UBS: Πόσο πλουσιότεροι έγιναν οι Έλληνες το 2024

Το μεγαλύτερο άλμα στον πλούτο των πολιτών της κατά το 2024 στην Ευρώπη σημείωσε η Ουγγαρία, ακολουθούμενη από τη Λιθουανία και τη Σουηδία, εντυπωσιακές ήταν οι επιδόσεις της Κύπρου, ενώ η Ελλάδα καταγράφει «χαμηλές πτήσεις», σύμφωνα με την νέα έκθεση της επενδυτικής τράπεζας UBS.  Στην έκθεση σημειώνεται πως η καθαρή περιουσία των πολιτών διαφέρει σημαντικά σε όλη την Ευρώπη και αλλάζει κάθε χρόνο και αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι πώς συγκρίνονται οι αλλαγές όταν προσαρμόζονται για τον πληθωρισμό.

Ειδικότερα, ο πλούτος ανά ενήλικα αυξήθηκε στη συντριπτική πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών μεταξύ 2023 και 2024, ενώ σε λίγες σημειώθηκε μείωση, σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση Πλούτου 2025 της UBS. Η Ουγγαρία κατέγραψε την υψηλότερη πραγματική αύξηση του διάμεσου πλούτου ανά ενήλικα μεταξύ 2023 και 2024, σημειώνοντας αύξηση κατά 18,6%.

Η αύξηση έφτασε επίσης το 15% ή και περισσότερο σε αρκετές άλλες χώρες, όπως η Λιθουανία (16,9%), η Σουηδία (15,3%), η Ιταλία και (15%) η Λετονία (15%). Ικανοποιητική ήταν και η επίδοση της Κύπρου, με αύξηση του πλούτου κατά 14,2% ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό έφτασε στο 8,9%. Στην έκθεση, μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, των υποψήφιων χωρών, των μελών της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) και του Ηνωμένου Βασιλείου, μόνο η Τουρκία και το Βέλγιο είδαν μείωση του μέσου πλούτου ανά ενήλικα.

Απότομη πτώση στην Τουρκία

Από τις πέντε μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης, η Ιταλία σημείωσε την υψηλότερη πραγματική αύξηση του πλούτου ανά ενήλικα κατά 15%, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο είχε τη χαμηλότερη αύξηση κατά 5,3%. Η Γαλλία (10,3%), η Γερμανία (9,5%) και η Ισπανία (9%) βρέθηκαν στο ενδιάμεσο. Η Ελβετία, η πλουσιότερη χώρα ανά ενήλικα, είδε αύξηση 7,7%. Η Σουηδία και άλλες σκανδιναβικές χώρες κατέγραψαν επίσης ισχυρή αύξηση, η καθεμία από τις οποίες ξεπέρασε το 10%.

Εκτός Ευρώπης, η Νότια Κορέα (13,9%), η Αυστραλία (10,7%), ο Καναδάς (9,6%) και η Ιαπωνία (8,6%) σημείωσαν σημαντική αύξηση το 2024. Η αύξηση στις ΗΠΑ ήταν πιο μέτρια, 2,3%. Η Κίνα και η Ρωσία κατέγραψαν αξιοσημείωτες μειώσεις 6,3% και 8,2%, αντίστοιχα.

Εξετάζοντας τη μέση μεταβολή του πλούτου αντί για τη διάμεση, αρκετές ευρωπαϊκές χώρες είδαν μειώσεις. Τόσο η Τουρκία (-14,6%) όσο και το Βέλγιο (-0,3%) είδαν μικρότερες μέσες μειώσεις σε σύγκριση με τις διάμεσες τιμές τους. Το Λουξεμβούργο (-1,3%), η Εσθονία (-2,3%), η Γαλλία (-1,8%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (-3,6%) κατέγραψαν επίσης μειώσεις.

Τι εξηγεί, λοιπόν, την πιο απότομη μείωση του πλούτου ανά ενήλικα στην Τουρκία μεταξύ 2023 και 2024; Ο καθηγητής Hakan Kara του Πανεπιστημίου Bilkent στην Άγκυρα και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, προτείνει ότι για να κατανοήσουμε αυτή την τάση, πρέπει να κοιτάξουμε πίσω στα τελευταία πέντε χρόνια. Σημείωσε ότι μεταξύ 2020 και 2023, ένα περιβάλλον άφθονων πιστώσεων και εξαιρετικά χαμηλών πραγματικών επιτοκίων οδήγησε σε σημαντική άνοδο των τιμών των περιουσιακών στοιχείων.

«Την περίοδο αυτή σημειώθηκε μια σημαντική μεταφορά πλούτου από τους αποταμιευτές στους δανειολήπτες και από τα νοικοκυριά με σταθερό εισόδημα στις επιχειρήσεις. Το σύστημα καταθέσεων με προστασία συναλλάγματος (KKM) ενίσχυσε περαιτέρω αυτή τη δυναμική. Καθώς η ανισότητα του πλούτου αυξήθηκε ραγδαία, μόνο ένα μικρό τμήμα του πληθυσμού -αυτοί που είχαν πρόσβαση σε πιστώσεις ή προϋπάρχουσες αποταμιεύσεις- ήταν σε θέση να επωφεληθούν από την έκρηξη των τιμών των περιουσιακών στοιχείων», εξήγησε.

Στα μέσα του 2023, με την ομαλοποίηση των επιτοκίων, άρχισε μια πραγματική διόρθωση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων. Καθώς οι τιμές των κατοικιών, της γης, των μετοχών και των ομολόγων μειώθηκαν σε πραγματικούς όρους, παρατηρήθηκε αντίστοιχη απομείωση του πραγματικού πλούτου.

Οι επιδόσεις τις Ελλάδας

Οι “πραγματικές” μεταβολές του πλούτου ανά ενήλικα από την αρχή του 2020 έως το τέλος του 2024 αποκαλύπτουν τις μακροπρόθεσμες τάσεις. Η Αυστρία αναδεικνύεται ως σημαντική εξαίρεση, με τον μέσο πλούτο ανά ενήλικα να μειώνεται κατά 18%. Ακολουθούν οι Κάτω Χώρες (-2,3%) και η Εσθονία (-0,1%). Στην Ευρώπη, η Κύπρος κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση κατά 43,9%, ακολουθούμενη από τη Δανία, τη Λετονία και τη Λιθουανία – η καθεμία με κέρδη άνω του 30%.

Στην Ελλάδα, η αύξηση του πλούτου των πολιτών περιορίστηκε στο 5,3%. Η αύξηση του πραγματικού διάμεσου πλούτου ανά ενήλικα ξεπέρασε επίσης το 25% στη Μάλτα, τη Σλοβενία, τη Νορβηγία, τη Βουλγαρία και την Πορτογαλία.

Η Γερμανία σημείωσε την υψηλότερη αύξηση μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρώπης, με αύξηση 20,1%. Η Ιταλία κατέγραψε τη χαμηλότερη αύξηση με 4,7%. Η Ισπανία (17,8%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (16,3%) σημείωσαν ισχυρή αύξηση, ενώ η Γαλλία είδε μια πιο ήπια αύξηση 10,5%. Σημαντική αύξηση κατέγραψαν και οι σημαντικότερες μη ευρωπαϊκές χώρες, με τις ΗΠΑ να κατέχουν την πρώτη θέση με 45,8%, ακολουθούμενες από τη Ρωσία (35,1%) και τη Νότια Κορέα (31%).

Σε επίπεδα μέσου όρου, η εικόνα αλλάζει εντελώς. Σε αρκετές χώρες παρατηρήθηκε μείωση του πλούτου ανά ενήλικα. Η Κύπρος, η οποία κατέγραψε την υψηλότερη αύξηση του μέσου πλούτου, αναδείχθηκε ως η εξαίρεση με πτώση -24,9% του μέσου πλούτου ανά ενήλικα.

Άλλες σημαντικές μειώσεις σημειώθηκαν στην Αυστρία (-13,1%), τη Μάλτα (-11,3%), την Εσθονία (-10,6%), την Ιταλία (-9,4%) και την Ιρλανδία (-7,8%). Η Ελβετία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες, το Βέλγιο, η Ρουμανία και η Σλοβακία κατέγραψαν επίσης συγκριτικά μέτριες μειώσεις.

Ο πληθωρισμός

«Η συρρίκνωση του πραγματικού μέσου πλούτου ανά ενήλικα κατά την περίοδο αυτή οφείλεται κυρίως στον υψηλό πληθωρισμό στις εν λόγω χώρες, ιδιαίτερα στην Αυστρία, το Βέλγιο και τις Κάτω Χώρες, αλλά και στην Ιταλία, αν και σε ελαφρώς μικρότερο βαθμό», σημειώνεται στην έκθεση.

Η αύξηση του μεγέθους του ενήλικου πληθυσμού ήταν ένας επιπλέον παράγοντας που συνέβαλε, κυρίως στις Κάτω Χώρες και, σε μικρότερο βαθμό, στην Ελβετία, σύμφωνα με την έκθεση. Στην περίπτωση της Ελβετίας, η υποτίμηση του νομίσματος ήταν ο πρωταρχικός παράγοντας, ακολουθούμενος από τον πληθωρισμό.