Οι δασικές πυρκαγιές που κατέστρεψαν τη Νότια Ευρώπη αυτό το καλοκαίρι αποκάλυψαν το παράδοξο αυτών των περιοχών ως θυμάτων της φωτιάς και πιθανών εμποδίων στην εξάπλωσή τους, ωθώντας τις αρχές να αναζητήσουν μακροπρόθεσμες λύσεις.
Τα ρεκόρ καύσωνα έχουν μετατρέψει την ύπαιθρο από την Πορτογαλία έως την Ελλάδα σε πυριτιδαποθήκη, αφήνοντας πίσω χαμένες ζωές και νεκρά ζώα.
Η Ισπανία έχασε 18.000 εκτάρια γεωργικής γης, η Πορτογαλία περισσότερα από 2.000 και η Γαλλία παρόμοια ποσότητα, συμπεριλαμβανομένων 1.000 εκταρίων αμπελώνων. Συνολικά, η καταστροφή κάλυψε μια έκταση μεγέθους 31.000 γηπέδων ποδοσφαίρου, ανέφερε χαρακτηριστικά το Euractiv.
Ωστόσο, σε πολλές περιοχές, οι γεωργικές εκτάσεις ήταν επίσης αυτό που εμπόδισε την επέκταση των πυρκαγιών.
«Οι αμπελώνες που περιβάλλουν τα χωριά, τα προστάτευαν», δήλωσε η Γαλλίδα υπουργός Γεωργίας, Ανί Ζενεβάρντ, στους δημοσιογράφους την περασμένη εβδομάδα. Αντίθετα, σε περιοχές με παραμελημένα δάση ή θαμνώδεις εκτάσεις, η φωτιά εξαπλώθηκε με ιλιγγιώδη ταχύτητα, είπε.
Αυτή η αντίθεση έχει φέρει τη γεωργία στο προσκήνιο ως εργαλείο πρόληψης πυρκαγιών, με την Ζενεβάρντ να προτρέπει την αποκατάσταση της «προστατευτικής γεωργίας γύρω από τα χωριά» ως βασικό μέτρο για τον μετριασμό μελλοντικών πυρκαγιών.
Οι ερευνητές Χοσέ Μανουέλ Καμπρέρο, Σεζάρ Μαρτίν-Γκόμεζ και Ρέιντερ Ουίλιαμ Λεονάρντο Λόρα τόνισαν το ίδιο στην Ισπανία, υποστηρίζοντας ότι δεκαετίες αγροτικής παρακμής – με εγκαταλελειμμένες γεωργικές εκτάσεις και βοσκοτόπια – επιδείνωσαν τις πυρκαγιές δημιουργώντας τεράστιες δεξαμενές καυσίμων.
Στην επαρχία León, μεταξύ των τόπων που επλήγησαν περισσότερο, ένας τοπικός δήμαρχος δήλωσε στον πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ ότι η περιοχή αντιμετωπίζει μια σταθερή αγροτική έξοδο εδώ και 25 χρόνια, ανέφερε η El País.
Τι κάνουν οι πληγείσες χώρες;
Οι αρχές σε όλη τη Νότια Ευρώπη παραδέχονται πλέον ότι το πρόβλημα είναι διαρθρωτικό: καθώς σφίγγει ο κλοιός της κλιματικής αλλαγής, το ίδιο θα συμβεί και με τις πυρκαγιές. Το ερώτημα δεν είναι πλέον αν μπορούν να σταματήσουν, αλλά πώς προσαρμόζονται οι χώρες και πώς η ίδια η γεωργική γη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη των πυρκαγιών.
Στην Ισπανία, ο Σάντεθ υποσχέθηκε ένα εθνικό σύμφωνο για την ενίσχυση της αντίδρασης της χώρας στην κλιματική έκτακτη ανάγκη, με τις διαπραγματεύσεις να ξεκινούν τον Σεπτέμβριο.
Η Πορτογαλία προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, καταργώντας την κατά περίπτωση παροχή βοήθειας σε περίπτωση καταστροφής υπέρ ενός «μόνιμου διαρθρωτικού προγράμματος» που θα ξεκινά αυτόματα κάθε περίοδο πυρκαγιών.
Η Ελλάδα κινήθηκε ακόμη νωρίτερα. Από τον Ιούνιο, οι εταιρείες με κύκλο εργασιών άνω των 500.000 ευρώ – μαζί με φορτηγά, εξοπλισμό και αποθηκευμένα αγαθά – υποχρεούνται να έχουν ασφάλιση φυσικών καταστροφών.
Εν τω μεταξύ, στη Γαλλία, η Ζενεβάρντ δεσμεύτηκε να επιστρέψει στην πληγείσα από την καταστροφή περιοχή Aude πριν από το τέλος του έτους για να αναπτύξει από κοινού μια τοπική στρατηγική με αγρότες και δημάρχους.
Έχει ήδη αποκαλύψει ένα ταμείο έκτακτης ανάγκης 8 εκατομμυρίων ευρώ και μάλιστα πρότεινε τη χαλάρωση των αυστηρών κανόνων Ονομασίας Προέλευσης, ώστε τα σταφύλια που έχουν πληγεί από καπνό να μπορούν να φτάσουν στην αγορά.
Η περιοχή, είπε, «προορίζεται να γίνει ένα εργαστήριο για την προσαρμογή της γεωργίας στις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη».
