Οι συμμαχίες στην ενέργεια

Τα τελευταία χρόνια, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η συνεχιζόμενη ένταση στη Μέση Ανατολή, η κλιματική κρίση και ο ανταγωνισμός για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, η νέα πολιτική δασμών της Κυβέρνησης των ΗΠΑ, η «κούρσα εξοπλισμών» για την τεχνητή νοημοσύνη, έχουν επιτείνει διεθνώς, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή μας, τον γεωπολιτικό κατακερματισμό. Σε αυτό το περιβάλλον, η πολιτική και δημοσιονομική σταθερότητα αναδεικνύονται σε απαραίτητα εφόδια ισχύος, μία ασπίδα προστασίας για κάθε χώρα.

Η ενέργεια αποτελεί συστατικό στοιχείο αυτής της σταθερότητας, όχι μόνο ως οικονομικό μέγεθος, αλλά και ως εργαλείο εθνικής ασφάλειας, στρατηγικής και ανάπτυξης.

Με γνώμονα τα παραπάνω, η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη επενδύει συστηματικά στους φυσικούς πόρους μας – ξεκινώντας από την ηλιακή και την αιολική ενέργεια, και συνεχίζοντας με το υδρογόνο, το βιομεθάνιο, και, τώρα, με την ανάπτυξη του τομέα των υδρογονανθράκων για έρευνα και εκμετάλλευση – και συγχρόνως στις υποδομές και τις διασυνδέσεις μας, καθώς και στις νέες τεχνολογίες, όπως η χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης στην ενέργεια και οι μέθοδοι αποθήκευσης άνθρακα.

Ειδικότερα, διαφοροποιήσαμε τις ενεργειακές πηγές της χώρας και επενδύσαμε στις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2018, η συνολική ισχύς από ΑΠΕ έχει υπερδιπλασιαστεί, κυρίως χάρη στην εκρηκτική άνοδο των φωτοβολταϊκών. Το 2005 ο λιγνίτης κάλυπτε περίπου το 60% της εγχώριας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ σήμερα το μερίδιό του έχει μειωθεί κατά περίπου 90%, με το 60% της παραγωγής να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Η στροφή αυτή δεν είναι μόνο περιβαλλοντική. Αντανακλά μια ολιστική στρατηγική βιωσιμότητας: την απεξάρτηση από μονοδιάστατες επιλογές και τη μετάβαση σε ένα ενεργειακό μείγμα που αξιοποιεί όλες τις διαθέσιμες πηγές.

Στην ίδια λογική εντάσσεται η επένδυση στις υποδομές. Η Ελλάδα εξελίσσεται ταχύτατα σε ενεργειακό κόμβο για την ευρύτερη περιοχή. Το 2020, η χώρα μας ήταν απλώς προορισμός για το φυσικό αέριο: εισήλθαν 6 δισ. κυβικά μέτρα και ελάχιστα εξήχθησαν. Το 2024, οι εισροές ξεπερνούν τα 17 δισ. κ.μ. και οι εκροές πλησιάζουν τα 11 δισ. κ.μ. Το μεγαλύτερο μέρος του αερίου που εισέρχεται στην Ελλάδα δεν παραμένει στη χώρα, αλλά διοχετεύεται σε τρίτες χώρες. Αυτό κατέστη δυνατό χάρη σε επενδύσεις στα δίκτυά μας – την επέκταση του τερματικού σταθμού της Ρεβυθούσας, τους αγωγούς TAP και IGB, καθώς και το FSRU Αλεξανδρούπολης. Ο κάθετος διάδρομος μπορεί να μεταμορφώσει την περιοχή, καθώς κάθε αγωγός ή διασύνδεση είναι κάτι πολύ περισσότερο από τη μεταφορά εμπορεύματος – είναι η δημιουργία αρτηριών για την περιοχή, που συμβάλλει στην εμπέδωση της σταθερότητας και της προοπτικής.

Επιπλέον, θα βοηθήσει ουσιαστικά και την Ευρώπη, αλλά και τις ΗΠΑ, στον κοινό στόχο αποσύνδεσης από το ρωσικό φυσικό αέριο και επίτευξης της ενεργειακής αυτονομίας. Είναι ενδεικτικό ότι το 81% των εισαγωγών LNG της Ελλάδας για το πρώτο εξάμηνο του 2025 προήλθε από τις ΗΠΑ.

Οι διασυνδέσεις με τις γειτονικές χώρες αναβαθμίζουν αντικειμενικά τη γεωστρατηγική μας θέση. Πρόκειται για αποτέλεσμα μιας συνεκτικής κυβερνητικής πολιτικής, η οποία συνυπολογίζει το γεγονός ότι ο έλεγχος των ενεργειακών ροών συνεπάγεται αυξημένο γεωπολιτικό βάρος.

Σε αυτή την κατεύθυνση, προχωρούμε σταθερά και τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις, τόσο στο εσωτερικό, μεταξύ της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών μας, όπως και με το εξωτερικό, όπως η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ (GSI) και Αιγύπτου-Ελλάδας (GREGY).

Ακόμη ένα επιστέγασμα των εθνικών προσπαθειών των τελευταίων ετών αποτελεί η επίσημη εκδήλωση ενδιαφέροντος της κοινοπραξίας Chevron-Helleniq Energy για τα τέσσερα θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κρήτης και της Πελοποννήσου. Εκτός από σαφή ψήφο εμπιστοσύνης στην Ελλάδα, υπογραμμίζει τη θέση της στον ενεργειακό χάρτη των μεγάλων διεθνών παικτών. Ο υποθαλάσσιος ενεργειακός μας πλούτος μπορεί να ενισχύσει τόσο την ανάπτυξη όσο και την ενεργειακή αυτάρκεια, και, αναμφισβήτητα, τον ρόλο μας στη διεθνή ενεργειακή σκακιέρα.

Τη γεωστρατηγική αναβάθμιση της χώρας μας αναγνωρίζουν αξιωματούχοι και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Ο Επίτροπος Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Dan Jorgensen, στο Energy Summit τον Ιούλιο στο Ζάππειο, χαρακτήρισε την Ελλάδα «πύλη» προς τις αγορές ενέργειας και φυσικού αερίου της περιοχής, και ο Υπουργός Εσωτερικών και Επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ Doug Burgum, κατά την επίσκεψή του στη χώρα μας, δήλωσε ότι η πραγματική δύναμη της Αμερικής βρίσκεται σε όσα μπορεί να πετύχει μέσα από τις συμμαχίες που οικοδομεί με τους εταίρους της, όπως η Ελλάδα, και ότι η ενέργεια μπορεί να αποτελέσει δύναμη παγκόσμιας σταθερότητας.

Στο πλαίσιο της στενής διμερούς σχέσης με τις ΗΠΑ και στον τομέα της ενέργειας, θα επισκεφθεί τη χώρα μας και ο Υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ κ. Chris Wright, καθώς θα διοργανωθεί τον Νοέμβριο στην Αθήνα η επόμενη συνεδρίαση των Υπουργών της Σύμπραξης για τη Διατλαντική Συνεργασία στην Ενέργεια (P-TECC), με τη συμμετοχή 20 κυβερνήσεων και πάνω από 400 αξιωματούχων και εκπροσώπων ενεργειακών εταιρειών.

Παράλληλα, διευρύνουμε τις πηγές μας με στόχο την άφθονη, προσιτή ενέργεια για όλους: με τον νόμο του ΥΠΕΝ που πρόσφατα ψηφίστηκε στη Βουλή, διαμορφώνουμε, για πρώτη φορά, ένα συνεκτικό νομοθετικό πλαίσιο για το βιομεθάνιο και το υδρογόνο, τόσο ως προς την παραγωγή τους όσο και σχετικά με τη συμμετοχή τους στο ενεργειακό μείγμα της χώρας μας, ανοίγοντας τον δρόμο για την ανάπτυξη νέων αγορών ενέργειας. Ακολουθεί το καινοτόμο νομοθέτημα για τη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, μιας μεθόδου που θα δώσει νέες δυνατότητες στη βιομηχανία, μειώνοντας τις εκπομπές διοξειδίου και το αποτύπωμα άνθρακα.

Με την επέκταση των δικτύων μας και τις νέες πηγές ενέργειας, όχι μόνο καλύπτουμε τις δικές μας ανάγκες, αλλά προσφέρουμε και λύσεις στις γειτονικές χώρες, ενισχύοντας την οικονομία μας και, παράλληλα, την περιφερειακή σταθερότητα. Η Ευρώπη, σήμερα περισσότερο από ποτέ, αναζητά ασφαλείς ενεργειακές οδούς και πηγές που δεν θα την καθιστούν όμηρο γεωπολιτικών πιέσεων. Η Ελλάδα, μέσα από τον ρόλο της ως ενεργειακής πύλης της νοτιοανατολικής Μεσογείου, αναδεικνύεται σε κρίσιμο κρίκο αυτής της αλυσίδας. Και αυτή ακριβώς η προοπτική είναι που πρέπει να ενισχύσουμε με συνέπεια, ρεαλισμό και στρατηγική διορατικότητα.

Ο Σταύρος Παπασταύρου είναι Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (ΟΤ) – ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ