Εν μέσω έντονων εργατικών αντιδράσεων, οι οποίες κορυφώθηκαν με την 24ωρη γενική απεργία της προηγούμενης Τετάρτης, η κυβέρνηση προχώρησε στην κατάθεση στην Βουλή προς ψήφιση του επίμαχου εργατικού νομοσχεδίου, το οποίο παρέχει περαιτέρω δυνατότητες εφαρμογής ελαστικών ωραρίων απασχόλησης.
Συγκεκριμένα προωθεί την εφαρμογή της 13ωρης ημερήσιας απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, την εργασία 10 ωρών την ημέρα για τέσσερις ημέρες την εβδομάδα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ατομικές συμβάσεις με μειωμένο ωράριο, διευθέτηση του χρόνου εργασίας ακόμη και ανά εβδομάδα, αλλά και αλλαγές στον τρόπο λήψης της ετήσια αδείας.
Δικαιώματα εργαζομένων
Πέραν τούτων στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται και διατάξεις που αφορούν τα δικαιώματα και την προστασία των εργαζομένων. Ορισμένες εξ’ αυτών προβλέπουν τα εξής:
· Η άρνηση παροχής υπερωρίας δεν μπορεί να επιφέρει δυσμενή μεταχείριση από τον εργοδότη.
· Κάθε αδικαιολόγητη μείωση αποδοχών θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή, ανεξάρτητα από τη χρήση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας.
· Σε περίπτωση μη αναγγελίας πρόσληψης, επιβάλλεται πρόστιμο για αδήλωτη εργασία.
Επιπλέον, προβλέπεται επέκταση της προστασίας μητρότητας και στις ανάδοχες μητέρες, καθώς και διεύρυνση των ειδικοτήτων που μπορούν να εκτελούν καθήκοντα ιατρού εργασίας, με στόχο την κάλυψη αναγκών σε προσωπικό.
Οι βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου, καθώς και οι απόψεις της ΓΣΕΕ που αντιπαρατίθενται σε αυτές, περιλαμβάνουν τα εξής:
Καθιέρωση ημερήσιας απασχόλησης 13 ωρών στον ίδιο εργοδότη
ΥΠ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Κατ’ αρχάς το οκτάωρο παραμένει σε απόλυτη ισχύ. Σήμερα, ένας εργαζόμενος έχει τη δυνατότητα να εργάζεται κατ’ εξαίρεση έως 13 ώρες ημερησίως σε δύο ή περισσότερους εργοδότες. Με το νομοσχέδιο, δίδεται η δυνατότητα 13ωρης απασχόλησης και σε εργαζόμενους που απασχολούνται σε έναν εργοδότη, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται πιστά τα όρια ανάπαυσης και μέγιστου ορίου εβδομαδιαίων ωρών εργασίας καθώς και η καταβολή των νόμιμων προσαυξήσεων από υπερωρίες (συν 40%).
ΓΣΕΕ: Με την συγκεκριμένη διάταξη αυξάνεται ο ανώτατος χρόνος ημερήσιας απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη (8ωρο + 1 ώρα υπερεργασία + 4 ώρες υπερωρία). Σήμερα, με το ισχύον δίκαιο ο εργοδότης έχει τη δυνατότητα να απασχολήσει υπερωριακά τον εργαζόμενο μέχρι 3 ώρες ημερησίως. Με την επικείμενη ρύθμιση ο εργαζόμενος θα μπορεί να απασχολείται υπερωριακά μέχρι 4 ώρες τη μέρα. Ταυτοχρόνως καταστρατηγείται η 11ωρη ημερήσια ανάπαυση, αν συνυπολογιστεί ο χρόνος μετάβασης από και προς τους χώρους δουλειάς, αλλά και ο χρόνος προετοιμασίας.
Η εφαρμογή του 13ωρου
ΥΠ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η εφαρμογή του 13ωρου δεν είναι υποχρεωτική, η υπερωριακή απασχόλησης απαιτεί τη συναίνεση του εργαζόμενου.
ΓΣΕΕ: Η 13ωρη εργασία σε δύο εργοδότες, συνιστά επιλογή των εργαζομένων. Αντιθέτως αν εφαρμοστεί σε έναν μόνο εργοδότη, ουσιαστικά θα είναι υποχρέωση των εργαζομένων. Τυχόν άρνηση, θα πρέπει να μην είναι αντίθετη με την «καλή πίστη», άρα θα πρέπει ο ίδιος ο εργαζόμενος να αποδείξει τους λόγους αντίθεσής του να παράσχει την επιπλέον εργασία.
Τα όρια του 13ωρου
ΥΠ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Ένας εργαζόμενος μπορεί να εργαστεί επί 13 ώρες ημερησίως, κατ’ ανώτατο όριο 37,5 ημέρες τον χρόνο. Ο υπολογισμός αυτός προκύπτει από τα εξής: ο ανώτατος χρόνος εργασίας εβδομαδιαίως είναι 48 ώρες. Σε περίοδο αναφοράς 4 μηνών, και το ανώτατο όριο υπερωριακής απασχόλησης οι 150 ώρες ετησίως.
ΓΣΕΕ: Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΟΟΣΑ οι Έλληνες εργαζόμενοι υπερ – απασχολούνται με 1.886 ώρες εργασίας ετησίως, ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 1.571 ώρες εργασίας ετησίως. Οι επιπτώσεις αυτού είναι καταλυτικές στην υγεία και την ασφάλεια της εργασίας και επιβεβαιώνονται από τον αυξανόμενο αριθμό των εργατικών ατυχημάτων. Για το λόγο αυτό η ΓΣΕΕ προβάλει το αίτημα της μείωσης των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας στις 37,5.
Το οικονομικό όφελος για τον εργαζόμενο
ΥΠ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η αμοιβή που δικαιούται είναι ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%. Ωστόσο με τη νέα ρύθμιση ο εργαζόμενος ευνοείται μισθολογικά σε σχέση με την απασχόλησης σε δύο εργοδότες. Παράδειγμα: εργαζόμενος ο οποίος απασχολείται σε δύο εργοδότες και αμείβεται με 8 ευρώ την ώρα εφόσον απασχοληθεί 13 ώρες σε δύο εργοδότες, θα αμειφθεί με ημερομίσθιο ύψους 104 ευρώ. Εάν απασχοληθεί τις αντίστοιχες ώρες σε έναν και μόνο εργοδότη, θα λάβει 119 ευρώ.
ΓΣΕΕ. Οι ώρες εβδομαδιαίας εργασίας θα πρέπει να μειωθούν και όχι να αυξηθούν. Ταυτοχρόνως να καταργηθεί ο θεσμός της υπερεργασίας, ώστε η εργασία πέραν του 8ώρου να θεωρείται και να αμείβεται ως υπερωρία.
Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας
ΥΠ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας αποτελεί σύστημα κατανομής του χρόνου εργασίας που υλοποιείται με το συμψηφισμό αυξημένων ωρών απασχόλησης μιας περιόδου με τις λιγότερες ώρες μιας άλλης περιόδου. Στο ισχύον δίκαιο προβλέπονται δύο συστήματα διευθέτησης, σε εξάμηνη και σε ετήσια βάση. Το νομοσχέδιο παρέχει τη δυνατότητα να συμφωνείται διευθέτηση του χρόνου εργασίας και σε εβδομαδιαία βάση.
ΓΣΕΕ: Η αλλαγή που προωθείται με δικαίωμα διευθέτησης ακόμα και σε εβδομαδιαία βάση, θεωρείται ότι δημιουργεί ένα ακόμα εργαλείο διευθυντικής εξουσίας στον εργοδότη για περαιτέρω ελαστικοποίηση της εργασίας και αποφυγή υπερεργασίας και καταβολής υπερωριών. Το γεγονός ότι δίνεται το δικαίωμα ατομικής συμφωνίας, συνηγορεί προς αυτή την κατεύθυνση.
Η τετραήμερη εργασία
ΥΠ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Μέχρι σήμερα, η δυνατότητα 4ήμερης εργασίας (10 ώρες την ημέρα), σε συνεννόηση με τον εργοδότη, ισχύει για έξι μήνες. Με το νομοσχέδιο, η δυνατότητα αυτή δίνεται για ολόκληρο το έτος. Κάθε εργαζόμενος, χωρίς περιορισμό, για παράδειγμα ένας γονέας με ανήλικο τέκνο, θα μπορεί να εργάζεται εφεξής σε 4ημερη βάση καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, κατόπιν συνεννόησης με τον εργοδότη.
ΓΣΕΕ: Στο πλαίσιο της προωθούμενης διευθέτησης σε εβδομαδιαία βάση μπορεί να «συμφωνείται» 10ωρη εργασία τις 4 ημέρες την εβδομάδα και χορήγηση άδειας την 5η ημέρα. Το σύστημα αυτό μπορεί να διαρκέσει έως 12 μήνες. Το επιχείρημα που προβάλλεται, ότι δήθεν το μέτρο θα εξυπηρετήσει τους εργαζόμενους γονείς, είναι ατυχές, αφού αγνοεί την πραγματικότητα της ανυπαρξίας ή ανεπάρκειας δημόσιων – δημοτικών δομών φύλαξης και εποπτείας των παιδιών, ιδίως κατά τις ημέρες αυξημένης απασχόλησης των γονέων. Έτσι, το μέτρο αυτό δεν εξυπηρετεί την ισορροπία επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, όπως εξαγγέλλεται.
Υπερωριακή απασχόληση στους εκ περιτροπής απασχολούμενους
ΥΠ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Οι εκ περιτροπής απασχολούμενοι θα έχουν – πλέον – το δικαίωμα να εργαστούν επιπλέον του οκταώρου τους, λαμβάνοντας την αντίστοιχη προσαύξηση 40% για κάθε ώρα υπερωριακής απασχόλησης, εφόσον το επιθυμούν.
ΓΣΕΕ: Με τη δυνατότητα υπερεργασίας και υπερωριακής απασχόλησης των εκ περιτροπής εργαζομένων υπονομεύεται η πλήρης απασχόληση και αποτρέπονται νέες προσλήψεις προσωπικού.
Το νέο καθεστώς λήψης της ετήσιας άδειας
ΥΠ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Μέχρι σήμερα, η άδεια έπρεπε να λαμβάνεται από τον εργαζόμενο αδιαίρετη, σε μία περίοδο, ενώ με αίτημα του εργαζομένου ήταν δυνατή η κατάτμηση του χρόνου αδείας, με την προϋπόθεση ότι οι δύο εβδομάδες θα λαμβάνονται συνεχόμενα. Με το νομοσχέδιο δίνεται η δυνατότητα στον εργαζόμενο να αιτηθεί επιμερισμό της άδειάς του σε περισσότερα χρονικά διαστήματα.
ΓΣΕΕ: Με το νομοσχέδιο σε περίπτωση κατάτμησης της άδειας, η ελάχιστη διάρκεια του ενός τμήματος (των δύο εβδομάδων), μειώνεται στο μισό. Η Συνομοσπονδία επισημαίνει ότι τέτοιου είδους «συμφωνίες» ανάμεσα σε εργοδότη και εργαζόμενο, συνήθως δεν αποτελούν προϊόν ελεύθερης βούλησης.
