Η νέα κίνηση των Ηνωμένων Πολιτειών δεν είναι τυχαία. Καθώς πλησιάζει η πολυαναμενόμενη συνάντηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ στη Νότια Κορέα, η Ουάσιγκτον επιχειρεί να ενισχύσει τη διαπραγματευτική της ισχύ, δείχνοντας ότι παραμένει αποφασισμένη να περιορίσει την οικονομική επιρροή του Ιράν. Οι κυρώσεις αυτές λειτουργούν ως μήνυμα τόσο προς την Τεχεράνη όσο και προς το Πεκίνο: η αμερικανική πολιτική επιστρέφει σε αυστηρή γραμμή.
Το νέο πακέτο κυρώσεων στο Ιράν
Όπως αναφέρουν οι Financial Times σζε σχετικό ρεπορτάζ τους, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ ανακοίνωσε περιορισμούς που αγγίζουν περισσότερα από 50 άτομα, επιχειρήσεις και πλοία, τα οποία κατηγορούνται ότι συμμετέχουν σε δίκτυα εξαγωγών ιρανικού πετρελαίου και υγραερίου αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται πλοία της λεγόμενης «σκιώδους αρμάδας» του Ιράν, καθώς και εταιρείες με έδρα στην Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τον Παναμά και το Χονγκ Κονγκ.
Στο στόχαστρο βρίσκεται επίσης ένας κινεζικός τερματικός σταθμός αργού πετρελαίου και ένα ανεξάρτητο διυλιστήριο, γνωστό ως “teapot refinery”, που θεωρείται κρίσιμο για τις ιρανικές εξαγωγές προς την Ασία.
Η στρατηγική «μέγιστης πίεσης»
Από την αρχή της δεύτερης θητείας του, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει διακηρύξει ότι στόχος του είναι η «πλήρης εξάλειψη» των ιρανικών εσόδων από το πετρέλαιο. Με τη νέα αυτή πρωτοβουλία, επαναφέρει τη στρατηγική «μέγιστης πίεσης» που είχε υιοθετήσει ήδη από το πρώτο του προεδρικό διάστημα, επιχειρώντας να στραγγαλίσει οικονομικά το καθεστώς της Τεχεράνης.
Οι κυρώσεις έχουν αποκόψει το Ιράν από τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές, πλήττοντας έναν από τους ελάχιστους τομείς που εξακολουθούν να φέρνουν συνάλλαγμα στη χώρα.
Η ενέργεια είναι για το Ιράν ό,τι είναι το νερό για μια έρημο: πηγή ζωής, αλλά και αχίλλειος πτέρνα σε περιόδους κρίσης.
Η αλλαγή πορείας μετά τη διοίκηση Μπάιντεν
Η επιθετική αυτή στάση σηματοδοτεί σαφή απομάκρυνση από την πολιτική του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος είχε κατηγορηθεί για εφησυχασμό έναντι της ιρανικής δραστηριότητας στην αγορά ενέργειας. Οι αμερικανικές υπηρεσίες ασφαλείας υποστηρίζουν ότι η Τεχεράνη βρήκε «παράθυρα» για να συνεχίσει τις εξαγωγές της μέσω κινεζικών εταιρειών και διαμεσολαβητών που λειτουργούν εκτός διεθνούς εποπτείας.
Τώρα, η κυβέρνηση Τραμπ επιλέγει να χτυπήσει ακριβώς εκεί: στις διαδρομές της ενέργειας, στα πλοία και στους εμπορικούς κόμβους που διασφαλίζουν τα έσοδα της ιρανικής οικονομίας.
Πυρηνικές εντάσεις και διεθνείς αντιδράσεις
Η αναζωπύρωση της πίεσης συμπίπτει με την κλιμάκωση της έντασης γύρω από το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Τον Ιούνιο, αμερικανικά και ισραηλινά πλήγματα έπληξαν βασικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου, προκαλώντας – σύμφωνα με δυτικούς διπλωμάτες – σημαντικές ζημιές χωρίς όμως να σταματήσουν πλήρως τις δραστηριότητες.
Ως απάντηση, η Τεχεράνη ανέστειλε τη συνεργασία της με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας, ενώ ο ΟΗΕ αποφάσισε τον Σεπτέμβριο την επαναφορά των διεθνών κυρώσεων, κατηγορώντας το Ιράν για «σοβαρή μη συμμόρφωση» με τις δεσμεύσεις του.
«Αποσυναρμολογούμε τη μηχανή των ιρανικών εξαγωγών»
«Το Υπουργείο Οικονομικών αποδυναμώνει τη ροή των ιρανικών εσόδων αποσυναρμολογώντας κρίσιμα στοιχεία της μηχανής εξαγωγής ενέργειας της Τεχεράνης», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, προσθέτοντας ότι «η κυβέρνηση Τραμπ υπονομεύει τις οικονομικές πηγές που χρηματοδοτούν τρομοκρατικές οργανώσεις».
Η δήλωση αυτή συμπυκνώνει την ουσία της αμερικανικής στρατηγικής: ένα οικονομικό και διπλωματικό μπρα-ντε-φερ που δεν περιορίζεται στο Ιράν, αλλά στοχεύει να επανακαθορίσει την ισορροπία ισχύος στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και στην Ασία.
Με τις νέες κυρώσεις, οι ΗΠΑ επιχειρούν να ξαναπιάσουν το νήμα μιας πολιτικής που συνδέει την ενεργειακή ασφάλεια με τη γεωπολιτική ισχύ.
Και όσο η Τεχεράνη αναζητά διόδους επιβίωσης, η Ουάσιγκτον δείχνει αποφασισμένη να αποδείξει πως ο ενεργειακός πόλεμος είναι μακρύς — και δεν έχει ακόμα κριθεί.
