Με μια χαρακτηριστική φράση —«Είμαστε μία ορχήστρα, δεν είμαστε σολίστες» – ο πρόεδρος του ΤΜΕΔΕ Κωνσταντίνος Μακέδος ολοκλήρωσε τις εργασίες του 2ου Διεθνούς Συνεδρίου «Redefining the Future Horizons: Σχεδιάζοντας τις βιώσιμες στρατηγικές του αύριο», υπογραμμίζοντας την αναγκαιότητα συλλογικών χρηματοοικονομικών λύσεων που παράγουν ουσιαστικό αναπτυξιακό αποτύπωμα.
Ο Κωνσταντίνος Μακέδου για το μέλλον της βιωσιμότητας
Ο κ. Μακέδος προειδοποίησε ότι η κλιματική κρίση αποτελεί μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα και η μη άμεση και ορθολογική αντιμετώπισή της θα έχει βαρύ κόστος: τόσο στο παρόν, στις επενδύσεις, την καθημερινότητα και τις γεωπολιτικές ισορροπίες όσο και στην ποιότητα ζωής, τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα των μελλοντικών γενεών.
Μεταρρυθμίσεις, χωροταξικός σχεδιασμός και πράσινη χρηματοδότηση
Στον απολογισμό του, ο κ. Μακέδος τόνισε πως σημαντικοί υπουργοί παρουσίασαν τις πρωτοβουλίες και κυρίως τη δυναμική που υπάρχει στην κυβερνητική ατζέντα μέχρι το τέλος του πολιτικού κύκλου ενώ και οι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ενέταξαν στο ίδιο πλαίσιο της επένδυσης, την πρόβλεψη του κλιματικού κινδύνου και των αναγκαίων αλλαγών στο αδειοδοτικό μέτωπο.
Παράλληλα, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας επIσήμανε την ανάγκη επιτάχυνσης των μεταρρυθμίσεων, αλλά και πολλοί θεσμικοί παράγοντες τόνισαν το ίδιο, δίνοντας έμφαση και στην ολοκλήρωση των νέων χωροταξικών σχεδίων που θα λειτουργήσουν κόντρα στην ενδοσυστημική αγκύλωση που κρατά καθηλωμένη την κατασκευή και δυσκολεύει τον προγραμματισμό των αναγκαίων έργων υποδομών.
Όπως χαρακτηριστικά υπογράμμισε ο κ. Μακέδος, θα πρέπει να ενσωματώνουν κριτήρια είτε είναι κυρίαρχο το E είτε το S είτε το G.
Τέλος, τόνισε, αυτή η πολυεπίπεδη ανάλυση προσεγγίζει και την λογική εκπροσώπων από τον τραπεζικό τομέα που ανέδειξαν πώς η κλιματική κρίση αποτελεί μια προϋπόθεση υπαρξιακής επιταγής αλλά και ευκαιρίας για νέα πράσινα προϊόντα που θα θωρακίσουν και το μέλλον και τη οικονομία.
Η αρχιτεκτονική στην εποχή της κλιματικής κρίσης
Στο θεματικό πάνελ που συντόνισε ο δημοσιογράφος Γιώργος Αλοίμονος, κορυφαίοι εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών ανέδειξαν τον ρόλο της αρχιτεκτονικής στην εποχή της κλιματικής κρίσης και της τεχνολογικής μετάβασης.
«Να κοιτάξουμε έξω από το παράθυρο»
Στο ερώτημα τί μπορούμε να περιμένουμε από την αρχιτεκτονική σε μια εποχή όπου συχνά χρησιμοποιείται για να καταπνίξει οτιδήποτε καλλιτεχνικό, κλήθηκε να απαντήσει η καθηγήτρια Teresa Taboas Velerio, Αντιπρόεδρος Ευρώπης της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA).
Όπως είπε, χρειάζεται «να κοιτάξουμε έξω από το παράθυρο και όχι στον καθρέφτη», προκειμένου να εντοπίσουμε τις πραγματικές προκλήσεις. Ειδική αναφορά έκανε στην κλιματική αλλαγή τονίζοντας ότι μπορεί να επηρεάζει το 40–50% του κατασκευαστικού τομέα.
Μιλώντας για τον ρόλο των αρχιτεκτόνων στο αστικό περιβάλλον τόνισε πως οι αρχιτέκτονες πρέπει να κατανοούν το σύνολο πριν σχεδιάσουν το επιμέρους και να αναρωτιούνται για τα πάντα — για το έργο τους, το επάγγελμα, αλλά και για τον ρόλο του ανθρώπου στο κέντρο κάθε σχεδιασμού.
Παράλληλα, αναφερόμενη στις αλλαγές που φέρνει η Τεχνητή Νοημοσύνη αναρωτήθηκε «τι είναι τελικά οι έξυπνες πόλεις;» για να καταλήξει πως σήμερα «θέλουμε έξυπνους πολίτες, όχι απλώς έξυπνες υποδομές».
Στο πλαίσιο αυτό τόνισε πως πρέπει να αποκλιμακώσουμε τις μεγάλες πόλεις που οδηγούν σε λιγότερη επίγνωση των προβλημάτων που δημιουργούμε στο οικοσύστημα του πλανήτη τονίζοντας την ανάγκη μίας νέας ισορροπίας καταλήγοντας πως μόνο αν κατανοήσουμε βαθιά τι συμβαίνει γύρω μας και τοποθετήσουμε τον άνθρωπο στο επίκεντρο, θα μπορέσουμε να δώσουμε τις σωστές αρχιτεκτονικές λύσεις.
Η φιλοσοφία και ο σχεδιασμός των πόλεων
Από την πλευρά του ο καθηγητής Jersy Grochulski, Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA) και πρώην Πρόεδρος των Πολωνών Αρχιτεκτόνων, έθεσε το ζήτημα της υπερβολικά τεχνοκρατικής προσέγγισης στον αστικό σχεδιασμό σημειώνοντας πως το πρόβλημα δεν είναι μόνο τεχνικό – είναι πρωτίστως φιλοσοφικό.
Κατά τον ίδιο, οι αρχιτέκτονες μπορούν να συγκεντρώσουν γνώση από ειδικούς διαφορετικών κλάδων και, ως ομάδα, να δώσουν σωστές απαντήσεις υπογραμμίζοντας πως το κρίσιμο, είναι να τεθούν οι κατάλληλες ερωτήσεις. Ειδική αναφορά έκανε στο επερχόμενο συνέδριο της UIA, στη Βαρκελώνη το 2026 όπου θα εξεταστεί πώς η αρχιτεκτονική μπορεί: να επηρεάσει την οικολογία, να αλλάξει τις καθημερινές πρακτικές, να διαμορφώσει νέες διαπροσωπικές σχέσεις και να αναδείξει ποιες δράσεις μπορούν να μας βοηθήσουν να παράγουμε νέα προϊόντα και λύσεις.
Ο διάλογος με την κοινωνία
Στο ερώτημα αν οι λύσεις που μπορεί να φέρει στο τραπέζι η αρχιτεκτονική μπορούν να γίνουν και κατανοητές από την κοινωνία κλήθηκε να απαντήσει ο καθηγητής Martin Drahovsky, Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής (IAA) και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Σλοβακίας.
Στο πλαίσιο αυτό τόνισε την ανάγκη συνεργασίας των αρχιτεκτόνων με την κοινωνία ανοίγοντας τον δρόμο για έναν πραγματικό διάλογο που θα εστιάζει στην ενσυναίσθηση, την κατανόηση της τοπικής ζωής και την αξιοποίηση των τοπικών υλικών και πρώτων υλών.
Η ανάγκη φιλοσοφικού οράματος
Από την προϊστορία μέχρι σήμερα, η αρχιτεκτονική αποτελεί το σύνολο των απαντήσεων του ανθρώπου στις προκλήσεις του περιβάλλοντος σημείωσε ο καθηγητής κ. Νίκος Φιντικάκης, Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA), Region II. Εντούτοις, όπως υπογράμμισε, σήμερα οι αρχιτέκτονες σχεδόν ποτέ δεν ερωτώνται για τους νόμους που πλαισιώνουν και καθορίζουν τον αστικό σχεδιασμό. Συνεχίζοντας σημείωσε πως η Ελλάδα έχει σημειώσει τεράστια πρόοδο την τελευταία δεκαετία, όμως έχουμε χάσει τη φιλοσοφική διάσταση όσων πράττουμε υπενθυμίζοντας το πλαίσιο που έθεσαν αρχαίοι φιλόσοφοι σύμφωνα με το οποίο ο αντιληπτός κόσμος παραμένει ανέπαφος, αλλά βρίσκεται σε μια συνεχή, ρευστή κίνηση. Σύμφωνα με τον ίδιο, το κρίσιμο είναι να κατανοήσουμε τη διαφορά ανάμεσα στον αντιληπτό και τον απτό κόσμο και να θέσουμε ένα πραγματικό όραμα βιώσιμης ανάπτυξης.
Νέος στόχος Βιώσιμης Ανάπτυξης για την Αρχιτεκτονική
Στο τέλος της συζήτησης αναδείχθηκε η σημασία που θα είχε η καθιέρωση από τον ΟΗΕ νέου Στόχου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη ειδικά για την Αρχιτεκτονική.
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στις 9 και 10 Δεκεμβρίου στην Αθήνα, στο κτίριο του Συλλόγου Υπαλλήλων Τράπεζας Ελλάδος στη Σίνα 16, υπό την αιγίδα της Τράπεζας της Ελλάδος και του ΤΕΕ.
