Ελληνικό: Πώς φτάσαμε στην έναρξη της επένδυσης των 8 δισ. ευρώ

Μια ιστορία συνεχών ανατροπών, πολλαπλών πισωγυρισμάτων και συγκρούσεων, με φόντο το πιο υποσχόμενο παραθαλάσσιο ακίνητο της Μεσογείου, έκτασης 6.200 στρεμμάτων, πέρασε στο επόμενο κεφάλαιο. Το παλιό αεροδρόμιο της Αθήνας, ένα κομμάτι της νεότερης ιστορίας της χώρας συνδεδεμένο με την αίγλη της Ολυμπιακής του Αριστοτέλη Ωνάση, που στέκει αναξιοποίητο τα τελευταία 20 χρόνια, θα γίνει και πάλι σημείο αναφοράς για την Αθήνα.

Η μεγαλύτερη αστική ανάπλαση μετρά από εχθές αντίστροφα. Η υπογραφή του ιδιωτικού συμφωνητικού μεταβίβασης του 100% των μετοχών της Ελληνικό Α.Ε. στην HELLINIKON GLOBAL I S.A., θυγατρική της Lamda Development, έβαλε τίτλους τέλους στο πιο εμβληματικό πρότζεκτ του ΤΑΙΠΕΔ, 10 χρόνια μετά την έναρξη του διαγωνισμού. Έτσι, το ελληνικό Δημόσιο έβαλε στο ταμείο 300 εκατ. ευρώ ως πρώτη δόση του συνολικού τιμήματος των 915 εκατ. ευρώ, καθώς και 347 εκατ. ως εγγυητική επιστολή.

Από 40 κύματα…

Η επένδυση πέρασε από σαράντα κύματα μέχρι να φτάσουμε εχθές στο πρώτο κουδούνι για την έναρξη της αξιοποίησης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού και του παραλιακού μετώπου του Αγίου Κοσμά. Η μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση που έχει γίνει ποτέ στην Ελλάδα, όπως σημείωσε σε ανάρτησή του ο Πρωθυπουργός, δεν ήταν πάντως αυτονόητη. Κατά τα συνήθη ελληνικά πρότυπα, τα μεγάλα projects έρχονται αντιμέτωπα και με μεγάλα εμπόδια, πολιτικές κόντρες και αντιδράσεις.

Μια συνήθεια που δεν άλλαξε ούτε στην περίπτωση του Ελληνικού, το οποίο, όταν ξεκίνησε ο διαγωνισμός για την αξιοποίησή του από το ΤΑΙΠΕΔ, μετρούσε ήδη 10 χρόνια απαξίωσης και εγκατάλειψης από την τελευταία απογείωση στο παλιό αεροδρόμιο. Η εταιρεία Ελληνικό Α.Ε. που ανέλαβε όλη τη διοίκηση και διαχείριση του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού-Αγίου Κοσμά ιδρύθηκε στις 31 Μαρτίου 2011. Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, ο διαγωνισμός βγήκε στον αέρα.

Στην πρώτη φάση μάλιστα, εκδήλωσαν ενδιαφέρον 9 σχήματα, που συνέθεταν ένα διεθνές μωσαϊκό, με εταιρείες από το Ισραήλ, τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Κύπρο, την Ισπανία, το Κατάρ και την Ελλάδα. Από τους 4 υποψήφιους επενδυτές που πέρασαν στη δεύτερη φάση, τελικά μόνο η Lamda Development κατέθεσε δεσμευτική προσφορά και την άνοιξη του 2014 ανακηρύχθηκε προτιμητέος επενδυτής. Στη σύμβαση που υπεγράφη στα τέλη του 2014, προβλεπόταν ότι εντός δύο ετών η διαδικασία μεταβίβασης θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί.

Τελικά, χρειάστηκαν 7 χρόνια, και αναρίθμητα μπρος-πίσω, για να φτάσουμε σε αίσια έκβαση. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ που αναδείχθηκε λίγους μήνες μετά την υπογραφή έβγαλε «στοπ» στην επένδυση, η οποία μέσα στη δίνη των πολιτικοοικονομικών εξελίξεων της εποχής και των αλλεπάλληλων εμποδίων, έφτασε αρκετές φορές στο χείλος της καταστροφής. Η τροποποίηση της σύμβασης που υπεγράφη στις 19 Ιουλίου 2016 έβαλε και πάλι σε ράγες την επένδυση, όμως τα εμπόδια δεν σταμάτησαν.

Βροχή αντιδράσεων

Αντιδράσεις τοπικών φορέων, διαφωνίες των όμορων δήμων, γραφειοκρατία, αλλεπάλληλες προσφυγές, μικροπολιτικά συμφέροντα, αλλά και κεντρικές πολιτικές συγκρούσεις, δεν άφησαν τις διαδικασίες να κυλήσουν ομαλά. Μέσα σε όλα αυτά, ο δασάρχης Πειραιά είδε δάσος σε μια έκταση 37 στρ. (0,6% του συνόλου του ακινήτου), πολύ κοντά εκεί όπου θα αναπτυχθεί το τουριστικό θέρετρο με καζίνο, ενώ ο Σύλλογος των Αρχαιολόγων επέμενε για τον χαρακτηρισμό του ακινήτου ως χώρου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.

Αν και το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης εγκρίθηκε με Προεδρικό Διάταγμα τον Μάρτιο του 2018, οι αντιδράσεις δεν σταμάτησαν. Εναντίον του ΣΟΑ κατατέθηκαν τρεις αιτήσεις ακύρωσης, που απορρίφθηκαν από το ΣτΕ. Ακόμα όμως και στο παρά πέντε της υπογραφής, αναμένετο η έκδοση δυο αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι οποίες και πάλι έδωσαν πράσινο φως στην επένδυση.

Ως τελευταία εκκρεμότητα έμεινε τελικά η άδεια του καζίνο, ο διαγωνισμός για το οποίο ξεκίνησε στις αρχές του 2019. Η αρχική απουσία του απαραίτητου θεσμικού πλαισίου, οι καθυστερήσεις επί της διαδικασίας, αλλά και οι δικαστικές διαμάχες των συμμετεχόντων έβαλαν αρκετές φορές φρένο στις εξελίξεις σχετικά με την επένδυση. Προκειμένου όμως να προχωρήσει τελικά η μεταβίβαση των μετοχών της Ελληνικό Α.Ε., η Lamda και το ΤΑΙΠΕΔ συμφώνησαν να αναστείλουν για διάστημα 4 μηνών την αναβλητική αίρεση που αφοράς την άδεια λειτουργίας καζίνο.

Τα οφέλη

Έτσι, άνοιξε πια ο δρόμος για μια επένδυση, ύψους 8 δισ. ευρώ, η οποία αναμένεται να συμβάλει κατά 2,4% στο ΑΕΠ της χώρας στον ορίζοντα ολοκλήρωσης της ανάπτυξης. Παράλληλα θα εισφέρει συνολικά πάνω από 14 δισ. ευρώ έσοδα σε φόρους στο κράτος στον ίδιο χρονικό ορίζοντα.

Επιπλέον, η αξιοποίηση αναμένεται να συμβάλει ουσιαστικά στην επανατοποθέτηση της Αθήνας ως ενός εκ των σημαντικών τουριστικών προορισμών παγκοσμίως καθώς θα προσφέρει σημαντικό αριθμό νέων καταλυμάτων, αρχιτεκτονικών «τοποσήμων» καθώς και θεματικού τουρισμού, τα οποία αναμένεται να προσελκύσουν 1 εκατ. νέους τουρίστες, μειώνοντας σημαντικά την εποχικότητα και αυξάνοντας παράλληλα σημαντικά τη μέση διάρκεια παραμονής και τη δαπάνη των τουριστών στην Αθήνα.