Εθνική Πινακοθήκη: Πώς βρέθηκαν οι κλεμμένοι πίνακες των Πικάσο και Μοντριάν

Σημαντική επιτυχία για την Ελληνική Αστυνομία αποτελεί  της λεγόμενης ληστείας του αιώνα, της κλοπής των τριών πινάκων της Εθνικής Πινακοθήκης που είχαν κάνει φτερά τα ξημερώματα της 9ης Ιανουαρίου 2012, σε μια υπόθεση – μυστήριο με κινηματογραφικό άρωμα.

Οι αρχές κατάφεραν να φτάσουν στα ίχνη των έργων τέχνης και του δράστη ακολουθώντας βήμα βήμα τα στοιχεία που συνέλεγαν επί μια ολόκληρη σχεδόν δεκαετία. Έχοντας μάτια και αυτιά σε νόμιμες αλλά και παράνομες δημοπρασίες που λαμβάνουν χώρα σε διάφορα μέρη του κόσμου, οι ειδικά εκπαιδευμένοι αξιωματικοί της Διεύθυνσης Ασφαλείας της ΓΑΔΑ άπλωσαν τα δίχτυα τους παντού, ερευνώντας ακόμα και ιδιωτικές συλλογές.

Πώς κινήθηκαν οι αστυνομικοί

Τους τελευταίους μήνες η Ελληνική Αστυνομία μαζί με την ΕΥΠ, ξεκίνησε μια προσπάθεια αναζωπύρωσης των ερευνών προκειμένου να βρεθούν τόσο ο πίνακας του Πικάσο όσο και τα άλλα δύο έργα -ο «Ανεμόμυλος Στάμμερ» (1905) από την πρώτη περίοδο του Ολλανδού Πιετ Μοντριάν και ένα σχέδιο θρησκευτικής απεικόνισης του Ιταλού Γουλιέλμο Κάτσια, που είχαν σηκώσει οι δράστες το 2012. Στόχος ήταν τα έργα να εντοπιστούν και να επιστρέψουν στην ανακαινισμένη πλέον Εθνική Πινακοθήκη. Το ενδιαφέρον των ερευνητών τράβηξε το γεγονός ότι ο ένας δράστης που μπήκε στην Εθνική Πινακοθήκη άνοιξε την κλειδαριά της μπαλκονόπορτας χωρίς να την παραβιάσει.

Επομένως, είτε είχε αντικλείδι που κάποιος του προμήθευσε, είτε ήταν «επιστήμονας» στο άνοιγμα κλειδαριών, και αυτό είναι ένα στοιχείο που ίσως φωτογραφίζει την ταυτότητά του. Έχοντας αυτό το στοιχείο υπόψη τους, αλλά και τη φιγούρα του δράστη -ψηλός, λεπτός, σχετικά νεαρής ηλικίας, με αριστοτεχνικές κινήσεις και εμπειρία στις νυχτερινές επιδρομές- άρχισαν να ερευνούν ποιοι αλλοδαποί με τέτοια χαρακτηριστικά αποφυλακίστηκαν το τελευταίο εξάμηνο του 2011 από ελληνικά σωφρονιστικά καταστήματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι σύνδεσμοι των ελληνικών και ξένων αρχών στον χώρο των συλλεκτών έργων τέχνης, αλλά και των ανθρώπων που τα διακινούν και τα εμπορεύονται υποστηρίζουν ότι ο συγκεκριμένος Πικάσο δεν υπάρχει σε καμία συλλογή συλλέκτη σε όλο τον κόσμο. Συνεπώς έλεγαν ότι ήταν κουκουλωμένος και κρυμμένος σε κάποια αποθήκη στην Ελλάδα.

Ποιος είναι ο δράστης

Ποιος όμως είναι ο άνθρωπος που έπεσε στα χέρια των αρχών; Πρόκειται για έναν 49χρονο Έλληνα που στο παρελθόν είχε μπλέξει ληστεία και που δεν φαίνεται να έχει σχέση με το χώρο της τέχνης. Μοιράζει τη ζωή του σε Πόρτο Ράφτη και εξωτερικό, ομολόγησε πως κρύβεται πίσω από τη μεγάλη αρπαγή του Πικάσο και Μοντριάν, από την Εθνική Πινακοθήκη.

Ο δράστης, ομολόγησε πως ο ίδιος «εξαφάνισε» τα έργα τέχνης προφανώς αγνοώντας ότι ανήκουν το Δημόσιο και συνεπώς δεν θα μπορούσαν ποτέ να αλλάξουν ιδιοκτήτη. Έτσι, όσες φορές και αν προσπάθησε, μέσω των υπόγειων διαύλων να τα σπρώξει, δεν κατάφερε να βρει αγοραστή καθώς κανείς δεν θα έδινε εκατομμύρια να αγοράσει πίνακες που ουσιαστικά ποτέ δεν θα ήταν δικοί του. Δεν θα μπορούσε να τους εμφανίσει πουθενά και αν ποτέ τους έβρισκαν, τα αριστουργήματα θα επέστρεφαν στο Δημόσιο και οι κάτοχοι θα τιμωρούνταν.

Ο κατηγορούμενος αρχικά έκρυβε τους πίνακες σε μια αποθήκη στην Κερατέα και στην συνέχεια σε μια ρεματιά για να μην τους βρουν στην κατοχή του. Οι πρώτες πληροφορίες λένε ότι δεν κατάφερε ποτέ να τους βγάλει στο εξωτερικό για να τους σπρώξει στη μαύρη αγορά. Ο κλεμμένος από την Εθνική Πινακοθήκη πίνακας του Πικάσο με θέμα το «Γυναικείο κεφάλι» ήταν ένα αντίδωρο του μεγάλου ζωγράφου στον ελληνικό λαό για την αντίστασή του κατά των δυνάμεων του φασισμού. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα έργο με ανυπολόγιστη συμβολική αξία για την Ελλάδα.

Το χρονικό της «ληστείας του αιώνα»

Ήταν ξημερώματα της 9ης Ιανουαρίου του 2012, όταν άγνωστοι δράστες κατάφεραν να απενεργοποιήσουν τον συναγερμό του κτιρίου της Εθνικής Πινακοθήκης, επί της λεωφόρου Βασιλέως Κωνσταντίνου 50, να παραβιάσουν μια πόρτα μπαλκονιού και να μπουν στον εσωτερικό χώρο της έκθεσης.

Οι δύο ληστές τρύπωσαν στην αίθουσα που βρισκόταν ο πίνακας του Πικάσο και ολοκλήρωσαν το χτύπημα μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.

Ο κουκουλοφόρος που ανέλαβε να τον πάρει στα χέρια του, με ένα κοπίδι τον έβγαλε από την κορνίζα. Ο συνεργός του μπλόκαρε τον συναγερμό και έμεινε πίσω. Όταν ο φύλακας έτρεξε προς το σημείο της κλοπής ήταν ήδη πολύ αργά…

Οι άγνωστοι κατάφεραν να αφαιρέσουν:

Ένα πίνακα ζωγραφικής, λάδι σε μουσαμά, διαστάσεων 56 επί 40, του Ισπανού ζωγράφου Πάμπλο Πικάσο, ο οποίος φιλοτεχνήθηκε το 1939 και απεικονίζει ένα γυναικείο κεφάλι. Στο πίσω μέρος του πίνακα υπάρχει και χειρόγραφη αφιέρωση του Ισπανού ζωγράφου, που αναφέρει: «Pour le Peuple Grec, Hommage de Picasso» (Για τον ελληνικό λαό, Φόρος τιμής από τον Πικάσο).

Επίσης οι άγνωστοι πήραν ακόμη ένα πίνακα ζωγραφικής, λάδι σε μουσαμά, διαστάσεων 35 επί 44. Επρόκειτο για τον πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου Piet Mondrian, ο οποίος και φιλοτεχνήθηκε το 1905 και απεικονίζει έναν ανεμόμυλο κατά μήκος ενός ποταμού.

Το συγκεκριμένο έργο αγοράστηκε το 1963 από τον Αλέξανδρο Παππά και αποτέλεσε δωρεά προς την Εθνική Πινακοθήκη.

Τέλος, ένα έργο σε χαρτί, πέννα με αραιωμένη σέπια, διαστάσεων 27 επί 16,8 του Ιταλού Guglielmo Caccia (Moncalvo) και απεικονίζει τον Άγιο Diego de Alcala σε έκσταση.