Ώρα αποφάσεων για τον Πλανήτη Γη – Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός;

Οι διαπιστώσεις που κάνουν οι επιστήμονες οι οποίοι συνέταξαν την έκθεση της Διακυβερνητικής Διάσκεψης για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) – οι πιο έγκυροι που διαθέτει ο πλανήτης σε αυτόν τον τομέα – δεν επιτρέπουν αμφιβολίες. Είναι «κόκκινος συναγερμός για την ανθρωπότητα», όπως διεμήνυσε και ο Αντόνιο Γκουτέρες, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, υπό την αιγίδα του οποίου συγκροτήθηκε και λειτουργεί το συγκεκριμένο σώμα.

«Έχουμε ήδη αλλάξει τον πλανήτη μας και με ορισμένες από αυτές τις αλλαγές θα είμαστε αναγκασμένοι να ζήσουμε για τους επόμενους αιώνες ή και χιλιετίες», δήλωσε μέλος της ομάδας που συνέταξε την έκθεση, η οποία ξεκαθαρίζει ότι η κατάσταση στην οποία έχουν βρεθεί ορισμένες από τις «ζωτικές λειτουργίες» του πλανήτη είναι χωρίς επιστροφή.

Μη αναστρέψιμες αλλαγές

Για του λόγου το αληθές, ό,τι και να γίνει τις επόμενες 3-4 δεκαετίες, οι επιστήμονες προεξοφλούν ότι η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στην επιφάνεια, σε σύγκριση με τη προβιομηχανική εποχή, θα περάσει το κατώφλι του 1,5 βαθμού Κελσίου το αργότερο ως το 2040, ενώ μέχρι το 2060 θα έχει αυξηθεί κατά 1,6 βαθμούς. Κι αυτά, φυσικά, με βάση τα πιο αισιόδοξα σενάρια – διότι τα χειρότερα προβλέπουν μια ζοφερή εικόνα, ενός πλανήτη κυριολεκτικά σε… σημείο βρασμού.

Επίσης – κι αυτό όπως μας ενημερώνουν είναι αναπόφευκτο – το λιώσιμο των πάγων θα συνεχιστεί, ενώ μέχρι το 2050 όλα δείχνουν ότι θα έρθει ένας Σεπτέμβριος που δεν θα υπάρχει ούτε ίχνος πάγου στη Γροιλανδία. Ταυτόχρονα, η θερμοκρασία και η οξύτητα στα βάθη των ωκεανών θα συνεχίσουν να αυξάνονται, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Τελειώσαμε, λοιπόν, οριστικά; Όχι, μας απαντούν κατηγορηματικά οι επιστήμονες. Δεν είμαστε ακόμη καταδικασμένοι εις θάνατον και η μητέρα φύση μας δίνει μια ακόμη ευκαιρία, πιθανότατα την τελευταία. Μόνο που, όπως μας ξεκαθαρίζουν οι ίδιοι, ο χρόνος τον οποίο έχουμε πλέον στη διάθεσή μας για να σώσουμε οτιδήποτε αν σώζεται είναι ελάχιστος.

Με ποιους θα πάμε και ποιους θα αφήσουμε

Πρακτικά, έχει έρθει η ώρα των μεγάλων αποφάσεων και των γενναίων δράσεων. Η ώρα να «σπάσουν αυγά» και να θιχτούν συμφέροντα προκειμένου να πετύχουμε κάτι που μας αφορά και μας ξεπερνά όλους: Τη σωτηρία του κοινού μας σπιτιού, που το έχουμε δανειστεί από τις προηγούμενες γενιές και είμαστε έτοιμοι να το παραδώσουμε ετοιμόρροπο στις επόμενες.

Η έκθεση της IPCC διαπιστώνει κάτι που η αλήθεια είναι πως το γνωρίζαμε ήδη: Ο άνθρωπος και οι πράξεις του φέρουν το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για την κλιματική κρίση.

Απόδειξη, το γεγονός ότι εάν «διαμεσολαβούσαν» μόνο τα φυσικά φαινόμενα, όπως ο ήλιος και τα ηφαίστεια, η μέση θερμοκρασία θα ήταν σήμερα λιγότερο από 0,1 βαθμούς υψηλότερη σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 1850-1900. Όσο για τα επίπεδα του διοξειδίου στην ατμόσφαιρα δεν θα ήταν τα υψηλότερα εδώ και τουλάχιστον 2 εκατομμύρια χρόνια.

Ταυτόχρονα, ωστόσο, η έκθεση επισημαίνει και κάτι που θα έπρεπε να είναι επίσης αυτονόητο: Ότι είναι ο άνθρωπος αυτός που θα αποφασίσει εάν μπορεί να πάει αλλιώς και κατά πόσο ένας άλλος, καλύτερος κόσμος, είναι εφικτός.

Ο κόσμος των ανισοτήτων

Τι σημαίνει, όμως, αυτό; Ιδού η απάντηση με βάση το πρώτο και καλύτερο από τα πέντε σενάρια που επεξεργάστηκαν οι επιστήμονες του IPCC, με βάση την αποκωδικοποίηση που έκανε το Reuters: «Οι κοινωνίες πρέπει να στραφούν προς πιο βιώσιμες πρακτικές, με το κέντρο βάρους να μετατοπίζεται από την οικονομική ανάπτυξη προς την ευημερία όλων. Με αύξηση των επενδύσεων στην εκπαίδευση και την υγεία και περιορισμό των ανισοτήτων».

Μια, για σταθείτε! Αυτές ακριβώς τις διαπιστώσεις δεν έχουν κάνει πολλοί ακόμη, προτείνοντας ανάλογες δράσεις και με άλλες αφορμές – όπως την κρίση του 2008-’09 και το ξέσπασμα της πανδημίας; Να πρόκειται, άραγε, για σύμπτωση; Ή, μήπως, η ρίζα όλων των κακών και προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα ο πλανήτης και η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που κατοικούν πάνω του είναι κοινή;

Όλα δείχνουν πως ισχύει το τελευταίο. Ότι η πραγματικότητα είναι πως ο κόσμος των ανισοτήτων και της εκμετάλλευσης που έχει φτιαχτεί, έχοντας ως σχεδόν αποκλειστικά κριτήρια το κέρδος και τον ανταγωνισμό, οδηγεί σε ένα καταστροφικό αδιέξοδο. Ακόμη και άνθρωποι που έχουν επωφεληθεί από αυτόν τον κόσμο, άλλωστε και τον συμβολίζουν προειδοποιούν ότι τα πράγματα δεν μπορεί να συνεχίσουν ως έχουν, καθώς η πορεία είναι μη βιώσιμη.

Μόλις πριν λίγο καιρό, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Φρανς Τίμερμανς, είχε πει πως «οι επόμενες γενιές θα βρεθούν να πολεμούν για τροφή και νερό». Χωρίς, φυσικά, να έχουν σταματήσει οι πόλεμοι που διεξάγονται σήμερα.

Μα τότε θα είναι πια πολύ αργά. «Αυτή είναι η κρίσιμη δεκαετία για να είναι εφικτός ο στόχος του 1,5 βαθμού Κελσίου», δήλωσε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου. Πράγματι.