Τατόι: Ένας σχεδιασμός πυροπροστασίας που δεν έγινε ποτέ

Οι «τρύπες» στην πρόληψη οι  οποίες, παρά τις εξαγγελίες της εκάστοτε κυβέρνησης, δεν κλείνουν ποτέ, αναδείχθηκαν με τον πιο τραγικό τρόπο κατά τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές. Στην περίπτωση του Τατοΐου, οι επανειλημμένες προειδοποιήσεις του Συλλόγου Φίλων του Κτήματος, ήδη από το 2011,  για τον κίνδυνο πυρκαγιάς που απειλούσε την έκταση δεν εισακούστηκαν.

Μάλιστα, μόλις τον περασμένο Ιουνίου, μετά τον, έστω και καθυστερημένο,  καθαρισμό δύο αρτηριών εντός του ιστορικού πυρήνα, σημείωναν σε ανακοίνωσή τους ότι, «το έργο αυτό αν και σημαντικό είναι απειροελάχιστο μπροστά σε αυτά που πρέπει να γίνουν στο κτήμα για την πυροπροστασία του». Σύμφωνα με τον Σύλλογο, εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες πεύκα, έχουν καταπέσει σε βάθος χιλιομέτρων στις οδικές αρτηρίες εντός του κτήματος, έχουν ξεραθεί και είναι εξαιρετικά επικίνδυνα, γι΄ αυτό και έπρεπε να απομακρυνθούν. «Ωστόσο, οι εργασίες δεν συνεχίστηκαν, με τις τραγικές συνέπειες που βλέπουμε σήμερα», αναφέρει με έμφαση στον “Οικονομικό Ταχυδρόμο” ο πρόεδρος του Συλλόγου κ. Βασίλειος Κουτσαβλής.

Τον περασμένο Μάιο, ο Σύλλογος επανέφερε στη δημόσια συζήτηση την ανάγκη ενός μακρόπνοου στρατηγικού σχεδιασμού πυροπροστασίας της περιοχής, υποστηρίζοντας την ανάγκη διάσωσης του ιστορικού και πολιτιστικού κεφαλαίου του κτήματος θέτοντας ως προτεραιότητα την προστασία του δασικού οικοσυστήματος, καθώς το Τατόι πατάει γερά σε δύο πόδια, στην ιστορία του και στο μοναδικής ομορφιάς δάσος που πλέον χάθηκε.

Στην πυρά δάσος, στέγες και κοντέινερ 

Ο χορός της φωτιάς άφησε μόνο αποκαΐδια. Κρανίου τόπος…  «Όλος ο ιστορικός πυρήνας χάθηκε. Η καταστροφή είναι ανείπωτη. Από τα 42.000 στρέμματα πρέπει να κάηκαν τα περισσότερα, χάθηκαν υπεραιωνόβια δέντρα, το πλούσιο δάσος εξαφανίστηκε.  Στα κτίρια του Διευθυντηρίου και του Προσωπικού έχουν καεί οι στέγες τους. Δύο από τα κοντέινερ, που περιείχαν κινητά αντικείμενα και αρχειακό σπάνιο υλικό, πήραν φωτιά και κανείς δεν γνωρίζει τι υπήρχε μέσα», σημειώνει ο κ. Κουτσαβλής. Μάλιστα είναι αξιοσημείωτο ότι, ήδη από το 2012 είχε προταθεί στο Υπουργείο Πολιτισμού   από τον Σύλλογο των Φίλων η κατάρτιση  ενός σχεδίου εκκένωσης των κινητών ιστορικών αντικειμένων του κτήματος που βρίσκονται αποθηκευμένα εντός του κτήματος περιμένοντας να συντηρηθούν και να εκτεθούν στα μελλοντικά μουσεία.   

Ο Σύλλογος είχε προτείνει  και ένα  δασικό διαχειριστικό σχέδιο για τα βασιλικά κτήματα το οποίο θα έπρεπε να  “τρέχει” καθ’ όλη την διάρκεια του έτους, καθώς χρειάζονται διαρκείς αραιώσεις και παρεμβάσεις για να κρατιούνται σε μια διαχειρίσιμη κατάσταση.  Ο χιονιάς του περασμένου χειμώνα, με το πέρασμα της «Μήδειας», επιδείνωσε την κατάσταση, καθώς εκατοντάδες δέντρα, κυρίως πεύκα, είχαν καταπέσει και μάλιστα σε περιοχές που δεν ήταν προσπελάσιμες.

Οι Φίλοι είχαν έτοιμες μια σειρά από επιστημονικές προτάσεις, δεν προχώρησαν όμως οι προτεινόμενες παρεμβάσεις (καθαρισμοί, αραιώσεις δέντρων, διάνοιξη νέων ζωνών πυροπροστασίας, διαπλατύνσεις δρόμων και αλεών, τοποθέτηση πυρανιχνευτών κ.ά.).  Πρότειναν επίσης, με την επικείμενη σύνδεση του κτήματος με την ΕΥΔΑΠ, την τοποθέτηση πυροσβεστικών κρουνών και εκτοξευτήρων νερού στο σύνολο του ιστορικού πυρήνα αλλά και δημιουργία ταμιευτήρων με τα νερά της Πάρνηθας. «Δυστυχώς, πλέον είναι αργά. Η δική μας γενιά και η επόμενη δεν θα ξαναζήσουμε τον ιστορικό πυρήνα όπως ήταν», σημειώνει ο κ. Κουτσαβλής.

Τα επόμενα βήματα 

Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) το Τατόι μέσα σε έναν αιώνα έζησε άλλες δυο παρόμοιας εκτάσεως πυρκαγιές το 1916 και το 1945, καθώς και πολλές μικρότερες και κατάφερε να αναστηθεί από τις στάχτες του. Η  μεταπυρική διαχείρισή του, όπως αναφέρουν οι ειδικοί της ΕΛΛΕΤ, πρέπει να έχει επείγοντα χαρακτήρα, με σκοπό τη μείωση της διάβρωσης λόγω των εντόνων βροχοπτώσεων στην περιοχή στις αρχές Οκτωβρίου, την αποφυγή πλημμυρών και την αποκατάσταση της βλάστησης με κατάλληλη επιλογή φυτικών ειδών».

Από την πλευρά του, ο Σύλλογος Φίλων Κτήματος Τατοΐου ενεργοποίησε την Κυριακή το  ρόγραμμα “Κάθε παιδί και ένα δέντρο για το Τατόι” που στηρίζεται στην αντίστοιχη πρωτοβουλία που είχε ληφθεί το 1901 από την τότε βασίλισσα Σοφία και τη Φιλοδασική Εταιρεία και είχαν φυτευθεί οι  λόφοι της Αθήνας με πρώτο του Φιλοπάππου. Η φύτευση θα γίνεται με την υπόδειξη του   Δασαρχείου και το κάθε δέντρο μπορεί να φέρει ταμπελάκι με το όνομα του παιδιού που το φύτεψε. Παράλληλα, μέλη του Συλλόγου έχουν ξεκινήσει να προσφέρουν χρήματα προκειμένου να εκκινήσει η προσπάθεια  αποκατάστασης της καταστροφής που υπέστη το κτήμα Τατοΐου.