Ενεργειακή κρίση – Γιατί η Gazprom κατηγορείται για χειραγώγηση των τιμών που πλήττουν την ευρωπαϊκή αγορά

Για έναν εξαιρετικά «σκληρό» χειμώνα προετοιμάζεται η Ευρώπη, καθώς η ενεργειακή κρίση έχει ήδη αρχίσει να δείχνει σε αγορά και καταναλωτές τα… δόντια της. Η μία μετά την άλλη οι περισσότερες χώρες δρομολογούν μέτρα στήριξης αντιλαμβανόμενες το πλήγμα που θα προκαλέσουν οι ανατιμήσεις των προϊόντων στα ήδη τσακισμένα από την πανδημία νοικοκυριά. Όμως, παρά την ελπίδα πως οι καιρικές συνθήκες θα είναι φέτος ήπιες, τα αποθέματα φυσικού αερίου και άνθρακα έχουν ήδη πέσει σε τόσο χαμηλά επίπεδα που το χειρότερο σενάριο δεν μπορεί να απορριφθεί: εκτεταμένα blackout που θα αναγκάσουν επιχειρήσεις και μονάδες να περιορίσουν ή και να διακόψουν την παραγωγή τους, κάτι που θα επιφέρει ελλείψεις, επιπλέον άνοδο των τιμών και βέβαια ανάσχεση των οικονομιών.

Σημειωτέον πως οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν ήδη υπερ-τριπλασιαστεί από τις αρχές της χρονιάς από τα 300 δολάρια περίπου ανά 1.000 κυβικά μέτρα, πάνω από τα 800 δολάρια, καθώς ο νούμερο ένα προμηθευτής της Ευρώπης, η Ρωσία, έχει περιορίσει τις παραδόσεις προς την υπόλοιπη ήπειρο προκειμένου να αποκαταστήσει τα δικά της, εγχώρια αποθέματα, που μειώθηκαν μετά το βαρύ περσινό χειμώνα. Την ίδια ώρα δεν υπάρχουν εναλλακτικές πηγές προμήθειας, με τις πλατφόρμες στη Βόρειο Θάλασσα να βρίσκεται σε στάδιο συντήρησης και την Ασία να έχει επίσης βάλει σε προτεραιότητα την κάλυψη των δικών της αυξημένων αναγκών.

Θεωρία συνωμοσίας ή λογική εξήγηση; 

Βεβαίως, ο ρόλος της Ρωσίας στην ενεργειακή κρίση που βρίσκεται στα… σκαριά έχει ήδη αρχίσει να προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις, αλλά και θεωρίες συνωμοσίας από τους πολλαπλούς εχθρούς του Κρεμλίνου σε όλη την Ευρώπη.

Σύμφωνα με την επικρατέστερη των θεωριών, σκοπός της Μόσχας είναι να ωθήσει τις τιμές σε τόσο υψηλά επίπεδα, ώστε η Γερμανία να σπεύσει να εγκρίνει, δίχως επιφυλάξεις, το αμφιλεγόμενο πολιτικά έργο του Nord Stream 2, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε πρόσφατα. Και βέβαια μέσα από την πίεση του Βερολίνου να σιωπήσουν επίσης και όλοι όσοι αντιδρούν ακόμη στο έργο –κυρίως στην περιοχή του πρώην ανατολικού μπλοκ- ανησυχώντας για την ενίσχυση της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία.

Μάλιστα, η θεωρία… συνωμοσίας μετατράπηκε σε λογική θεωρία χθες, όταν συνολικά 42 ευρωβουλευτές, κυρίως από χώρες της ανατολικής Ευρώπης, ήτοι την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής, προερχόμενοι από όλες τις ευρωομάδες (από το κεντροδεξιό ΕΛΚ έως τους Πράσινους) έφεραν το θέμα στο βήμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αίτημα τους ήταν να ανοίξει επισήμως έρευνα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το πιθανό ρόλο της Gazprom στην εκτίναξη των τιμών, τις διαταραχές που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή βιομηχανία και τις συνθήκες ενεργειακής κρίσης που έχουν δημιουργηθεί.

Η επιστολή, μάλιστα, που εστάλη από τους Ευρωβουλευτές προς την Κομισιόν ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως η Gazprom έχει αρνηθεί να εγγυηθεί την αύξηση των επιπέδων προσφοράς παρά το γεγονός πως υπάρχουν στοιχεία ότι η εταιρεία έχει επάρκεια παραγωγής.

Σε πρώτη φάση, η Κομισιόν δεν απάντησε έχοντας περιοριστεί να δηλώσει πως παρακολουθεί με ανησυχία την κατάσταση, η οποία οφείλεται κυρίως στην παγκόσμια αύξηση της ζήτησης. Όμως, όσο ο χειμώνας θα πλησιάζει και η κατάσταση θα επιδεινώνεται, η πίεση που θα δέχεται είναι δεδομένο πως θα αυξηθεί.

Τι απαντά η Gazprom

Από την πλευρά της, η διοίκηση του ρωσικού μονοπωλίου υπό τον Αλεξέι Μίλερ, όπως και η ρωσική κυβέρνηση, έσπευσαν να αρνηθούν τις κατηγορίες περί χειραγώγησης των τιμών κάνοντας λόγο για ένα παγκόσμιο πρόβλημα, που δεν πλήττει μόνο την Ευρώπη, δεδομένου ενδεικτικά και της ενίσχυσης των ενεργειακών τιμών στην Ασία. Όμως, είναι γεγονός πως οι εξαγωγές φυσικού αερίου έχουν υποχωρήσει περίπου κατά ένα πέμπτο σε σχέση με τα προ της πανδημίας επίπεδα, παρά την κάθετη αύξηση της ζήτησης και τα χαμηλά αποθέματα. Όπως είναι επίσης γεγονός πως η Gazprom έχει επανειλημμένως αρνηθεί τα αιτήματα να αυξήσει τη ροή μέσα από τους αγωγούς που διέρχονται τώρα από την Ουκρανία.

Η προ ημερών δήλωση του εκπροσώπου του Κρεμλίνου, σύμφωνα με την οποία η εκκίνηση της λειτουργίας του Nord Stream 2 θα αυξήσει τη διαθεσιμότητα φυσικού αερίου, προφανώς δεν βοήθησε στο κλίμα που έχει δημιουργηθεί με τους συνωμοσιολόγους να την ερμηνεύουν ως επιβεβαίωση των παιχνιδιών του Κρεμλίνου.

Εάν η Gazprom προτίθεται να αυξήσει τις πωλήσεις όταν ο Nord Stream 2 ξεκινήσει να λειτουργεί, παρά τη δεδομένη προτίμηση της σε μακροπρόθεσμα συμβόλαια, τότε γιατί δεν το κάνει από τώρα, ώστε να βοηθήσει στην αποσυμπίεση της αγοράς; Το ερώτημα είναι λογικό και είναι βέβαιο πως θα επανέλθει στην επικαιρότητα, κυρίως δε, στη Γερμανία απασχολώντας τη νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από τις επικείμενες εκλογές.