Οι ζημιωμένοι της έκρηξης του ενεργειακού κόστους και οι χαμένες ευκαιρίες…

Με την αβεβαιότητα και τη ρευστότητα στην αγορά ενέργειας να κυριαρχεί τουλάχιστον μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2022 στελέχη επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας και επιχειρήσεων επιδιώκουν να κάνουν ήδη έναν πρώτο απολογισμό της κατάστασης που βιώνει και η Ελλάδα.

Για την ακρίβεια μετρούν τους μεγάλους χαμένους του υπερδιπλασιαμού των τιμών του φυσικού αερίου και των δικαιωμάτων διοξειδίου του άνθρακα που μετακυλίονται εν ριπή οφαθλμού στο ενεργειακό κόστος της εγχώριας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κι εν συνεχεία στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Όπως περιγράφουν στον Ο.Τ. εκπρόσωποι εταιριών ενέργειας και λοιπών κλάδων η ενεργειακή μετάβαση προς την κλιματικά ουδέτερη εποχή που σηματοδότησε το Green Deal των κρατών – μελών της Ε.Ε. έπιασε τους πάντες απροετοίμαστους ως προς το κόστος.

Τα σημάδια

«Οι Βρυξέλλες αν και είχαν τα σημάδια της έκρηξης των τιμών του φυσικού αερίου στην Κίνα από τον περασμένο Ιανουάριο δεν έδωσαν για μία ακόμη φορά σημασία στην εξάπλωση του προβλήματος και προς τη Γηραιά Ήπειρο», υπογραμμίζει στον Ο.Τ. υψηλόβαθμο στέλεχος ιδιωτικού καθετοποιημένου ομίλου. «Συνέχισαν τον περιορισμό των δικαιωμάτων ρύπων και δεν σχεδίασαν κανένα μέτρο προστασίας των ευάλωτων καταναλωτών».

Το ίδιο πρόσωπο συμπληρώνει: «Χωρίς να αμφισβητείται η στρατηγική και η αναγκαιότητα της μετάβασης στο βιώσιμο μέλλον με τον μηδενισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα η Ε.Ε. ξεκίνησε μία κούρσα παραβλέποντας την ενεργειακή της εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και μάλιστα από Τρίτες χώρες. Όπως είναι η Ρωσία με το αέριο που διοχετεύει μέσω αγωγών σε κράτη της Ευρώπης».

Η αποθήκευση ενέργειας

Εκπρόσωπος ενεργειακού ομίλου που δραστηριοποιείται στις ΑΠΕ σημειώνει με τη σειρά του στον Ο.Τ.: «Η Ελλάδα είναι από τους πιο αδύναμους ενεργειακούς κρίκους της Ε.Ε. και η εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής της από το φυσικό αέριο και τον λιγνίτη, ιδίως τους θερινούς μήνες με τον καύσωνα είχε σαν αποτέλεσμα να επωμιστεί ένα τεράστιο κόστος το οποίο δεν μπόρεσε να απορροφήσει η ρηχή αγορά ενέργειας». Όπως τονίζει «αν είχαν αναπτυχθεί εδώ και χρόνια τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας από ΑΠΕ αλλά φυσικού αερίου σε αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες το κόστος θα είχε μετριαστεί».

Τα νοικοκυριά και οι επαγγελματίες

Στους μεγάλους χαμένους της κρίσης είναι αναμφίβολα τα νοικοκυριά.

Οι οικιακοί καταναλωτές ήδη έχουν λάβει λογαριασμούς από παρόχους με ενεργοποιημένες τις ρήτρες και τους λογαριασμούς φουσκωμένους κατά 40%. Το καλοκαίρι είχαν φτάσει οι πρώτες λυπητερές, ενώ δυσάρεστες εκπλήξεις αντιμετώπισαν και επαγγελματίες και κυρίως μικρές επιχειρήσεις.

Οι συγκεκριμένες κατηγορίες προσδοκούν με την επιδότηση της πολιτείας και τις πιθανές εκπτώσεις από τις εταιρίες προμήθειας ρεύματος που θα ακολουθήσουν να μετριάσουν τις απώλειες τους από το νέο εν εξελίξει κύμα ανατιμήσεων.

Ωστόσο, το άμεσο μέλλον είναι απρόβλεπτο και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την πορεία των τιμών.

Οι μικροί πάροχοι

Οι μικρές εταιρίες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας δέχονται έντονες πιέσεις από το κόστος της αγοράς ποσοτήτων στη χονδρεμπορική αγορά. Πάνω από 160% έχει ανέβει η τιμή σε σχέση με την αρχή του έτους, ενώ οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις δεν έχουν δική τους παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Το αποτέλεσμα είναι να αναζητούν με κάθε τρόπο ρευστότητα, «χτυπώντας τις πόρτες των τραπεζών», όπως αναφέρουν στον Ο.Τ. πηγές της χρηματοπιστωτικής αγοράς.

Οι εκτιμήσεις αναλυτών θέλουν πως «αν συνεχιστεί η κούρσα ανόδου τότε δεν αποκλείεται να έχουμε δυσάρεστες εξελίξεις στην προμήθεια», θυμίζοντας την περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου όπου ήδη επτά πάροχοι έπαυσαν τη δραστηριότητα τους.

Για τους μικρούς της αγοράς, άλλες πηγές τονίζουν ότι «έχασαν την ευκαιρία όταν οι τιμές ήταν χαμηλότερες να προχωρήσουν σε hedging και να κλειδώσουν ποσότητες στην προθεσμιακή αγορά του Χρηματιστηρίου Ενέργειας».

Η μεσαία βιομηχανία

Στους χαμένους επίσης, όπως προέκυψε και από προχθεσινή εκδήλωση του ΣΒΕ στη Θεσσαλονίκη είναι και οι βιομηχανίες μέσης τάσης.

Καταγράφουν ζημιές από την έκρηξη του ενεργειακού κόστους αλλά και των πρώτων υλών στηνγια την παραγωγή τους. Και για αυτές τις επιχειρήσεις, παράγοντες της αγοράς σημειώνουν, πως έχασαν ευκαιρίες όταν προμηθευτές ρεύματος τους πρότειναν σε προγενέστερη χρονική περίοδο κλειστά και σταθερά συμβόλαια για ένα χρόνο με τιμές ρεύματος στα 70 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, λίγο πάνω από τη μέση χονδρεμπορική αλλά δεν αποδέχονταν και προχωρούσαν σε παζάρια.

Τα εργαλεία υπάρχουν ακόμη για την αποσόβηση μελλοντικών κραδασμών όπως το net metering με τη χρήση συστημάτων ηλιακής ενέργειας αλλά και τα πράσινα διμερή συμβόλαια (PPAs).

Η ΔΕΗ και οι ιδιωτικοί καθετοποιημένοι όμιλοι

Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται είναι ποια είναι η κατάσταση των μεγάλων της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Η ΔΕΗ, σύμφωνα με αναλυτές, δέχεται μία πίεση στα οικονομικά της αποτελέσματα από τις επιπλέον εκπτώσεις που καλείται να χορηγήσει στους πελάτες της. Ωστόσο, πηγές της εταιρίας αναφέρουν στον Ο.Τ., ότι «πρόκειται για πιέσεις αλλά σε καμία περίπτωση για ζημιές».

Αναφορικά με τα μεγάλα συμβόλαια που έχει συνάψει με τη βαριά βιομηχανία, οι πληροφορίες θέλουν να έχει κάνει κι εκεί τις κινήσεις hedging για τις τιμές που έδωσε με αποτέλεσμα να μην γνωρίζει επίπτωση από την έκρηξη του κόστους ηλεκτροπαραγωγής.

Ωστόσο, σίγουρα έχει επιβαρύνσεις οικονομικές από τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων και των δικαιωμάτων CO2. Οι λιγνιτικές έβαλαν μπροστά τις μηχανές τους το καλοκαίρι για να κρατήσουν το σύστημα ασφαλές.

Οι άλλοι τρεις μεγάλοι ιδιωτικοί όμιλοι που διαθέτουν καθετοποιημένη δραστηριότητα στην παραγωγή και προμήθεια (Protergia, Elpedison και Ήρων) φέρονται να ισορροπούν τις επιπτώσεις από το ενεργειακό κόστος καθώς διαθέτουν και μονάδες ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και λιανική. Ωστόσο προβληματισμός επικρατεί για το κόστος του CO2 και του φυσικού αερίου και αν τελικά η κούρσα ανόδου των τιμών ενέργειας συνεχιστεί με ακόμη πιο υψηλούς ρυθμούς και το νέο έτος.

Πηγές εκ των εταιριών αυτών δείχνουν ως λύση για φρένο στις αυξήσεις το σενάριο μερικής λειτουργίας των μονάδων τους ώστε να περιοριστεί η κατανάλωση φυσικού αερίου και να υποχωρήσουν οι τιμές. Πρακτική, που σύμφωνα με τα ίδια στελέχη, ακολουθούν άλλοι όμιλοι στην Ευρώπη.

Το ζητούμενο βέβαια στην ελληνική αγορά ενέργειας είναι πως σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η κάλυψη της ζήτησης θα προέλθει από ακριβές εισαγωγές ρεύματος, ενώ και οι ΑΠΕ δεν είναι πάντα διαθέσιμες. «Εκτός», όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, «αν η περιορισμένη έκθεση των μονάδων φυσικού αερίου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας λάβει μαζικότερη μορφή στις ευρωπαϊκές χονδρεμπορικές αγορές».