UNCTAD – Το παγκόσμιο εμπόριο επέστρεψε, αλλά όχι για όλους

Το διεθνές εμπόριο ανθεί. Οι εξαγωγές πολλών χωρών αυξάνονται με διψήφιο ρυθμό και το παγκόσμιο εμπόριο έχει ήδη ξεπεράσει τα επίπεδα πριν από την πανδημία του 2019. Ωστόσο, η ανάκαμψη του παγκόσμιου εμπορίου κρύβει μια σημαντική ασυμμετρία: οι μικρές οικονομίες και οι φτωχότερες χώρες υστερούν. Και η ανάκαμψή τους δεν είναι ακόμη ορατή.

Αυτό αναφέρει έκθεση των αναλυτών της UNCTAD, Alessandro Nicita, Ralf Peters και Carlos Razo, υπενθυμίζοντας ότι τον Απρίλιο του 2020, η πανδημία COVID-19 έφερε την παγκόσμια οικονομία σε αδιέξοδο.

Η παραγωγή και η κατανάλωση μειώθηκαν γρήγορα σε όλο τον κόσμο και το διεθνές εμπόριο φάνηκε να βρίσκεται σε πορεία προς μια διαρκή πτώση.

Ωστόσο, από το καλοκαίρι του 2020, το παγκόσμιο εμπόριο εμπορευμάτων άρχισε να ανακάμπτει, τροφοδοτούμενο από εξαγωγές αγαθών που σχετίζονται με την COVID -19, σε μεγάλο βαθμό από οικονομίες της Ανατολικής Ασίας.

Μέχρι το τέλος του έτους το εμπόριο ανέκαμψε έντονα για πολλές χώρες και τομείς . Το παγκόσμιο εμπόριο συνέχισε να αυξάνεται το πρώτο εξάμηνο του 2021, καθώς οι παγκόσμιες αλυσίδες αξίας ανέκαμψαν και η ζήτηση στις προηγμένες οικονομίες αυξήθηκε.

Θετικές προοπτικές

Οι αναλυτές της UNCTAD εκτιμούν ότι το παγκόσμιο εμπόριο θα συνεχίσει να αυξάνεται το 2021. Τα προκαταρκτικά στοιχεία για το πρώτο εξάμηνο του 2021 δείχνουν αύξηση της αξίας του εμπορίου εμπορευμάτων κατά περίπου 30% σε σύγκριση με το 2020 και περίπου 15% σε σύγκριση με το 2019.

Η UNCTAD προβλέπει ότι το εμπόριο θα ανακάμψει περαιτέρω κατά τη διάρκεια του δευτέρου εξαμήνου του 2021. Συνολικά, για το 2021 η αξία του παγκόσμιου εμπορίου προβλέπεται ότι θα είναι περίπου 20% και 28% υψηλότερη από το 2019 και το 2020 , αντίστοιχα.

Αυτή η ισχυρή και ταχεία ανάκαμψη του εμπορίου ήταν σε μεγάλο βαθμό απροσδόκητη, τονίζουν, προσθέτοντας ωστόσο ότι σημαντική ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι οι διαφορές στους χρηματοοικονομικούς πόρους θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε άνιση ανάκαμψη . Και αυτό θα μπορούσε να επιδεινώσει περαιτέρω τις υπάρχουσες ανισότητες.

Η πρόκληση του να είσαι μικρός και φτωχός

Καθώς περνούσε ο καιρός, αυτή η ανησυχία έγινε πραγματικότητα: υπάρχει μια άνιση ανάκαμψη στο διεθνές εμπόριο αγαθών. Ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2021 πολλές οικονομίες είδαν τις εξαγωγές τους να ξεπερνούν τα επίπεδα πριν από την πανδημία, για πολλές άλλες, οι εξαγωγές εξακολουθούσαν να είναι σημαντικά κάτω από τα επίπεδα πριν από την πανδημία.

Είναι ενδιαφέρον ότι οι διαφορές στα πρότυπα ανάκαμψης του διεθνούς εμπορίου δεν παίζουν όπως θα φανταζόταν οι περισσότεροι: το οικονομικό μέγεθος φαίνεται να έχει ισχυρότερη επιρροή στην ανάκαμψη του εμπορίου από τα επίπεδα εισοδήματος.

Τα επίπεδα εξαγωγών των φτωχότερων χωρών εξακολουθούν να είναι χαμηλότερα από τα επίπεδα πριν από την πανδημία κατά μέσο όρο σχεδόν 5%.

Η ανάκαμψη των εξαγωγών ήταν σημαντικά ασθενέστερη για τις μικρότερες οικονομίες. Τα επίπεδα εξαγωγών αγαθών των πιο μικροσκοπικών οικονομιών του κόσμου είναι κατά μέσο όρο ακόμη 25% χαμηλότερα από τα επίπεδα πριν από την πανδημία. Γενικότερα, τα στοιχεία δείχνουν ότι όσο μικρότερη ήταν η οικονομία, τόσο ασθενέστερη ήταν η ανάκαμψη των εξαγωγών της σε επίπεδα πριν από την πανδημία, με στατιστικά σημαντική συσχέτιση.

Είναι σημαντικό ότι η θετική σχέση μεταξύ της ανάκαμψης των εξαγωγών και του οικονομικού μεγέθους δεν οφείλεται στη γεωγραφία. Είτε στην Αφρική, την Ασία ή τη Λατινική Αμερική, οι εξαγωγές μικρότερων οικονομιών έχουν ανακάμψει σε μικρότερο βαθμό από τους μεγαλύτερους γείτονές τους.

Τι θα μπορούσε να εξηγήσει αυτές τις τάσεις;

Οι αναλυτές της UNCTAD σε μια προσπάθεια να απαντήσουν στο ερώτημα «τι μπορεί να να εξηγήσει αυτές τις τάσεις» τονίζουν ότι «απαιτείται περαιτέρω ανάλυση, αλλά ένας λόγος θα μπορούσε να είναι ότι οι μικρές οικονομίες τείνουν να είναι πιο εύθραυστες και λιγότερο διαφοροποιημένες από τις μεγαλύτερες οικονομίες».

Ο αντίκτυπος της πανδημίας στις εύθραυστες οικονομίες τους ήταν συχνά χειρότερος, αφήνοντάς τους πίσω στην ανάκαμψη. Ένας άλλος λόγος θα μπορούσε να είναι ότι, δεδομένου ότι η ανάκαμψη του εμπορίου τροφοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας που συνδέονται με προηγμένες και αναδυόμενες οικονομίες, τα επίπεδα ανάκαμψης του εμπορίου των μικρότερων οικονομιών ήταν κάτω από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Η ισχυρή ανάκαμψη του παγκόσμιου εμπορίου είναι καλά νέα για την παγκόσμια οικονομία. Αλλά αυτό δεν πρέπει να επισκιάσει το γεγονός ότι οι εξαγωγές πολλών από τις μικρότερες και φτωχότερες χώρες παραμένουν πολύ κάτω από τα επίπεδα πριν από την πανδημία. Δεδομένου ότι οι τάσεις των εξαγωγών είναι γενικά καλές προβλέψεις των οικονομικών επιδόσεων και πολλές από αυτές τις χώρες βασίζονται στις εξαγωγές για να διατηρήσουν τις οικονομίες και τις αναπτυξιακές τους διαδικασίες, η βραδεία ανάκαμψη των εξαγωγών των μικρών οικονομιών προκαλεί ανησυχία.