Η σημασία των παραγωγικών κλάδων και της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης: Ευρήματα από την έρευνα του ΣΕΒ

Τον Δεκέμβριο 2020 ψηφίστηκε ο νόμος 4763/2020 για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (ΕΕΚ), σε μια προσπάθεια συνολικής αναβάθμισής της και με απώτερο σκοπό την αποτελεσματικότερη αντιστοίχιση μεταξύ των αναγκών σε γνώσεις και δεξιότητες των παραγωγικών επιχειρήσεων και των γνώσεων και δεξιοτήτων που παρέχει σήμερα στους αποφοίτους της η ΕΕΚ.

Μεταξύ των αλλαγών που εισήγαγε ο νέος νόμος περιλαμβάνεται η σύσταση των περιφερειακών Συμβουλίων Σύνδεσης με την Παραγωγή και την Αγορά Εργασίας (ΣΣΠΑΕ), έτσι ώστε ο επανασχεδιασμός των προγραμμάτων της ΕΕΚ να λαμβάνει υπόψη του τις ανάγκες της τοπικής/περιφερειακής παραγωγής.

Ο ΣΕΒ ως τακτικό μέλος των ΣΣΠΑΕ, και επιχειρώντας να συμβάλει ουσιαστικά σε αυτήν την προσπάθεια, διερεύνησε τα στοιχεία απασχόλησης της περιόδου 2013-2019 σε επίπεδο Περιφέρειας, επαγγέλματος και κλάδου οικονομικής δραστηριότητας.

Σκοπός της έρευνας ήταν να αναδειχθούν, σε κάθε Περιφέρεια, εκείνα τα επαγγέλματα της ΕΕΚ –επαγγέλματα δηλαδή μεσαίου επιπέδου τυπικών προσόντων– που παρουσιάζουν υψηλή και δυναμική απασχόληση στους κρίσιμους παραγωγικούς κλάδους.

Προβάδισμα των παραγωγικών κλάδων

Η έρευνα διαπίστωσε τη δυναμική ανάπτυξη των παραγωγικών κλάδων, οι οποίοι εξελίσσονται σε βασικό πυλώνα της απασχόλησης στη χώρα. Ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης σε αυτούς τους κλάδους ανήλθε σε 18% για την εξεταζόμενη περίοδο έναντι 11% για το σύνολο της οικονομίας με αποτέλεσμα, το 2019, το μερίδιό τους ως προς τη συνολική απασχόληση να ανέρχεται  πλέον σε 17%.  Μεταξύ των παραγωγικών κλάδων, οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφηκαν στις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και στην Εξόρυξη, ενώ διψήφια ποσοστά αύξησης της απασχόλησης σημειώθηκαν, επίσης, στους κλάδους της Μεταποίησης και των Logistics.

Ποια είναι, όμως, τα επαγγέλματα εκείνα που απασχολούνται κυρίως στους προαναφερόμενους κλάδους; Σύμφωνα με την έρευνα του ΣΕΒ, το μεγαλύτερο μερίδιο ανήκει στα επαγγέλματα της ΕΕΚ καθώς, το 2019, το 68% των εργαζομένων σε αυτούς τους κλάδους απασχολείται σε επαγγέλματα που απαιτούν προσόντα που παρέχονται από την ΕΕΚ.  Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν τα επαγγέλματα του τομέα της πληροφόρησης και της επικοινωνίας, ενώ υψηλή είναι επίσης η ζήτηση και για άλλες επαγγελματικές κατηγορίες, όπως είναι οι ηλεκτρολόγοι και οι ηλεκτρονικοί καθώς και οι χειριστές εξοπλισμού σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις.

Σε επίπεδο περιφερειών

Σε περιφερειακό επίπεδο, οι περιφέρειες με μερίδιο απασχόλησης στους παραγωγικούς κλάδους μεγαλύτερο από 20% αυξήθηκαν από δύο το 2013 σε τέσσερις το 2019 – σε αυτές πλέον, εκτός από τη Στερεά Ελλάδα και τη Δυτική Μακεδονία, συγκαταλέγονται η Κεντρική Μακεδονία και η Αττική.

Στις συγκεκριμένες περιφέρειες, αξιόλογες επιδόσεις μεταξύ των επαγγελμάτων της ΕΕΚ εντοπίζονται για τα επαγγέλματα χειρισμού κινητού εξοπλισμού, τους τεχνίτες στους κλάδους επεξεργασίας τροφίμων και ένδυσης και τους απασχολούμενους στον τομέα της πληροφόρησης και της επικοινωνίας.

Μισθολογικά δεδομένα

Εξίσου ενδιαφέροντα είναι τα ευρήματα που προκύπτουν και από την εξέταση των μισθολογικών δεδομένων μεταξύ των επαγγελμάτων της ΕΕΚ. Για παράδειγμα, η έρευνα δείχνει ότι, στους κρίσιμους παραγωγικούς κλάδους, ο μέσος μισθός των ηλεκτρολόγων και των ηλεκτρονικών, των τεχνικών της πληροφορικής και των επαγγελματιών στον τομέα της πληροφόρησης και της επικοινωνίας, είναι υψηλότερος από τον μέσο μισθό της οικονομίας.

Το εύρημα αυτό συνιστά ένδειξη υπερβάλλουσας ζήτησης από την πλευρά των επιχειρήσεων των παραγωγικών κλάδων για τις εν λόγω ειδικότητες. Επιπλέον, ο μέσος μισθός των επαγγελμάτων της ΕΕΚ στην πλειονότητα των Περιφερειών με εκτεταμένη παρουσία των παραγωγικών κλάδων, είναι υψηλότερος από το μέσο μισθό της οικονομίας.

Κρίσιμος ο επανασχεδιασμός της ΕΕΚ

Τα παραπάνω ενδεικτικά ευρήματα τεκμηριώνουν αφενός τη βαρύτητα των επαγγελμάτων της ΕΕΚ σε ορισμένους από τους δυναμικότερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας και αφετέρου τις θετικές προοπτικές απασχόλησης σε εκείνα τα επαγγέλματα της ΕΕΚ που καταγράφουν υψηλή και δυναμική απασχόληση.

Ως εκ τούτου, αναδεικνύουν την κρισιμότητα επανασχεδιασμού των προγραμμάτων της ΕΕΚ με γνώμονα τις πραγματικές ανάγκες της περιφερειακής παραγωγής. Η έρευνα του ΣΕΒ υπενθυμίζει ότι η επιτυχής υλοποίηση αυτού του στόχου υπόσχεται αμοιβαία οφέλη τόσο για τις παραγωγικές επιχειρήσεις όσο και για το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας.

Ο Ζήσης Μανούζας είναι Policy analyst στον Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας ΣΕΒ