Τα προβλήματα της αλυσίδας εφοδιασμού

Project Syndicate

Τα πρόσφατα σημεία συμφόρησης και οι αυξήσεις των τιμών υπογράμμισαν τους κινδύνους που ενέχουν οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, που υποτίθεται ότι χτίζονται γύρω από την αρχή της οικονομικής αποτελεσματικότητας. Αλλά πέρα από αυτά τα κραυγαλέα ζητήματα, οι αλυσίδες εφοδιασμού επιβάλλουν πρόσθετο κοινωνικό κόστος που δικαιολογεί την προσοχή των υπευθύνων χάραξης πολιτικής.

Οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού ήταν το τελευταίο πράγμα για το οποίο ανησυχούσαν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής. Το θέμα απασχολούσε σε μεγάλο βαθμό τους ακαδημαϊκούς, οι οποίοι μελέτησαν τα πιθανά κέρδη αποδοτικότητας και τους πιθανούς κινδύνους που συνδέονται με αυτήν την πτυχή της παγκοσμιοποίησης.

Αν και η πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα της Ιαπωνίας το 2011 είχε δείξει πώς οι διακοπές της εφοδιαστικής αλυσίδας θα μπορούσαν να επηρεάσουν την παγκόσμια οικονομία, λίγοι περίμεναν πόσο κεντρικό θα μπορούσε να γίνει το πρόβλημα. Οχι πια. Τα σημερινά σημεία συμφόρησης στην εφοδιαστική αλυσίδα δημιουργούν ελλείψεις, υποστηρίζουν τον πληθωρισμό και απασχολούν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο. Η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν αξίζει τα εύσημα επειδή αναγνώρισε ότι οι αλυσίδες εφοδιασμού είναι το κλειδί για τη μελλοντική οικονομική ασφάλεια.

Τον Φεβρουάριο του 2021, ο Μπάιντεν εξέδωσε ένα εκτελεστικό διάταγμα που καθοδηγούσε πολλές ομοσπονδιακές υπηρεσίες να εξασφαλίσουν και να ενισχύσουν την αμερικανική αλυσίδα εφοδιασμού. Και τον Ιούνιο, ο Λευκός Οίκος δημοσίευσε μια ανασκόπηση 100 ημερών με θέμα «Χτίζοντας ανθεκτικές αλυσίδες εφοδιασμού, αναζωογόνηση της αμερικανικής παραγωγής και ενισχύοντας την ευρεία ανάπτυξη». Η πιο σημαντική συνεισφορά της ανασκόπησης είναι η παρατήρησή της ότι οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού έχουν επιβάλει διάφορα κοινωνικά κόστη.

Το χειρότερο σενάριο είναι όταν μια αποτυχία σε ένα μέρος της αλυσίδας προκαλεί φαινόμενα ντόμινο, διαλύοντας άλλες εταιρείες και φέρνοντας ολόκληρο τον κλάδο σε αδιέξοδο. Λογικά, αυτό το σενάριο είναι παρόμοιο με αυτό που βρίσκει κανείς στα χρηματοπιστωτικά δίκτυα, όπου η αποτυχία μιας τράπεζας μπορεί να ωθήσει άλλες σε αφερεγγυότητα ή ακόμα και σε χρεοκοπία, όπως συνέβη το 2008 μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers.

Η έκθεση του Λευκού Οίκου προτείνει να προστατευτεί η αλυσίδα εφοδιασμού στις ΗΠΑ, ειδικά στον τομέα της μεταποίησης. Πώς όμως μπορεί να επιτευχθεί αυτό; Μια διττή προσέγγιση θα ήταν η πιο αποτελεσματική. Πρώτον, η ανάγκη για ουσιαστικά κίνητρα για τις επιχειρήσεις να επενδύσουν στις εγχώριες αλυσίδες εφοδιασμού τους συνεπάγεται ότι θα πρέπει να εξαλειφθούν τα φορολογικά πλεονεκτήματα των εισροών offshoring και να περιοριστούν οι ευκαιρίες για αρμπιτράζ για τη ρύθμιση της εργασίας. Χρειάζονται όμως και άλλες, πιο θεμελιώδεις αλλαγές.

Το παγκόσμιο χάος της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι μια ευκαιρία για τις ΗΠΑ να έχουν μια ευρύτερη συζήτηση σχετικά με την οικονομία και τον σκοπό της. Οσο οι διευθύνοντες σύμβουλοι παραμένουν εμμονικοί με τη βραχυπρόθεσμη χρηματιστηριακή απόδοση, ενισχυμένοι από την ιδεολογία της «αξίας των μετόχων», θα αναζητούν τρόπους να μην ωφελούν τους εργαζομένους τους, ανεξάρτητα από τους κινδύνους.

Ο  Daron Acemoglu είναι καθηγητής Οικονομικών στο ΜΙΤ