2022, η χρονιά που πρέπει να φέρουμε «τα πάνω κάτω»

Φαντάσου έναν κόσμο όπου οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων δεν είναι οι χορηγοί των περισσότερων συνεδρίων, εκδηλώσεων, αθλητικών γεγονότων κ.ο.κ. Φαντάσου έναν κόσμο όπου τα φλεγόμενα λογότυπα εταιρειών πετρελαίου και αερίου δεν φιγουράρουν σε μπλούζες ποδοσφαιρικών ομάδων. Φαντάσου συνέδρια εταιρικής ευθύνης χωρίς χορηγίες και λογότυπα εταιρειών πετρελαίου και αερίου. Δικαιολογημένα θα αναρωτηθείτε “Μα γίνονται όλα αυτά τα πράγματα;”, “Είναι δυνατόν;”.

Πριν από μερικές δεκαετίες λέγαμε το ίδιο πράγμα για το τσιγάρο. Τότε, δεν μπορούσαμε να φανταστούμε έντυπο χωρίς διαφήμιση τσιγάρων, τηλεόραση χωρίς διαφήμιση τσιγάρων, κινηματογραφικές ταινίες χωρίς καπνιστές πρωταγωνιστές, εκδηλώσεις στις οποίες δεν θα είναι χορηγοί καπνοβιομηχανίες! Κι όμως, σήμερα αυτό είναι πραγματικότητα, η νέα κανονικότητα.

Το ίδιο είχε συμβεί στο παρελθόν και με το αλκοόλ. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι θα κοπούν κάποια στιγμή οι διαφημίσεις για τα προϊόντα που περιέχουν αλκοόλ. Κι εδώ, μετά από πάρα πολύ προσπάθεια και παρά τις τεράστιες αντιστάσεις, αναγνωρίσαμε ότι τα προϊόντα αυτά είναι εθιστικά, ότι η χρήση του δημιουργεί προβλήματα στην υγεία και στο περιβάλλον και ότι θα πρέπει να πάρουμε μέτρα για τον περιορισμό του. Ότι ακριβώς συμβαίνει σήμερα με τα ορυκτά καύσιμα.

Σήμερα πλέον γνωρίζουμε, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι η χρήση ορυκτών ορυκτών καυσίμων ευθύνεται για τις ανθρωπογενείς κλιματικές αλλαγές, για αυτό που ονομάζουμε επιταχυνόμενο φαινόμενο του θερμοκηπίου, το οποίο, με την παρατεταμένη αδράνεια και άρνηση λήψης των απαραίτητων μέτρων, έχει οδηγήσει στη σημερινή κλιματική κρίση. Αν λοιπόν υπάρχει ένα λογικό ερώτημα, αυτό είναι το εξής: πώς είναι δυνατόν, τα προϊόντα και οι εταιρείες που ευθύνονται για τη μεγαλύτερη απειλή για τη ζωή μας, να κυκλοφορούν ελεύθερα να διαφημίζονται και να αποτελούν τους χορηγούς εκατοντάδων εκδηλώσεων, μη εξαιρουμένων εκδηλώσεων για την προστασία του περιβάλλοντος;

Τι έγινε στη Γλασκόβη;

Πώς γίνεται μετά από 26 συναπτές συναντήσεις αρχηγών κρατών και/ή υπουργών, όπως αυτή που έγινε πρόσφατα στη Γλασκόβη, δυσκολεύονται να αρθρώσουν τη σωστή λέξη, να πουν ότι πρέπει να απεξαρτηθούμε από τα ορυκτά καύσιμα, να σταματήσουμε τη χρήση λιγνίτη, πετρελαίου και αερίου; Πώς γίνεται και ακόμα μένουμε σε ευχές και σε δεσμεύσεις του τύπου “καλό θα ήταν”, “θα καταβάλουμε κάθε προσπάθεια”, “στόχος είναι”…

Η απάντηση είναι εξαιρετικά απλή: “είναι πάρα πολλά τα λεφτά (Άρη)”! Οι ανά τον κόσμο ενεργειακοί όμιλοι (παλιά τους λέγαμε πετρελαιάδες) έχουν τεράστια ισχύ, επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων, μπορούν και καθυστερούν τη λήψη των απαραίτητων μέτρων (το κάνουν εξάλλου με επιτυχία εδώ και δεκαετίες χρηματοδοτώντας ομάδες αμφισβητιών της κλιματικής αλλαγής). Ακόμα και σήμερα, προσπαθούν να “κόψουν και να ράψουν” τις πολιτικές αποφάσεις στα δικά τους μέτρα. Μόνο που το διακύβευμα δεν είναι ούτε οι αποδόσεις των δικών τους επενδύσεων ούτε τα κέρδη των μετόχων τους! Το διακύβευμα είναι η ζωή των σημερινών παιδιών, η σημερινή γενιά που μεγαλώνει γνωρίζοντας ότι εμείς δεν κάναμε αυτά που γνωρίζαμε, αυτά που έπρεπε!

Ίσως το πλέον οξύμωρο ήταν το γεγονός ότι οι εταιρείες όπου η Shell και η Exxon, επιδίωξαν να είναι κύριοι χορηγοί της συνόδου για το κλίμα που πραγματοποιήθηκε στη Γλασκόβη. Αν μη τι άλλο αυτό δείχνει και θράσος και χιούμορ. Φανταστείτε μια παγκόσμια Σύνοδο για την Ειρήνη, με χορηγούς τις βιομηχανίες όπλων. Ευτυχώς δεν τα κατάφεραν.

Να διαμορφώσουμε νέα κανονικότητα

Τώρα λοιπόν πρέπει να διαμορφώσουμε τη νέα κανονικότητα. Μια κανονικότητα όπου κυριαρχεί η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, η προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας σε κάθε τομέα, η παραγωγή καθαρής ενέργειας, η μεταφορά τεχνογνωσίας και οικονομικής στήριξης από τις χώρες που έχουν προς αυτές που έχουν ανάγκη. Μια κανονικότητα όπου παλιές πληγές (όπως παλαιότερα ήταν το τσιγάρο και το αλκοόλ) δεν θα έχουν θέση στη δημόσια σφαίρα και θα είναι οικονομικές δραστηριότητες σε φάση συρρίκνωσης και με ημερομηνία λήξης.

Αυτονόητο; Ίσως όχι. Εξάλλου, καμία ριζική αλλαγή δεν φαντάζει αυτονόητη στην αρχή.

Απαραίτητο; Απολύτως.

Αν λοιπόν θέλουμε ένα στόχο, ένα new year resolution για το 2022, ας είναι αυτό: Να κατακτήσουμε το αυτονόητο. Να σταματήσουμε να ωραιοποιούμε, να αποδεχόμαστε και να δίνουμε χώρο στις εταιρείες και τα προϊόντα που καταστρέφουν το κλίμα της γης. Ας ξεκινήσουμε, έστω και την τελευταία στιγμή, να βγάλουμε από τη ζωή μας αυτά που την απειλούν. Join the movement!

Ο Νίκος Χαραλαμπίδης είναι Γενικός Διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace