Τα 5 στοιχήματα του 2022 και η παρακαταθήκη του 2021

Ο πληθωρισμός από τις στρεβλώσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα σε συνδυασμό με τις αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών μετά από χρόνια πολύ φθηνού χρήματος, η ενεργειακή ασφάλεια και μετάβαση σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας, οι μεγάλες γεωπολιτικές κόντρες με όλες τις οικονομικές και μη προεκτάσεις, η νέα κυβέρνηση στη Γερμανία και η Τουρκία ως γείτονας αποτελούν τις πέντε μεγάλες προκλήσεις που σημάδεψαν το 2021 στο τέλος του και αναμένεται να κυριαρχήσουν σε όλο το 2022 υπό τη σκιά της πανδημίας.

Δείτε ακόμη: H κληρονομιά του 2021, τι φέρνει το 2022

Οι τιμές σε σειρά προϊόντων, από τρόφιμα μέχρι καταναλωτικά αγαθά, έχουν αυξηθεί λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που προκάλεσε στις μεταφορές και την παραγωγή ο Covid-19. Το μεγάλο στοίχημα είναι να φανεί εάν θα υπάρξει μέσα στους πρώτους μήνες του νέους έτους κάποια ομαλοποίηση, με κανονική λειτουργία της οικονομίας που θα οδηγήσει ξανά σε αύξηση της παραγωγής και με ομαλοποίηση των προβλημάτων εφοδιαστικής κυρίως μέσω της ναυτιλίας. Ακόμη και εάν η πανδημία αντιμετωπιστεί χωρίς άλλα μεγάλα προβλήματα και μεταλλάξεις, οι κεντρικές τράπεζες θα έχουν ένα δύσκολο έργο για να βρουν μια ισορροπία μεταξύ ανάπτυξης και ελέγχου των τιμών.

Η όλη κατάσταση έχει προκαλέσει μεταξύ άλλων μεγάλες ανακατατάξεις στον τομέα της ενέργειας και της ενεργειακής ασφάλειας. Με τις τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου να έχουν εκτοξευτεί στα ύψη νοικοκυριά κι επιχειρήσεις βρίσκονται στη μέγγενη. Η κατάσταση όμως είναι πιο σύνθετη επειδή ταυτόχρονα οι κυβερνήσεις καλούνται να πάρουν αποφάσεις προς πιο καθαρές μορφές ενέργειας, σε μια χρονική περίοδο που δεν επαρκεί ούτε καν η ενέργεια που προέρχεται από «βρώμικες» πηγές. Με το μεγάλο στοίχημα να παίζεται στις ανανεώσιμες πηγές, όπου κι εκεί όμως υπάρχουν μεγάλα προβλήματα όπως έλλειψη ικανότητας αποθήκευσης ενέργειας και αστάθμητοι φυσικοί παράγοντες (ηλιοφάνεια και άνεμοι), η εξίσωση είναι δύσκολη.

Ενεργειακό πόκερ

Στο ενεργειακό πόκερ είναι αλληλένδετα και τα γεωπολιτικά. Στη σκακιέρα αυτή συνεχίζονται οι σκληρές κόντρες για επικράτηση μεταξύ των ΗΠΑ με τη Ρωσία με επίκεντρο την Ουκρανία, αλλά και των ΗΠΑ με την Κίνα για γενικότερη κυριαρχία ειδικά στην περιοχή της Ασίας με άμεσους εμπλεκόμενους την Ταιβάν και την Ιαπωνία. Μετά την απόσυρση από το Αφγανιστάν η Ουάσιγκτον θέλει να συνεχίσει να δείχνει ότι παραμένει ο πιο ισχυρός παίκτης στον κόσμο, κάτι που τη φέρνει σε κόντρες με τις άλλες υπερδυνάμεις οι οποίες προστατεύουν τα δικά τους συμφέροντα. Οι κινήσεις αυτές ΗΠΑ και Ρωσίας είναι έντονες και στην Ευρώπη με βιτρίνα την ενεργειακή ασφάλεια, καθώς υπάρχουν πολλές κόντρες για τη λειτουργία του μεγάλου αγωγού Nord Stream 2 από τη Ρωσία στη Γερμανία.

Διαβάστε επίσης: Βρετανία – Πλήγμα για τις επιχειρήσεις και πληθωριστικές πιέσεις τα νέα μέτρα εισαγωγών από ΕΕ

Παράλληλα η νέα κυβέρνηση στη Γερμανία μετά την ολοκλήρωση της εποχής Μέρκελ αναμένεται να δώσει σύντομα σημάδια γραφής, καθώς οι εταίροι είναι ετερόκλητοι. Τι θα γίνει με την ενεργειακή μετάβαση σε πιο πράσινες τεχνολογίες; Θα καταργηθούν οριστικά τα πυρηνικά στη Γερμανία και ποιος θα πληρώσει το κόστος στην πορεία για μηδενικές καθαρές εκπομπές άνθρακα; Τι στάση θα κρατήσει η Γερμανία απέναντι στους ευρωπαϊκό Νότο με τα μεγαλύτερα προβλήματα; Θα περάσει η πιο σκληρή γραμμή των Φιλελευθέρων, ή πιο ήπια των Πρασίνων και πως θα τα συνδυάσουν όλα αυτά οι Σοσιαλδημοκράτες;  Τι θα γίνει με τη ζητούμενη αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα μόνο που θα απασχολήσουν τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης και κατ’ επέκταση τις υπόλοιπες χώρες της ζώνης του ευρώ περιλαμβανομένης και της Ελλάδας.

Στην Τουρκία η οικονομία πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο με τη λίρα να βουλιάζει, τον επίσημο πληθωρισμό να έχει φτάσει το 20% και τον ανεπίσημο πολύ περισσότερο και την ακρίβεια να πλήττει το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας. Με το μεγάλο στοίχημα του Ερντογάν να είναι η υψηλή ανάπτυξη μέσω χαμηλών επιτοκίων εν μέσω υψηλού πληθωρισμού, η Άγκυρα κινείται ανάποδα με τη συμβατική οικονομική θεωρία και ρισκάρει να ακόμη περισσότερες αναταράξεις.

Μια γενίκευση των κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων στην Τουρκία μπορεί να κάνει τον πρόεδρο της χώρας ακόμη πιο πρόθυμο να επιχειρήσεις να «εξάγει» τα προβλήματά του –και στην πρώτη γραμμή βρίσκονται σε τέτοιες περιπτώσεις οι γείτονες όπως είναι η Ελλάδα.