Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές: Όλα για την (κυβερνητική) εξουσία, ελάχιστα για την ουσία

Οι εξελίξεις και τα εκλογικά αποτελέσματα που έχουν καταγραφεί το τελευταίο διάστημα σε ορισμένα κράτη-μέλη της ΕΕ μοιάζουν να κόβουν τον… αέρα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, οι οποίοι είχαν αρχίσει να ελπίζουν ότι η είχε φτάσει ώρα να πρωταγωνιστήσουν και πάλι στις πολιτικές εξελίξεις. Κι αυτό, μάλιστα, χωρίς ιδιαίτερο κόπο – χωρίς, με άλλα λόγια, να επιχειρήσουν ή, πολύ περισσότερο, να πραγματοποιήσουν κάποια τομή στις προγραμματικές τους θέσεις.

Η ιστορική παράταξη, η οποία παρέμεινε δεύτερη δύναμη στην Ευρωβουλή μετά τις εκλογές του 2019, όταν διασφάλισε 154 έδρες, υπέθεσε προφανώς ότι για τη «μεγάλη επιστροφή» θα αρκούσε η κούραση των πολιτών της Ευρώπης από την μακρά κυριαρχία του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (που πήρε 182 έδρες το 2019) και η διάθεση για εναλλαγή. Έρχεται, όμως, να διαπιστώσει ότι, για μια ακόμη φορά ισχύει η γνωστή αρχή: Χωρίς να σπάσουν αυγά, ομελέτα δεν γίνεται.

Κυβέρνηση über alles

Πολύ περισσότερο δε όταν η πρακτική των κομμάτων που ανήκουν στη συγκεκριμένη πολιτική ομάδα μοιάζει να οδηγεί στο συμπέρασμα ότι αυτό που ενδιαφέρει πάνω από όλα τις ηγεσίες τους είναι η πάση θυσία επιστροφή (ή παραμονή) στην κυβερνητική εξουσία, χωρίς να δίνουν ιδιαίτερο βάρος στο περιεχόμενο. Μόνο που είναι γνωστό ότι αυτό, αργά ή γρήγορα, αποδεικνύεται μπούμερανγκ.

Οι επιλογές που έχουν κάνει οι Σοσιαλιστές στις τρεις μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης όσον αφορά στους κυβερνητικούς εταίρους τους είναι αποκαλυπτικές, από αυτή την άποψη – και άκρως αντιφατικές. Κι αυτό διότι αναδεικνύουν την έλλειψη ειρμού και τον… οπορτουνισμό (για να χρησιμοποιήσουμε ένα λενινιστικό όρο) που πολύ συχνά τους χαρακτηρίζει.

Γερμανία: Με Πράσινους και Φιλελεύθερους

Στη Γερμανία, για παράδειγμα, το SPD του Όλαφ Σολτς αποφάσισε να συνεργαστεί τόσο με τους Πράσινους, ένα κόμμα που (θεωρητικά έστω) βρίσκεται στα αριστερά τους όσο και με τους Ελεύθερους Δημοκράτες, οι οποίοι αποτελούν τον βασικό εκφραστή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών στη χώρα. Το πέτυχε δε «στρογγυλεύοντας» όλες τις πιθανές γωνίες στο κυβερνητικό πρόγραμμα, το οποίο επί της ουσίας αποτελεί ένα… άγευστο χυλό, καλυμμένο πίσω από μια καλά επιμελημένη εμφάνιση.

Με τον τρόπο αυτό, ο Σολτς και το κόμμα του κατάφεραν να παραμείνουν στην κυβέρνηση, όπου βρίσκονταν και τις δύο προηγούμενες τετραετίες, με καγκελάριο την Ανγκελα Μέρκελ. Αυτή τη φορά, μάλιστα, από τη θέση του «οδηγού», κάτι που φρόντισαν να πουλήσουν στη βάση για να εγκριθεί η συμφωνία.

Ήδη, ωστόσο, έχουν αρχίσει να πληρώνουν το αντίτιμο των επιλογών τους, καθώς η κρίση που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξε τα τεράστια κενά και τις αδυναμίες που υπήρχαν. Έτσι, στις εκλογές της περασμένης Κυριακής στο κρατίδιο του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν, το SPD υπέστη συντριβή – σε αντίθεση με τους Χριστιανοδημοκράτες, που βαδίζουν στον δρόμο της αντιδραστικής αναγέννησης, υπό την ηγεσία του Φρίντριχ Μέρτς.

Γαλλία: Στην αγκαλιά του Μελανσόν

Στη Γαλλία, την ίδια στιγμή, τα υπολείμματα του άλλοτε ένδοξου και κυρίαρχου Σοσιαλιστικού Κόμματος του Φρανσουά Μιτεράν και του Φρανσουά Ολάντ αποφάσισαν να ακολουθήσουν διαφορετική πορεία. Μετά το – αδιανόητο, μέχρι πρόσφατα – ποσοστό του 1,75% που συγκέντρωσε η υποψήφιά τους, Αν Ινταλγκό, στις προεδρικές εκλογές του Απριλίου, αποφάσισαν ότι ο μοναδικός δρόμος σωτηρίας βρίσκεται στη στροφή προς τα (άκρα) αριστερά.

Έτσι, όπως είναι ήδη γνωστό στους περισσότερους, έδωσαν τα χέρια με την Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν-Λικ Μελανσόν, για να βρεθούν σε ένα κοινό μέτωπο στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, μαζί με το ΚΚ Γαλλίας και τους Οικολόγους Πράσινους. Σε αντάλλαγμα, έλαβαν τη δέσμευση ότι στη νέα Εθνοσυνέλευση θα έχουν υπερτριπλάσιες έδρες σε σύγκριση με αυτές που θεωρητικά τους αναλογούν και, έτσι, θα καταφέρουν να «αναπνεύσουν» τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά, μέσω των κρατικών επιχορηγήσεων.

Η παραπάνω στροφή έγινε, μάλιστα, παρά τις έντονες αντιδράσεις (έως και αποχωρήσεις) ιστορικών στελεχών που προειδοποίησαν για τις συνέπειες. Ή, με άλλα λόγια, για το ενδεχόμενο η υποταγή σε μια «αντιευρωπαϊκή» δύναμη, που διατυπώνει θέσεις εχθρικές προς την ελεύθερη αγορά, να αποτελέσει τη χαριστική βολή στο κόμμα.

Ιταλία: Με Σαλβίνι και λαϊκιστές

Στην Ιταλία, τέλος, οι Δημοκρατικοί έχουν χαράξει τη δική τους ιδιαίτερη πορεία, που είναι (φαινομενικά τουλάχιστον) διαφορετική από εκείνη των Γερμανών και Γάλλων ομοϊδεατών τους. Συμμετέχουν στην κυβέρνηση ενότητας του πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, μαζί με τους «λαϊκιστές» του Κινήματος των Πέντε Αστέρων, την μπερλουσκονική Φόρτσα Ιτάλια και, βεβαίως, την ακροδεξιά εθνικιστική Λίγκα του Βορρά του Ματέο Σαλβίνι.

Οι ίδιοι, όπως είναι φυσικό, προβάλλουν τη συνεργασία αυτή ως μια επιλογή που απαιτούσε τεράστια πολιτική τόλμη και αποτελεί αδιαμφισβήτητη απόδειξη του αισθήματος ευθύνης απέναντι στην Ιταλία και τους πολίτες της. Κι αυτό διότι, όπως λένε, η χώρα βρισκόταν σε μια κρίσιμη καμπή πριν την ανάθεση της πρωθυπουργίας στον Ντράγκι και μόνο έτσι θα μπορούσε να αξιοποιήσει τα σχεδόν 200 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και να προωθήσει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.

Τελικά, βεβαίως, είναι οι ίδιοι οι Ιταλοί αυτοί που θα αποφασίσουν εάν η στάση του κόμματος αποτελεί ηρωισμό και αναγκαίο συμβιβασμό ή συνιστά μία ακόμη από τις πολλές και συνήθεις πλέον πολιτικές «κωλοτούμπες». Για την ώρα δε, τα δημοσκοπικά ποσοστά δεν είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά για την ηγεσία του.

Στην εποχή της… ευελιξίας!

Με βάση όλα αυτά, οι ηγεσίες των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών θα όφειλαν, λογικά, να το ξανασκεφτούν. Και σίγουρα, να μην παραπέμπουν διαρκώς στους δύο γείτονες της Ιβηρικής, όπου Πέδρο Σάντσεθ και Αντόνιο Κόστα συνεχίζουν να κυριαρχούν.

Ας είμαστε, όμως, δίκαιοι και ας μην τα χρεώνουμε όλα στους Σοσιαλιστές. Άλλωστε, όπως και να το κάνουμε, τηρούν αυτή την… ευέλικτη στάση επειδή το σκηνικό στο οποίο δρουν τους το επιτρέπει. Το ίδιο και οι «συμπαίκτες» τους, οι οποίοι φροντίζουν συστηματικά ώστε οι πολιτικές διαφορές μεταξύ τους να γίνονται ολοένα περισσότερο δυσδιάκριτες.

Έστω και αν έτσι προκαλούν συχνά βέρτιγκο σε πολίτες και ψηφοφόρους, που αναγκάζονται να αναζητήσουν εναλλακτικές αλλού. Συχνά πιο επικίνδυνες για το σύστημα.