Το ξέσπασμα ένοπλης βίας αναδεικνύει την αμερικανική ιδιαιτερότητα στα χειρότερά της

Το Ουβάλντε είναι μια μικρή πόλη στη γραφική λοφώδη περιοχή του Τέξας, δυτικά του Σαν Αντόνιο, η οποία ήταν περισσότερο γνωστή ως η «παγκόσμια πρωτεύουσα μελιού». Από σήμερα συνδέεται με μια παράλογη σφαγή. Στις 24 Μαΐου, ένας 18χρονος ένοπλος, ο Σαλβαδόρ Ράμος, μπήκε στο Δημοτικό Σχολείο Ρομπ και πραγματοποίησε την μεγαλύτερη σφαγή από εκείνη στο Δημοτικό Σχολείο Σάντι Χουκ στο Νιούταουν του Κονέκτικατ, το 2012. Οι νεκροί είναι τουλάχιστον 21, μεταξύ των οποίων 19 παιδιά.

Ο ένοπλος φέρεται να αγόρασε δύο τυφέκια εφόδου στα 18α γενέθλιά του και πιστεύεται ότι χρησιμοποίησε πιστόλι, τυφέκιο και γεμιστήρες μεγάλης χωρητικότητας, που του επέτρεψαν να βάλει πολλές σφαίρες σε μικρό χρονικό διάστημα. Σε έναν ανατριχιαστικό παραλληλισμό με τον επεισόδιο στο Σάντι Χουκ, στο οποίο ο ένοπλος σκότωσε τη μητέρα του προτού διαπράξει την επίθεση στο σχολείο, ο Ράμος πιστεύεται ότι πυροβόλησε τη γιαγιά του, η οποία βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση. Δεν έχει αποκαλυφθεί κανένα κίνητρο.

Έχουν σημειωθεί πάνω από 900 επεισόδια πυροβολισμών σε σχολικούς χώρους μετά τη σφαγή εξάχρονων και επτάχρονων παιδιών στο Σάντι Χουκ πριν από μια δεκαετία. Λιγότερο από δύο εβδομάδες νωρίτερα, ένας άλλος 18χρονος σκότωσε δέκα ανθρώπους σε ένα παντοπωλείο στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης, στοχεύοντάς τους λόγω της φυλής τους. «Βρισκόμαστε σε αυτό το σενάριο όπου παρακολουθούμε την ίδια ταινία να παίζει ξανά και ξανά και είναι μια κακή εκδοχή του «Ημέρας της Μαρμότας»», λέει ο Τζο Σάκραν, χειρουργός και ακτιβιστής για τον έλεγχο των όπλων.

Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, που μόλις επέστρεψε από την Ασία, απηύθυνε μια αυστηρή ομιλία, η οποία συνδύασε τη σοβαρότητα ενός επιταφίου με την οργή μιας δικαστικής αγόρευσης. «Αυτό που με εντυπωσίασε σε αυτή την πτήση των 17 ωρών ήταν ότι τέτοιου είδους μαζικοί πυροβολισμοί σπάνια συμβαίνουν οπουδήποτε αλλού στον κόσμο… Γιατί είμαστε διατεθειμένοι να ζήσουμε με αυτό το μακελειό;» αναρωτήθηκε. Ο κ. Μπάιντεν κατηγόρησε τη δύναμη του λόμπι των όπλων, το οποίο έχει αντιταχθεί ακόμη και στις πιο μετριοπαθείς προτάσεις, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης της ομοσπονδιακής έρευνας για την ένοπλη βία και της επένδυσης περισσότερων στο Τμήμα Οινοπνευματωδών, Καπνού, Πυροβόλων και Εκρηκτικών (Bureau of Alcohol, Tobacco and Firearms- ATF), μια υπο-χρηματοδοτούμενη υπηρεσία, που είναι υπεύθυνη για βασικά θέματα, όπως ομοσπονδιακούς ελέγχους ιστορικού και διασφάλιση της συμμόρφωσης των εμπόρων πυροβόλων όπλων με τη νομοθεσία. Το ATF είχε μόνιμο επικεφαλής μόνο μία φορά τα τελευταία 15 χρόνια, λόγω της αντίθεσης από ομάδες όπλων, ιδίως από την Εθνική Ένωση Τυφεκίων (NRA).

Όσον αφορά τα όπλα, η Αμερική είναι μοναδική από τρεις απόψεις. Κατά κεφαλή, έχει το υψηλότερο επίπεδο κατοχής όπλων στον κόσμο (η κατεστραμμένη από τον πόλεμο Υεμένη κατατάσσεται στη δεύτερη θέση). Έχει σημαντικά υψηλότερο ποσοστό δολοφονιών με πυροβόλα όπλα από χώρες όπως η Βρετανία και ο Καναδάς, οι οποίες έχουν αυστηρότερους ελέγχους. Και σε αντίθεση με άλλες χώρες, όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, που έχουν βιώσει μαζικούς πυροβολισμούς αλλά προσάρμοσαν τους νόμους τους στον απόηχο της τραγωδίας, η Αμερική αρνήθηκε να αλλάξει τους νόμους περί όπλων.

Η έλλειψη δράσης του Κογκρέσου για τον έλεγχο των όπλων έχει τη δική της λυπηρή ιστορία. Μετά τον Σάντι Χουκ, ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα έδωσε το καθήκον να προωθήσει ουσιαστική νομοθεσία για τον έλεγχο των όπλων στον αντιπρόεδρό του, κ. Μπάιντεν. Το 2013 ένα νομοσχέδιο που θα εισήγαγε καθολικούς ελέγχους ιστορικού για όλες τις πωλήσεις όπλων απέτυχε στη Γερουσία. Υπήρξε μικρή ομοσπονδιακή δράση για τον έλεγχο των όπλων, λόγω της απροθυμίας του Κογκρέσου να κοιτάξει το NRA στα μάτια, το οποίο διατηρεί μεγάλη επιρροή στην αμερικανική κυβέρνηση, παρά τα οικονομικά προβλήματα και τα προβλήματα φήμης της ίδιας της ομάδας. Προκειμένου να γίνουν κάποιες αλλαγές, ο κ. Μπάιντεν προσπάθησε να αλλάξει πολιτική με εκτελεστικό διάταγμα, συμπεριλαμβανομένης της ρύθμισης των αποκαλούμενων «όπλων-φαντάσματα» που συναρμολογούνται από εξαρτήματα που αγοράζονται στο Διαδίκτυο και τα οποία είχαν προηγουμένως ενέπιπταν σε ρύθμιση.

Περισσότερα πράγματα έχουν γίνει σε πολιτειακό επίπεδο. Για παράδειγμα, μετά τον πυροβολισμό στο γυμνάσιο Marjory Stoneman Douglas στο Πάρκλαντ της Φλόριντα, το 2018, πολλές πολιτείες ψήφισαν νέους νόμους για τον έλεγχο των όπλων, συμπεριλαμβανομένης της Φλόριντα της οποίας η ηγεσία είναι Ρεπουμπλικανική. Υπήρξε όμως και χαλάρωση των κανόνων. Το Τέξας έχει υιοθετήσει νόμους για την οπλοφορία «άνευ αδείας», οι οποίοι επιτρέπουν στους ανθρώπους να φέρουν όπλα στο κοινό χωρίς άδεια ή εκπαίδευση. Ελλείψει ισχυρότερης ομοσπονδιακής νομοθεσίας, τα μέρη με αυστηρότερους περιορισμούς βλέπουν τα αποτελέσματα των προσπαθειών τους να μειώνονται από τις πολιτείες που τάσσονται κατά του ελέγχου των όπλων. Αυτός είναι ο λόγος που υπάρχει ένας «σιδερένιος αγωγός» όπλων που διακινούνται από πολιτείες στα νοτιοανατολικά με λιγότερους περιορισμούς προς εκείνες στα βορειοανατολικά που έχουν αυστηρότερες πολιτικές, λέει ο κ. Σάκραν.

Μπορεί το μακελειό στο Ουβάλντε να ραγίζει καρδιές, αλλά μπορεί να αλλάξει πεποιθήσεις; Οι καθολικοί έλεγχοι ιστορικού είναι η πιο ουσιαστική, σωτήρια μεταρρύθμιση, αλλά με ένα πολύ διχασμένο Κογκρέσο, κάτι τέτοιο θα παραμείνει άπιαστο. Ο κ. Μπάιντεν προέτρεψε το Κογκρέσο να δράσει, αλλά δεν προώθησε μια συγκεκριμένη πρόταση. Η πιο πιθανή αλλαγή από την Ουάσιγκτον θα μπορούσε να έρθει σύντομα από το Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο πρόκειται να αποφανθεί για μια υπόθεση σχετικά με το εάν οι περιορισμοί της Νέας Υόρκης στο δικαίωμα πολιτών να φέρουν όπλα δημοσίως είναι συνταγματικοί. Πολλοί αναμένουν ότι το δικαστήριο θα αποφανθεί κατά της Νέας Υόρκης, καθιστώντας ευκολότερη την οπλοφορία και ενδεχομένως να οδηγήσει σε κατάργηση παρόμοιων νόμων σε περισσότερες πολιτείες.

Στο Τέξας, οι ψηφοφόροι θα μπορούν σύντομα να υποδείξουν εάν είναι ικανοποιημένοι να ανέχονται το status quo. Στον απόηχο δύο μαζικών πυροβολισμών το 2019, ο κ. Άμποτ υποσχέθηκε να αναζητήσει λύσεις για την αποφυγή μελλοντικών επιθέσεων, αλλά απέτυχε να ενεργήσει πάνω σε αυτό, και αντίθετα έκανε νόμο την οπλοφορία άνευ αδείας. Ο Μπέτο Ορούρκ, ένας Δημοκρατικός που είναι υποψήφιος κυβερνήτης, έχει κάνει τον έλεγχο των όπλων κεντρικό θέμα στην πολιτική του καμπάνια. Αλλά μια νίκη εναντίον του κ. Άμποτ είναι μια μεγάλη ευκαιρία, και ούτως ή άλλως δεν θα μπορούσε να κάνει κάτι για να ρυθμίσει τα όπλα σε ένα νομοθετικό σώμα που ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους.

Στις 27 Μαΐου, το NRA ξεκινά το ετήσιο συνέδριό του, με ομιλητές όπως τον κ. Άμποτ, τον γερουσιαστή Τεντ Κρουζ και τον πρώην Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Το ότι η θηριωδία του Ουβάλντε και η συγκέντρωση των οπαδών του NRA θα συμβούν στην ίδια πολιτεία, την ίδια εβδομάδα, είναι σύμβολο των διχασμών και της δυσλειτουργικότητας της Αμερικής.