Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος είναι γεγονός – Το νέο δόγμα του ΝΑΤΟ, η Ρωσία και η Κίνα

«Ήταν μια ριζική στροφή για μια Συμμαχία η οποία γεννήθηκε στον Ψυχρό Πόλεμο, όμως έφτασε να αντιμετωπίζει την μετασοβιετική Ρωσία ως δυνάμει σύμμαχο και να μην δίνει καν σημασία στην Κίνα». Με αυτή τη φράση αποτιμά τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ η ανάλυση που δημοσιεύεται στους New York Times, κατοχυρώνοντας αυτό που είχε προαναγγελθεί πριν την έναρξή της: Ότι σε αυτήν θα συντελούνταν μία τομή, που θα χώριζε και επισήμως τον γεωπολιτικό «χωροχρόνο» με ορόσημο την 24^η Φεβρουαρίου 2022, ημέρα που ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

«Το ΝΑΤΟ επαναβεβαιώθηκε ως ο ακρογωνιαίος λίθος στην άμυνα της Ευρώπης», εκτιμά η αντίστοιχη ανάλυση των Financial Times, που κάνει λόγο για «επιστροφή στο δόγμα του Ψυχρού Πολέμου». Σημειώνει δε ότι τέσσερα κυρίως στοιχεία ήταν αυτά που αποτυπώνουν τη στροφή η οποία συντελέστηκε – πέρα, φυσικά, από το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η Ευρώπη υποτάσσεται πλέον ολοκληρωτικά στις ΗΠΑ για το ορατό μέλλον.

Οι μεγάλες αλλαγές

Το πρώτο στοιχείο είναι η αύξηση κατά σχεδόν επτά φορές των στρατιωτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ που θα βρίσκονται διαρκώς σε κατάσταση ύψιστης ετοιμότητας – από 40.000 σήμερα σε 300.000. Το δεύτερο αφορά στην εγκατάσταση της πρώτης μόνιμης βάσης των ΗΠΑ στην ανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας και σε ένα κράτος-μέλος του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας – την Πολωνία.

Το τρίτο έχει να κάνει με την πρόσκληση προς τη Σουηδία και τη Φινλανδία, των δύο μέχρι σήμερα τυπικά ουδέτερων και ανένταχτων σκανδιναβικών χωρών, για να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ – κάτι που κατέστη δυνατό μετά την άρση του βέτο της Τουρκίας. Τέλος, υπάρχει η συμφωνία για τη νέα δεκαετή στρατηγική – το νέο δόγμα του ΝΑΤΟ – η οποία στέλνει στον κάλαθο των απορριμμάτων κάθε αυταπάτη περί εταιρικής σχέσης με τη Μόσχα.

«Η Ρωσική Ομοσπονδία αποτελεί την πιο σημαντική και ευθεία απειλή για την ασφάλεια των συμμάχων και για την ειρήνη και τη σταθερότητα στον ευρω-ατλαντικό χώρο», σημειώνει χαρακτηριστικά το κείμενο που εγκρίθηκε ομόφωνα από τους «30» στη Μαδρίτη. Σε αυτό διαπιστώνεται ρητά και κατηγορηματικά ότι «ο ευρω-ατλαντικός χώρος δεν βρίσκεται σε κατάσταση ειρήνης», όπως επίσης και ότι «ο στρατηγικός ανταγωνισμός, η διαρκής αστάθεια και τα επαναλαμβανόμενα σοκ καθορίζουν το ευρύτερο περιβάλλον ασφαλείας».

Στο στόχαστρο και η Κίνα

Οι εταίροι του ΝΑΤΟ δεν περιορίστηκαν όμως στην κατάσταση που διαμορφώνεται στην Ευρώπη και την απειλή που εκτιμούν ότι έρχεται από τη Ρωσία. Αναφέρθηκαν με σαφήνεια και στην Κίνα, προσδίδοντας δυνάμει παγκόσμια διάσταση σε μια Συμμαχία της οποίας ο «χώρος ευθύνης» προσδιοριζόταν μέχρι σήμερα από το ίδιο της το όνομα: Βορειοατλαντικό Σύμφωνο.

Πράγματι, στο νέο δόγμα σημειώνεται ότι «οι απειλές που αντιμετωπίζουμε είναι παγκόσμιες και αλληλοσυνδεόμενες», ενώ διαπιστώνεται ότι «αυταρχικοί ηγέτες αμφισβητούν τα συμφέροντά μας, τις αξίες μας και τον δημοκρατικό τρόπο ζωής μας». Έτσι, χαράσσεται και επισήμως η «κόκκινη γραμμή» που επιχειρείται να καθορίσει τα στρατόπεδα της νέας εποχής: Δημοκρατία εναντίον αυταρχισμού.

Στο δεύτερο, μάλιστα, τοποθετείται ξεκάθαρα και η Κίνα, για την οποία τονίζεται πως «οι δεδηλωμένες φιλοδοξίες της και οι καταναγκαστικές πολιτικές που ακολουθεί αμφισβητούν τα συμφέροντα, την ασφάλεια και τις αξίες μας». Στη συνέχεια δε, υπογραμμίζεται με τον πιο ξεκάθαροι τρόπο ότι «η ολοένα πιο βαθιά στρατηγική συνεργασία ανάμεσα στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και τη Ρωσική Ομοσπονδία, καθώς και οι αμοιβαίες και εντεινόμενες προσπάθειές τους να υποσκάψουν την παγκόσμια τάξη πραγμάτων που βασίζεται σε κανόνες έρχονται σε αντίθεση με τις αξίες και τα συμφέροντά μας».

Η απειλητική αντίδραση του Πεκίνου

Όπως είναι προφανές, λοιπόν, το ΝΑΤΟ σχεδιάζει να απλώσει τη «σκιά» του προς όλες τις κατευθύνσεις – τόσο προς τον Νότο (όπου έχει αρχίσει να γίνεται λόγος και για μια στρατιωτική επέμβαση στο Μάλι, στο οποίο δρουν και χιλιάδες Ρώσοι μισθοφόροι της Wagner Group) όσο και προς Ανατολάς. Εκεί όπου το Πεκίνο θεωρεί ότι είναι τα δικά του «χωράφια» και, γι’ αυτό, έσπευσε να αντιδράσει έντονα.

«Το ΝΑΤΟ αποτελεί ένα κατάλοιπο του Ψυχρού Πολέμου και η μεγαλύτερη στρατιωτική συμμαχία παγκοσμίως. Τριάντα χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, δεν έχει ακόμη εγκαταλείψει τον τρόπο σκέψης του και την πρακτική του να δημιουργεί εχθρούς και να εμπλέκεται σε αντιπαραθέσεις μεταξύ μπλοκ (…) Από τη στιγμή που το ΝΑΤΟ παρουσιάζει την Κίνα ως συστημική απειλή, είμαστε αναγκασμένοι να παρακολουθούμε στενά και να απαντούμε αναλόγως και συντονισμένα. Όταν πρόκειται δε για ενέργειες οι οποίες υπονομεύουν τα συμφέροντα της Κίνας, θα δίνουμε αποφασιστικές και ισχυρές απαντήσεις», αναφέρει χαρακτηριστικά η δήλωση της μόνιμης αντιπροσωπείας της Κίνας στις Βρυξέλλες.

«Το αναχρονιστικό εγχειρίδιο του Ψυχρού Πολέμου δεν πρέπει να επανενεργοποιηθεί στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού. Η αναταραχή που σημειώνεται σε τμήματα του κόσμου δεν πρέπει να επιτραπεί να συμβεί και εδώ», δήλωσε από την πλευρά του ο πρέσβης της Κίνας στα Ηνωμένα Έθνη – παραπέμποντας, εμμέσως πλην σαφώς, στον πόλεμο στην Ουκρανία και στον κίνδυνο να ηχήσουν τα όπλα και στον Ειρηνικό.

Οι νόμοι που κινούν την ιστορία

Η ουσία, ωστόσο, δεν βρίσκεται στα ευχολόγια και τις δηλώσεις που έχουν κυρίως επικοινωνιακό χαρακτήρα. Στη ρίζα του νέου δόγματος του ΝΑΤΟ, της σκλήρυνσης της στάσης του απέναντι στη Ρωσία και της «επέκτασής» του και προς Ανατολάς – όπως έδειξε και η παρουσία στη σύνοδο κορυφής της Αυστραλίας, της Ιαπωνίας, της Νέας Ζηλανδίας και της Νότιας Κορέας – βρίσκονται οι αντικειμενικές εξελίξεις στην οικονομία και τη γεωπολιτική. Αυτό, τελικά, που στο κείμενο περιγράφεται με τον εύληπτο όρο «στρατηγικά συμφέροντα, αξίες και ασφάλεια».

Το ίδιο συμβαίνει με τη στάση του Πεκίνου, που προφανώς επιδιώκει – παρά τα όσα διαρκώς λέει – να καταστεί ο αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος στη «γειτονιά» του, σε βάρος όλων των υπόλοιπων και φυσικά των ΗΠΑ. Κάτι ανάλογο ισχύει και για τη Μόσχα και τον Πούτιν, που επέλεξαν να κατοχυρώσουν εδώ και τώρα δια της βίας τον χώρο που θεωρούν ότι ανήκει στη «ζώνη επιρροής» τους, θεωρώντας πως αύριο ίσως είναι πολύ αργά.

Όσο πιο γρήγορα πάρουμε απόφαση τους νόμους με τους οποίους κινείται ο τροχός της ιστορίας τόσο πιο αντικειμενικά και εύκολα θα κρίνουμε και θα πάρουμε θέση. Από τη σκοπιά των δικών μας συμφερόντων.