Οικονομία σε κρίση – Η «καυτή πατάτα» για τον ή την διάδοχο του Τζόνσον

Η βρετανική οικονομία είναι σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. «Το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 3,6% το 2022, προτού οδηγηθεί σε στασιμότητα το 2023. Ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να αυξάνεται και θα κορυφωθεί πάνω από το 10% στο τέλος του 2022, εξαιτίας των συνεχιζόμενων ελλείψεων σε εργατικό δυναμικό, τα κενά στις προμήθειες και τις υψηλές τιμές της ενέργειας, πριν υποχωρήσει σταδιακά στο 4,7% στο τέλος του 2023».

«Η εσωτερική κατανάλωση αναμένεται να επιβραδυνθεί, καθώς οι αυξανόμενες τιμές εξανεμίζουν τα εισοδήματα των νοικοκυριών. Οι δημόσιες επενδύσεις θα αποδυναμωθούν το 2022, καθώς οι καθυστερήσεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες περιορίζουν την εφαρμογή του επενδυτικού σχεδίου – όμως, προβλέπεται να αυξηθούν πάλι το 2023 καθώς αυτά τα φαινόμενα θα υποχωρούν. Όσο για την ανεργία, η σφιχτή αγορά εργασίας θα συμβάλλει ώστε να παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα».

• Διαβάστε επίσης: Η Ευρώπη και η παραίτηση Τζόνσον

Έτσι έχουν η κατάσταση και οι προοπτικές στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπως περιγράφονται από την τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ. Μια κατάσταση την οποία θα βρει απέναντί του και θα κληθεί να διαχειριστεί ο/η πολιτικός που θα διαδεχθεί τον Μπόρις Τζόνσον στην ηγεσία των Συντηρητικών και, πιθανότατα, την Ντάουνινγκ Στριτ.

Τα σύννεφα πυκνώνουν

Όπως εύκολα μπορεί δε να διαπιστώσει κανείς, η εικόνα μόνο αισιοδοξία δεν μπορεί να εμπνέει. Πολύ περισσότερο καθώς η σταδιακή επιστροφή στην «κανονικότητα» εντός του 2023 προϋποθέτει την ομαλοποίηση των διεθνών συνθηκών και τη μη ύπαρξη νέων γεωπολιτικών, οικονομικών και υγειονομικών σοκ – κάτι που, όπως έχει καταστεί σαφές τα τελευταία χρόνια, ουδείς είναι σε θέση να εγγυηθεί.

• Διαβάστε επίσης: Η απειλή του αποπληθωρισμού

Το σίγουρο είναι ότι ακόμη και με βάση τις προβλέψεις του ΟΟΣΑ, η βρετανική οικονομία δύσκολα θα επιστρέψει στα προ πανδημίας επίπεδα ως το τέλος του 2023, ειδικά μετά το σοκ που υπέστη το 2020, όταν κατέγραψε τη χειρότερη επίδοση ανάμεσα σε όλα τα κράτη-μέλη του διεθνούς οργανισμού. Σε αυτό το φόντο και καθώς στο σκηνικό έχει προστεθεί και η κυβερνητική-πολιτική αστάθεια, η κεντρική τράπεζα βρίσκεται αντιμέτωπη «με το σχεδόν ανέφικτο καθήκον να βγάλει την οικονομία από αυτόν τον εφιάλτη», όπως δήλωσε σχετικά πρόσφατα στο CNBC στέλεχος της Quilter Investors.

Η διάψευση του Brexit

Με βάση όλα τα παραπάνω, είναι φανερό ότι δεν έχει τηρηθεί η υπόσχεση την οποία έδωσε ο απερχόμενος πρωθυπουργός στους Βρετανούς το 2019. Τότε, δηλαδή, που αναλάμβανε τα ηνία της χώρας για την οδηγήσει εκτός ΕΕ και να δρέψει τα μεγάλα οφέλη του Brexit, όπως έλεγε ο ίδιος και οι στενοί του συνεργάτες.

Όπως σημειώνει ο Guardian στη δική του ανάλυση, ο Τζόνσον ετοιμάζεται να παραδώσει μια χώρα βυθισμένη στην πολιτική κρίση την οποία ο ίδιος δημιούργησε και μια οικονομία στο χείλος της ύφεσης. «Το κόστος ζωής αυξάνεται με τον ταχύτερο ρυθμό εδώ και τέσσερις δεκαετίες, ενώ οι οικογένειες βλέπουν το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημά τους να δέχεται το ισχυρότερο χτύπημα στην ιστορία».

Την ίδια στιγμή, μια από τις «σημαίες» της χώρας, το Εθνικό Σύστημα Υγείας της, μοιάζει να έχει ξεθωριάσει και ξεφτίσει. Όπως παραδέχονται οι περισσότεροι, μετά και το πλήγμα που δέχθηκε από την πανδημία, το NHS βρίσκεται πλέον στα όρια της πλήρους κατάρρευσης, προσθέτοντας επιπλέον προβλήματα στα φτωχότερα και μεσαία στρώματα της κοινωνίας.

Σε γραμμή Τζόνσον οι περισσότεροι υποψήφιοι

Παρ’ όλα αυτά, μια γρήγορα ματιά στις θέσεις που έχουν διατυπώσει οι βασικοί υποψήφιοι διάδοχοι του Τζόνσον αποδεικνύει ότι δεν διαφέρουν ιδιαιτέρως από τις δικές του. Κι αυτό κάνει πολλούς να ανησυχούν, τόσο εντός της χώρας όσο και στην ΕΕ, που παραμένει ο βασικός οικονομικός εταίρος της.

Για του λόγου το αληθές, από τους 12 που – μέχρι στιγμής – έχουν καταθέσει την υποψηφιότητά τους επισήμως, μόνο οι δύο είχαν ταχθεί κατά της εξόδου από την ΕΕ την περίοδο του δημοψηφίσματος και τα ταραχώδη χρόνια που ακολούθησαν: Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, Τζέρεμι Χαντ, ο οποίος το 2019 είχε έρθει δεύτερος στη μάχη για τη διαδοχή της Τερέζα Μέι και μέχρι πρόσφατα υπουργός Υγείας, Σάντζιντ Ντάβιντ, ο οποίος άνοιξε τον χορό των παραιτήσεων από την κυβέρνηση Τζόνσον.

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ωστόσο, αμφότεροι έχουν πολύ μικρές πιθανότητες να αναδειχθούν νικητές. Αρκετοί από τους αντιπάλους τους, αντιθέτως, όπως η Πένι Μορντάντ και η Λιζ Τρας, αλλά και η γενική εισαγγελέας Σουέλα Μπρέιβερμαν, εμφανίζονται ακόμη πιο σκληροί από τον απερχόμενο πρωθυπουργό στο συγκεκριμένο θέμα, προκαλώντας πονοκεφάλους στις Βρυξέλλες.

Όσον αφορά στο κράτος, τις δημόσιες επενδύσεις και το NHS, το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των υποψηφίων τάσσεται υπέρ της δραστικής μείωσης της φορολογίας είναι λόγος για να αγωνιούν τα πιο αδύναμα στρώματα της βρετανικής κοινωνίας, που έχουν πληγεί περισσότερο. Κι αυτό διότι η περαιτέρω μείωση των δημοσίων εσόδων σε μια τόσο δύσκολη συγκυρία, ως βασικό «εργαλείο» για την ισχυρότερη οικονομική ανάπτυξη, αποτελεί ένα κλασικό νεοφιλελεύθερο-θατσερικό μοντέλο.

Ο… σοσιαλιστής Σούνακ και οι άλλοι

Αξίζει να σημειωθεί ότι από τους «12», μόνο ο τέως υπουργός Οικονομικών – και φαβορί, για την ώρα – Ρίσι Σούνακ κάνει λόγο για την ανάγκη να διατηρηθεί η φορολογία στα επίπεδα που βρίσκεται ή ενδεχομένως και να αυξηθεί επιλεκτικά. Μάλιστα, με δεδομένο ότι ο ίδιος την αύξησε στη διάρκεια της πανδημίας, για να χρηματοδοτηθούν οι αυξημένες ανάγκες του κράτους, κάνει αρκετούς από τους αντιπάλους του να τον κατηγορούν ως… κρυφο-σοσιαλιστή!

Η αλήθεια, βεβαίως, είναι ότι και αυτός αντιμετωπίζεται από μεγάλο μέρος της κοινωνίας και του πολιτικού συστήματος ως αφερέγγυος. Αφενός, επειδή ενόσω αύξανε τους φόρους φρόντιζε ότι η σύζυγός του – γόνος ζάπλουτης οικογένειας της Ινδίας – να απολαμβάνει προκλητικές φοροαπαλλαγές και, αφετέρου, επειδή βρέθηκε στην ίδια περίπου κατηγορία με τον Τζόνσον στην περίπτωση των «κορονοπάρτι» εν μέσω lockdown, γεγονός που ανάγκασε την αστυνομία του Λονδίνου να του επιβάλει πρόστιμο.

Η ώρα των εκλογών

Όλα δείχνουν, λοιπόν, πως όποιος ή όποια και αν διαδεχθεί τον Τζόνσον, ο «πυρήνας» της πολιτικής που εφαρμόστηκε ως σήμερα θα παραμείνει ίδιος. Ίσως και να είναι πιο «σκληρός» σε ορισμένα μέτωπα. Οι Βρετανοί καλούνται να κάνουν τις επιλογές τους.

Αρχικά μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου, οπότε και προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία στους Τόρις. Και, στη συνέχεια, στις εθνικές εκλογές, που αργά ή γρήγορα θα πραγματοποιηθούν – με τους Εργατικούς επίσης να μην πείθουν ότι διαθέτουν αξιόπιστη εναλλακτική.