Κεντρικές Τράπεζες: Καυτός Ιούλιος για τα επιτόκια

Ανεβαίνει συνεχώς το θερμόμετρο στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, την ώρα που το χωρίς ανάσα ράλι του πληθωρισμού αυξάνει συνεχώς τις πιέσεις για αυξήσεις επιτοκίων.

ΕΚΤ και FED βρίσκονται ουσιαστικά σε σταυροδρόμι με τους δείκτες τιμών σε Ευρωζώνη και ΗΠΑ να καλπάζουν με 8,6% και 9,1% για τον Ιούνιο σε ετήσια βάση αντίστοιχα, καθώς τα μέλη τους αναμένεται να αποφασίσουν για τη νομισματική τους πολιτική με μόνο λίγες ημέρες διαφορά –στις 21 και 27 Ιουλίου.

Διαβάστε επίσης – Ο πληθωρισμός, η Fed και η πορεία προς την ύφεση: Η Μεγάλη Εικόνα

Το μέγεθος της αύξησης

Το φλέγον θέμα τώρα δεν είναι, ειδικά για την περίπτωση της ΕΚΤ, εάν θα αυξηθούν τα επιτόκια αλλά πόσο. Η πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ έχει δώσει σήμα για αύξηση κατά 0,25% αυτό το μήνα, αν και οι πιέσεις για ακόμη μεγαλύτερη αύξηση είναι υπαρκτές λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που έχει δημιουργήσει στην οικονομία –και ειδικά στην ενέργεια- ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο τεράστιος πληθωρισμός που αυτός ο πόλεμος συνεπάγεται. Η ΕΚΤ έχει επίσης να λάβει υπόψη στις αποφάσεις της και τη νέα αύξηση στο κόστος δανεισμού των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, κυρίως της Ιταλίας, η οποία ζει νέες πολιτικές αναταραχές.

Διαβάστε επίσης – 21η Ιουλίου: Η D-Day για την Ευρώπη – Με το βλέμμα στραμμένο σε ΕΚΤ και Μόσχα

Ο επικεφαλής της FED Τζερόμ Πάουελ από την πλευρά του, που έχει ήδη προχωρήσει σε αυξήσεις επιτοκίων πολύ νωρίτερα από την ΕΚΤ, μπορεί ακόμη και τώρα να εκπλήξει τις αγορές. Στο τέλος της διήμερης συνεδρίασης της FOMC, της ειδικής επιτροπής καθορισμού επιτοκίων της FED που θα ολοκληρωθεί στις 27 Ιουλίου, η FED μπορεί να πραγματοποιήσει σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής που δεν έχει προηγούμενο, προχωρώντας σε αύξηση ακόμη και 1% αντί για 0,50% ή 0,75% που περιμένουν ή αγορές.

Η Federal Reserve έχει ήδη αυξήσει τα επιτόκια τον Ιούνιο κατά 75% στο εύρος από 1,5% έως 1,75%, αντί για 0,50% όπως περίμεναν οι περισσότεροι. Οι επιλογές σε κάθε περίπτωση δεν είναι πολλές, καθώς και στις ΗΠΑ ο πληθωρισμός τρέχει σε υψηλά 40 ετών.

Παρόμοιες αποφάσεις, διαφορετικές συνθήκες

Τόσο η ΕΚΤ όσο και η FED καλούνται να λάβουν παρόμοιες αποφάσεις για πιο αυστηρή νομισματική πολιτική, αλλά υπό διαφορετικές συνθήκες.

Στην Ευρώπη η ΕΚΤ φοβάται περισσότερο για το ενδεχόμενο ύφεσης καθώς η ΕΕ επηρεάζεται πολύ περισσότερο από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις κυρώσεις που έχουν κάνει τη Ρωσία να παίζει σκληρό πόκερ με το βασικό αγωγό τροφοδοσίας σε φυσικό αέριο, τον Nord Stream 1.

Μια νέα άνοδος των ήδη υψηλών τιμών μπορεί να δημιουργήσει σημαντικές προκλήσεις για τις οικονομίες της Ευρωζώνης, με περισσότερο να φαίνεται να κινδυνεύει ξανά η Ιταλία που έχει και το μεγαλύτερο χρέος σε απόλυτους αριθμούς –περίπου 2,5 τρις ευρώ. Ήδη όπως φαίνεται και στο σχετικό γράφημα του Bloomberg, η διαφορά των επιτοκίων των κρατικών ομολόγων της Ιταλίας με αυτά της Γερμανίας (spread) έχει αυξηθεί σημαντικά το τελευταίο διάστημα δημιουργώντας νάρκη για τη συνέχεια. Στα αρνητικά συμπεριλαμβάνεται και η νέα διαφαινόμενη πολιτική αστάθεια στη χώρα οδηγώντας τα επιτόκια των 10ετων κρατικών ομολόγων ξανά στο 3,40%, παρά την πτώση των προηγούμενων εβδομάδων.

Στις ΗΠΑ η FED έχει προχωρήσει πολύ πιο γρήγορα σε αυξήσεις επιτοκίων σε σύγκριση με την ΕΚΤ, της οποίας το επιτόκιο δανεισμού προς τις τράπεζες παραμένει σε αρνητικά επίπεδα –στο μείον 0,50%. Κι εκεί όμως η FED κατηγορείται ότι έχει μείνει πίσω στην καμπύλη αύξησης με αποτέλεσμα να καλπάζει ο πληθωρισμός. Στις ΗΠΑ όμως η μεγαλύτερη αύξηση των τιμών οφείλεται όχι μόνο στην ενέργεια αλλά και στις υπηρεσίες, οι οποίες από το 2021 και μετά γίνονται πιο ακριβές. Στην Ευρώπη το μεγάλο άλμα αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην ενέργεια που έχει εκτοξευτεί στα ύψη με τις τιμές του φυσικού αερίου να φτάνουν τα 180 ευρώ τη μεγαβατώρα.