Λήμνος: Κατασκεύασαν και δώρισαν ομοιώματα του «Αβέρωφ» και του «Τ-11»

Τα ομοιώματα του θωρακισμένου καταδρομικού «Γεώργιος Αβέρωφ» και του τορπιλοβόλου «Τ-11» εκτίθενται, ως δωρεά, από τις αρχές του Δεκέμβρη, στο Παράρτημα του Πολεμικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, στη συλλογή του Βασιλείου Νικόλτσιου.

Τα πλοία, των οποίων ο ρόλος υπήρξε πολύ σημαντικός στην ιστορία της Ελλάδας, κατασκευάσθηκαν από τον Βασίλειο Ταρλάμη, Πλοίαρχο του Εμπορικού Ναυτικού, και τον Τσιπουρίδη Διογένη, Υποπτέραρχο ε.α..

Συγκεκριμένα, το ομοίωμα του «Γεώργιος Αβέρωφ» δημιουργήθηκε σε κλίμακα 1:100, με μήκος 150 εκατοστά και το ομοίωμα του «Τ-11» σε κλίμακα 1:27, με μήκος 100 εκατοστά.

Το θρυλικό θωρηκτό «Αβέρωφ»

Το θωρακισμένο καταδρομικό «Γεώργιος Αβέρωφ», γνωστό και ως θωρηκτό «Αβέρωφ», ήταν εκείνη την εποχή το πιο σύγχρονο και ισχυρό πλοίο στην Aνατολική Μεσόγειο, και ιδιαίτερα στο Αιγαίο.

Κατασκευάσθηκε στο Λιβόρνο της Ιταλίας, η παραλαβή ολοκληρώθηκε στις 16 Μαΐου 1911 όταν και ανυψώθηκε η Ελληνική σημαία επί του πλοίου.

Το πλοίο πήρε μέρος στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο ως ναυαρχίδα του Στόλου, υπό τον Υποναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη. Κυβερνήτης του πλοίου ήταν ο Πλοίαρχος Σοφοκλής Δούσμανης. Το «Αβέρωφ» συμμετείχε στις επιχειρήσεις απελευθέρωσης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στις ναυμαχίες της Έλλης (3 Δεκεμβρίου 1912) και της Λήμνου (5 Ιανουαρίου 1913), ενάντια στον Οθωμανικό Στόλο, όταν, αξιοποιώντας την ανώτερη ταχύτητά του, και το μέγιστο του βεληνεκούς των πυροβόλων του, αποσπάστηκε από τον υπόλοιπο ελληνικό στόλο, και αναλαμβάνοντας αυτόνομη δράση έτρεψε τον εχθρικό στόλο σε φυγή καταδιώκοντάς τον.

Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι υπηρεσίες του ήταν ελάχιστες καθώς ο Τουρκικός Στόλος παρέμεινε κλεισμένος στα Δαρδανέλλια λόγω της ναυτικής υπεροχής των Συμμάχων. Μετά την λήξη του συμμετείχε στις εκδηλώσεις νίκης στην Κωνσταντινούπολη.

Το 1922, με την κατάρρευση του Μικρασιατικού μετώπου, συμμετείχε στην μεταφορά των στρατιωτών και των ξεριζωμένων Ελλήνων.

Το πλοίο αποσύρθηκε το 1952 και μέχρι το 1984 ήταν αγκυροβολημένο στον Πόρο. Το 1984 το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε να το μετατρέψει σε πλωτό μουσείο και το μετέφερε στο Φάληρο.

Το «Τ-11» και ο ρόλος του στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης

Το τορπιλοβόλο «Τ-11» ναυπηγήθηκε το 1884-1885 στα γερμανικά ναυπηγεία Vulkan και έλαβε μέρος στον πόλεμο του 1897. Το 1905 υπέστη μετασκευή στο εργοστάσιο «ΜακΝτούαλ και Βαρβούρ» στον Πειραιά. Προστέθηκε δεύτερος λέβητας και απέκτησε δεύτερη καπνοδόχο, ενώ αυξήθηκε η ταχύτης του και βελτιώθηκε ο οπλισμός του.

Με την έναρξη του Α’ Βαλκανικού πόλεμου μπήκε νύκτα στον λιμένα της Θεσσαλονίκης και τορπίλισε το τουρκικό θωρηκτό «Φετχί Μπουλέντ», που ήταν αγκυροβολημένο. Η βύθισή του είχε τεράστιο αντίκτυπο στη ψυχολογία των χερσαίων στρατευμάτων των Τούρκων και ήταν ο προάγγελος της απελευθέρωσης της πόλης, μία εβδομάδα αργότερα.

Στις 23 Απριλίου 1913 το «Τ-11» βυθίστηκε κατόπιν προσαράξεως στον όρμο Μούδρου της Λήμνου, συνεπεία σφοδρής κακοκαιρίας.

Αργότερα ανελκύσθηκε και επανήλθε στην ενεργό δράση. Το 1918 μετατράπηκε σε υδροφόρο. Το 1920 παροπλίσθηκε.

*Οι φωτογραφίες είναι του Λημνιού Γιάννη Γκαλιούρη