Wagner Α.Ε.: Ένας Ρώσος πολέμαρχος και οι δικηγόροι του

Τον Απρίλιο του 2020, εμπορική πτήση απογειώθηκε από το αεροδρόμιο Zhukovsky έξω από τη Μόσχα με κατεύθυνση προς το Χαρτούμ. Σύμφωνα με έγγραφα, το αεροσκάφος μετέφερε 28.000 κιλά ρωσικά μπισκότα, τα οποία μεταφέρθηκαν στη σουδανική πρωτεύουσα από νεφελώδη εταιρεία εισηγμένη στην Αγία Πετρούπολη με την επωνυμία RN Trading.

Εκείνη την περίοδο, η πτήση πέρασε σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητη. Στην πραγματικότητα, το φορτίο – το οποίο ζύγιζε σχεδόν όσο 12 Range Rovers – στάλθηκε για λογαριασμό του Γεβγκένι Πριγκόζιν, του επιχειρηματία που υποστηρίζεται από το Κρεμλίνο, ο οποίος μεταμορφώθηκε από πρώην κατάδικος σε ιδρυτή ιδιωτικής επιχείρησης μισθοφόρων που προσφέρει στρατό σε δικτάτορες σε όλο τον κόσμο.

Η παραστρατιωτική οργάνωση,  γνωστή ως Wagner Group, έχει διεξαγάγει πολέμους στη Μέση Ανατολή και την Αφρική ως ανεπίσημο εργαλείο εξωτερικής πολιτικής του Κρεμλίνου — παρόλο που ο Πριγκόζιν πέρασε χρόνια αρνούμενος την ίδια την ύπαρξη της ομάδας.

Τους τελευταίους μήνες, καθώς οι ρωσικές δυνάμεις έχουν υποστεί σημαντικές αποτυχίες στην Ουκρανία, οι μονάδες που χειριζόταν η Wagner έχουν γίνει όλο και πιο σημαντικό μέρος της ρωσικής εισβολής. Η ανταμοιβή του Πριγκόζιν ήταν μια σειρά από παραχωρήσεις φυσικών πόρων. Ουσιαστικά τώρα διευθύνει πολυεθνική εταρεία εξόρυξης που περιλαμβάνει, σύμφωνα με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, επιχειρήσεις χρυσού, διαμαντιών, πετρελαίου και ξυλείας στη Συρία, το Σουδάν και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Αυτές οι δραστηριότητες έχουν κάνει τον Πριγκόζιν ένα από τα άτομα με τις περισσότερες κυρώσεις στον πλανήτη και τα τελευταία πέντε χρόνια, οι δυτικές κυβερνήσεις προσπαθούν να κλείσουν τις εταιρείες του.

Όποιος αντιμετωπίζει τέτοια πίεση χρειάζεται καλό δικηγόρο.

Έρευνα των Financial Times που βασίζεται σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και έγγραφα που διέρρευσαν, καθώς και εταιρικά αρχεία, πιστοποιητικά εξαγωγών και συνεντεύξεις, καταδεικνύει πώς ο Πριγκόζιν χρησιμοποίησε κορυφαίους εταιρικούς δικηγόρους σε όλο τον κόσμο για να προσπαθήσει να κρατήσει τις δυτικές κυβερνήσεις σε απόσταση.

Έχοντας δημιουργήσει κορυφαία εταιρεία στη Μόσχα, ίδρυσε σειρά από θυγατρικές εταιρείες κελύφη που επέτρεψαν στις μισθοφορικές επιχειρήσεις του στην Αφρική και τη Συρία να συνεχίσουν να λειτουργούν. Τα έγγραφα παρέχουν άνευ προηγουμένου εικόνα για τις επιχειρηματικές δραστηριότητες της Wagner, αποκαλύπτοντας όμιλο εταιρειών που συνδέονται με τον Προγκόζιν, όπως η RN Trading, που έχουν καταφέρει να λειτουργούν χωρίς κυρώσεις μέχρι σήμερα.

Ταυτόχρονα, προσέλαβε δικηγόρους υψηλού προφίλ στο Λονδίνο και την Ουάσιγκτον και εφηύρε ένα περίπλοκο ψέμα σχετικά με την αθωότητά του ενώ μήνυσε δημοσιογράφους που αναφέρονται στις δραστηριότητές του. Σε μια περίπτωση, οι δικηγόροι έλαβαν ειδική εξουσιοδότηση από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου να εκπροσωπήσουν τον Πριγκόζιν σε αγωγή για συκοφαντία.

Από τότε που ο Πούτιν ξεκίνησε την εισβολή του στην Ουκρανία, οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν εκδώσει σαρωτικές κυρώσεις σε μια σειρά ολιγαρχών και άλλων προσώπων κοντά στον Ρώσο ηγέτη. Αλλά ακόμη και μεταξύ των ατόμων που η Δύση προσπάθησε να απομονώσει και να περιθωριοποιήσει, ο Πριγκόζιν είναι ιδιαίτερη περίπτωση.

Σε κάθε πεδίο μάχης όπου έχουν εμφανιστεί μισθοφόροι της Wagner, γρήγορα εμφανίστηκαν ισχυρισμοί για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των εκτελέσεων με συνοπτικές διαδικασίες, βασανιστηρίων, βιασμών και δολοφονιών δημοσιογράφων. Την περασμένη Παρασκευή, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι θα χαρακτηρίσει την Wagner ως «διεθνή εγκληματική οργάνωση» και θα επιβάλει περαιτέρω κυρώσεις.

Πριν από δύο χρόνια εμφανίστηκε βίντεο με ρωσόφωνους μισθοφόρους να δολοφονούν βάναυσα Σύριο χτυπώντας τον με βαριοπούλα, τον αποκεφαλίζουν, του κόβουν τα χέρια με μυστρί και τον πυρπολούν καθώς οι βασανιστές του γελούσαν. Τα άτομα, τα οποία αργότερα αναγνωρίστηκαν από το ρωσικό ανεξάρτητο ειδησεογραφικό μέσο Novaya Gazeta ως μισθοφόροι της Wagner, κλωτσούσαν το κομμένο κεφάλι του σαν μπάλα ποδοσφαίρου.

Τον Νοέμβριο, νέο βίντεο εμφανίστηκε σε κανάλι Telegram που συνδέεται με την Wagner δείχνοντας λιποτάκτη από τις μάχες στην Ουκρανία που φαινόταν να σκοτώθηκε με βαριοπούλα. Ο Πριγκόζιν κυκλοφόρησε αργότερα δήλωση αστειευόμενος για τη δολοφονία, αποκαλώντας την «εξαιρετική σκηνοθετική δουλειά που μπορεί κανείς να παρακολουθήσει καθηλωμένος».

Το κρυφό δίκτυο εταιρειών του Πριγκόζιν τονίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δυτικές κυβερνήσεις στην προσπάθεια να χρησιμοποιήσουν κυρώσεις για να καταπνίξουν τη δραστηριότητα βασικών προσωπικοτήτων της πολεμικής μηχανής του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Τα έγγραφα εγείρουν επίσης ηθικά ερωτήματα σχετικά με τα δικηγορικά γραφεία που έχουν εκπροσωπήσει τον Πριγκόζιν. Ορισμένοι από τους δικηγόρους υπογράμμισαν ότι το νομικό σύστημα εξαρτάται από την αρχή ότι όλοι έχουν δικαίωμα εκπροσώπησης. Οι επικριτές, ωστόσο, λένε ότι κατέληξαν να εκπροσωπούν έναν γκάνγκστερ που προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τα δυτικά δικαστήρια ως εργαλείο ασύμμετρου πολέμου για λογαριασμό του ρωσικού κράτους.

«Τα διαθέσιμα δημόσια στοιχεία ήταν υπερεπαρκώς ξεκάθαρα ότι ήταν ο επικεφαλής μιας τρομοκρατικής οργάνωσης, της ομάδας Wagner. Ωστόσο, συμφώνησαν να τον εκπροσωπήσουν ούτως ή άλλως», λέει ο Μάθιου Τζούρι, ο δικηγόρος ενός δημοσιογράφου που μυνήθηκε από τον Πριγκόζιν. «Αυτή είναι κόκκινη γραμμή που κάθε ηθικός δικηγόρος πρέπει να αρνηθεί να περάσει».

Ο Πριγκόζιν δεν απάντησε σε αίτημα για σχόλιο. Ωστόσο, όταν οι FT ζήτησαν σχόλιο από συνάδελφο του ιδρυτή της Wagner, ο ίδιος ο Πριγκόζιν απάντησε στο Telegram: «Αν [οι FT] πιστεύουν ότι ο υπάλληλος μου θα ανταποκριθεί σε αυτό το ατελείωτο μάσημα σκ… στο στόμα του, με τη σειρά μου θα ήθελα να απαντήσω στους Financial Times. . . Φτύστε αυτό το χάλι, αναπνεύστε λίγο καθαρό αέρα».

Επιχείρηση Σέξπιρ

Τον Απρίλιο του 2018, άνδρας ονόματι Εβγκένι Μπουρλέεφ έστειλε email στον Πάβελ Καρπούνιν, συνεργάτη στην Capital Legal Services, μία από τις κορυφαίες δικηγορικές εταιρείες της Ρωσίας, από τον προσωπικό του λογαριασμό στο Mail.ru για να ρωτήσει για τη δημιουργία ενός εξωτερικού διακομιστή για ασφαλή επικοινωνία. Το email από τον Μπουρλέεφ προωθήθηκε στην ομάδα πληροφορικής της δικηγορικής εταιρείας.

«Από την πλευρά μου όλα είναι έτοιμα», απάντησε ο υπάλληλος πληροφορικής. “Ο διακομιστής έχει οριστεί”. Η δουλειά που έκανε η CLS είχε την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Σέξπιρ» και οι υπάλληλοί της γνώριζαν ότι απαιτούσε τη μέγιστη διακριτικότητα.

Το αφεντικό του Μπουρλέεφ ήταν ο Πριγκόζιν και η Επιχείρηση Σέξπιρ είχε πολύ συγκεκριμένη λειτουργία. Σύμφωνα με σειρά email που είδε οι FT και κδημοσιοποιήθηκε από τη μη κερδοσκοπική συλλογικότητα διαφάνειας Distributed Denial of Secrets, ήταν μια μυστική, πολυετής νομική εκστρατεία που συντονίστηκε από την CLS για να βοηθήσει τον Πριγκόζιν να ξεπεράσει ένα τσουνάμι δυτικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν στον Ρώσο επιχειρηματία πολύ πριν από την εισβολή στην Ουκρανία το 2022.

Ο Καρπούνιν, ο συνεργάτης της CLS, αναφέρθηκε στον Πριγκόζιν ως τον «αγαπημένο του πελάτη».

Ο Πριγκόζιν ξεκίνησε την καριέρα του πουλώντας χοτ-ντογκ στους δρόμους της Αγίας Πετρούπολης στις αρχές της δεκαετίας του 1990, έχοντας εκτίσει ποινή σε σοβιετική φυλακή για συμμετοχή σε ληστεία κατά την οποία γυναίκα απειλήθηκε με μαχαίρι στο λαιμό για να της κλέψουν την τσάντα.

Στην αλλαγή της χιλιετίας, ο Πριγκόζιν είχε δημιουργήσει αλυσίδα από μοντέρνα εστιατόρια και κέρδισε την προσοχή του νέου Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος του ζήτησε να ετοιμάσει δείπνα για επισκεπτόμενους ξένους ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Τζορτζ Μπους.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν σε περιοδεία στο εργοστάσιο Concord με τον Πριγκόζιν, το οποίο προμηθεύει έτοιμα γεύματα σε σχολεία

Ο όμιλος Concord Catering, η εταιρεία του Πριγκόζιν, άρχισε σύντομα να κερδίζει προσοδοφόρα συμβόλαια από το ρωσικό κράτος, κάνοντας το ιδρυτής πλούσιος και του χάρισε το επίθετο «Ο σεφ του Πούτιν». Από την εστίαση, πέρασε στην παροχή μισθοφόρων προς ενοικίαση. Η Wagner ιδρύθηκε το 2014 και γρήγορα άρχισε να κερδίζει διεθνή φήμη.

Οι ερευνητές του ΟΗΕ τεκμηρίωσαν πώς μισθοφόροι του Wagner είχαν εμπλακεί σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, συμπεριλαμβανομένων βασανιστηρίων, εξαφανίσεων, εκτελέσεων με συνοπτικές διαδικασίες και βιασμών.

Τον Ιούνιο του 2019, Σουδανοί παραστρατιωτικοί, οι οποίοι είχαν εκπαιδευτεί από μισθοφόρους της Wagner, σκότωσαν περισσότερους από 100 διαδηλωτές στην πρωτεύουσα της χώρας Χαρτούμ. Ο Πριγκόζιν κατηγορήθηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ το 2018 για χρηματοδότηση των λεγόμενων troll farms που χρησιμοποιήθηκαν για να παρέμβουν στις αμερικανικές εκλογές του 2016. Οι δυτικές κυβερνήσεις άρχισαν επίσης να επικεντρώνονται στις εταιρείες που συνδέονται με το Πριγκόζιν στις οποίες είχαν δοθεί πολύτιμες παραχωρήσεις σε αντάλλαγμα για τη στρατιωτική υποστήριξη που παρείχε η Ρωσία.

Τον Απρίλιο του 2020, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, το οποίο είχε ήδη επιβάλει κυρώσεις το 2018 σε εταιρεία που ανήκε στον Πριγκόζιν στην οποία είχε ανατεθεί σύμβαση πετρελαίου στη Συρία, αποφάσισε να κλείσει το αφρικανικό του δίκτυο.

Οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στη Meroe Gold, τη σουδανική επιχείρηση εξόρυξης χρυσού. Η Ουάσιγκτον είπε ότι η εταιρεία «ήταν ιδιοκτησία και ελέγχεται» από τον Πριγκόζιν και χρησίμευε ως «κάλυμμα για τις δυνάμεις Wagner που δρούσαν στο Σουδάν», τις οποίες αποκάλεσε «καθορισμένη δύναμη πληρεξουσίων του ρωσικού υπουργείου Άμυνας».

Ταυτόχρονα με την εισαγωγή νέων κυρώσεων, τα email και άλλα αρχεία δείχνουν ότι η CLS συνεργαζόταν με άλλες νέες οντότητες που φαίνεται να ελέγχονταν κρυφά από την Πριγκόζιν και παρέμεναν εκτός κυρώσεων.

Τον Φεβρουάριο του 2020, οι δικηγόροι της CLS άρχισαν να εργάζονται για ρωσική οντότητα που ονομάζεται RN Trading. Η εταιρεία δεν έχει ορατή σύνδεση με τον Πριγκόζιν μέσω μετόχων ή διευθυντών και αναφέρει τον επιχειρηματικό της σκοπό ως ενασχόληση με δραστηριότητες όπως εξόρυξη μεταλλευμάτων και εξόρυξη πετρελαίου εκτός Ρωσίας. Ωστόσο, στα αρχεία τιμολόγησης της CLS αναφέρεται ότι ανήκει στον όμιλο εταιρειών Concord του Πριγκόζιν.

Η RN Trading έχει αφήσει πίσω της ένα μονοπάτι συνδέσμων με τις εταιρείες του Πριγκόζιν που έχουν υποστεί κυρώσεις. Σύμφωνα με ρωσικά στοιχεία εξαγωγών, το τεράστιο φορτίο εμπορευμάτων με ετικέτα μπισκότα, που στάλθηκε από την RN Trading στις 30 Απριλίου 2020, πήγε σε εταιρεία στο Χαρτούμ που ονομάζεται Meroe For Agricultural & Animal Production, η οποία έχει παρόμοιο όνομα και την ίδια διεύθυνση με το Meroe Gold, εταιρεία που έχει υποστεί κυρώσεις.

Δεν είναι δυνατό να εξακριβωθεί εάν η αποστολή του 2020 περιείχε μόνο μπισκότα.

Το CNN ανέφερε πέρυσι ότι Σουδανοί αξιωματούχοι είχαν επιθεωρήσει αεροπλάνο με προορισμό τη Ρωσία στο Χαρτούμ και βρήκαν χρυσό σε κουτιά που έφεραν την ετικέτα μπισκότα.

Τα email της CLS περιέχουν στοιχεία άλλων εταιρειών που φαίνεται να αποτελούν τμήματα της Concord. Η CLS εκτελούσε νομικές εργασίες για εταιρεία με την επωνυμία Profit Group, η οποία περιλαμβανόταν στα αρχεία τιμολόγησης ως μέρος της Concord και της οποίας οι λειτουργίες περιγράφονται ως εξόρυξη μεταλλευμάτων και εξόρυξη πετρελαίου στο εξωτερικό, μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων.

Η CLS έχει επίσης εργαστεί για εταιρεία που ονομάζεται Astrea, η οποία αναφέρεται από το δικηγορικό γραφείο ως ανήκουσα στον Πριγκόζιν. Αυτή η εταιρεία έχει το ίδιο Ρώσο διευθυντή με την «Velada LLC», στην οποία παραχωρήθηκε άδεια από το καθεστώς Άσαντ στη Συρία για εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου. Στην Velada επιβλήθηκαν κυρώσεις από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου το 2022 επειδή συνδεόταν με το Πριγκόζιν και ωφελούσε τη συριακή κυβέρνηση.

Καμία από αυτές τις εταιρείες που αποκαλύφθηκαν από τους FT δεν έχει επιβεβαιωθεί επίσημα ότι ελέγχεται από τον Πριγκόζιν ή ότι βρίσκεται επί του παρόντος υπό δυτικές κυρώσεις.

Με τη χρήση δεδομένων εξαγωγών, είναι δυνατό να συνδεθούν οι εταιρείες του Πριγκόζιν που αναφέρονται στα αρχεία της CLS με τις δραστηριότητες φυσικών πόρων που υπόκεινται σε κυρώσεις.

Για πολλά χρόνια, για παράδειγμα, αυτές οι εταιρείες έχουν αποστείλει μεγάλες ποσότητες βιομηχανικών υλικών και εξοπλισμού σε πλοία από τη Ρωσία στο Καμερούν μέσω του λιμανιού της Douala.

Τον Απρίλιο, στα πρώτα στάδια της εισβολής στην Ουκρανία, εταιρεία του Πριγκόζιν έστειλε φορτίο τρακτέρ μέσω του λιμανιού Douala προς την επιχείρηση υλοτομίας της στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Τον προηγούμενο μήνα έστειλε ηλεκτρόδια συγκόλλησης, μονωτική σιλικόνη και γεννήτριες στη βάση της στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία στο CAR.

Ο Άλεν Μάγκαρντ, αναλυτής στην εταιρεία ανάλυσης συγκρούσεων C4ADS με έδρα την Ουάσιγκτον, περιγράφει τη χρήση από τον Πριγκόζιν «νεφελώδους συλλογής διαφορετικών νομικών οντοτήτων και εταιρειών κελυφών» σε συνδυασμό με δικαιοδοσίες υπεράκτιων απορρήτων ως κρίσιμης σημασίας για την ικανότητα του ίδιου και της Wagner να λειτουργεί.

«Ακόμη και με μια κύρωση (ή δύο ή τρεις) εναντίον τους, οι παράνομοι δρώντες κάθε είδους τείνουν να χρησιμοποιούν όλα αυτά – τις εταιρείες κελύφοι, τους υποψήφιους διευθυντές, τις υπερπόντιες δικαιοδοσίες περί απορρήτου και άλλα – προς όφελός τους για να διατηρήσουν πρόσβαση στα παγκόσμια συστήματα εμπορίου, χρηματοδότησης και μεταφορών», τονίζει ο Μάγκαρντ.

«Ορθώστε ανάστημα για τις αξίες σας»

Κατά την ίδια περίοδο πριν από την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, όταν φαίνεται ότι οι δικηγόροι της CLS παρείχαν νομικές υπηρεσίες στις εταιρείες του Πριγκόζιν, συμμετείχαν επίσης σε παράλληλη νομική προσπάθεια να χρησιμοποιήσουν τα δυτικά δικαστήρια για να προστατεύσουν τη φήμη του.

Η CLS έδωσε εντολή σε διακεκριμένους δικηγόρους στο Λονδίνο και την Ουάσιγκτον να εργαστούν σε υποθέσεις όπου ισχυρίστηκαν ότι οποιαδήποτε υποτιθέμενη σχέση μεταξύ του Πριγκόζιν και των μισθοφόρων ήταν ψευδής. Για την CLS, αυτός ο κλάδος της δουλειάς τους για τον Πριγκόζιν ήταν γνωστός ως Επιχείρηση Άμλετ.

Κορυφαίες δικηγορικές εταιρείες ήταν πρόθυμες να συνεργαστούν με την CLS για λογαριασμό του Πριγκόζιν. Ένας εταίρος στη διεθνή δικηγορική εταιρεία Reed Smith, , έγραψε τον Ιούνιο του 2020 για να συγχαρεί τον Βλαντισλάβ Ζαμπρόντιν, τον διαχειριστή εταίρο της CLS, για την κοινή δουλειά των αντίστοιχων εταιρειών τους στην καταπολέμηση της αποτυχημένης προσπάθειας του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ να διώξει τον Πριγκόζιν για παρέμβαση στις αμερικανικές εκλογές το 2016.

«Χάρηκα πολύ που είδα το αποτέλεσμα των κοινών προσπαθειών της ομάδας σας και της δικής μας σε σχέση με την υπόθεση Concord — μπράβο σε όλους», έγραψε. «Ξεχωριστά, σκέφτεστε ακόμα το Winchester College για τον γιο σας; Σε σκεφτόμουν χθες όταν σε κλήση (με το παλιούς φίλους από το σχολείο που παίζουν γκολφ/και εργάζονται στο λογιστήριο) μπήκε ξαφνικά ο Διευθυντής στη γραμμή!»

Αρκετούς μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του 2020, η ΕΕ επέ3βαλε κυρώσεις στον Πριγκόζιν επιβλήθηκε κυρώσεων από την ΕΕ επειδή είχε «στενούς δεσμούς, συμπεριλαμβανομένων οικονομικών, με την ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία Wagner Group». Η CLS επικοινώνησε με τον Μάρτιν Λούις, δικηγόρο στην Phillips Lewis Smith στο Λονδίνο, για να προσπαθήσει να ανατρέψει την απόφαση. Αυτή η διαδικασία περιεγράφηκε από την CLS ως «μετατόπιση της αφήγησης» σχετικά με τη ρωσική μισθοφορική δραστηριότητα.

Τον Νοέμβριο του 2020, ο Καρπούνιν έγραψε στον Λιούις ότι «πρέπει να προσπαθήσουμε να αποδείξουμε την ανακρίβεια των ισχυρισμών», αλλά αποδέχθηκε ότι δεν έβλεπε καμία «ρεαλιστική πιθανότητα να διαψεύσει τους ισχυρισμούς που αποδίδονται στον Wagner». Τον Νοέμβριο του 2020, ο Καρπούνιν έγραψε στον Λιούις ότι «πρέπει να προσπαθήσουμε να αποδείξουμε την ανακρίβεια των ισχυρισμών», αλλά αποδέχτηκε ότι δεν είδε καμία «ρεαλιστική πιθανότητα να διαψεύσει τους ισχυρισμούς που αποδίδονται στον Wagner». «Πρέπει να απομακρυνθούμε από τη μεταφυσική συζήτηση για το αν είναι δυνατόν να αποδειχθεί αρνητικό και τώρα να συζητήσουμε τη φυσική πραγματικότητα για το πώς να το κάνουμε».

Μετά από διαβούλευση με τη δικηγορική εταιρία Phillips Lewis Smith, η CLS ετοίμασε αίτημα τον επόμενο μήνα στο Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ακύρωση των κυρώσεων κατά του Πριγκόζιν. Το αίτημα ισχυριζόταν: «Δεν έχει επίγνωση οντότητας γνωστής ως Wagner Group. . . Δεν έχει και δεν είχε ποτέ δεσμούς είτε στενούς είτε άλλους, είτε οικονομικούς είτε με άλλον τρόπο με οποιαδήποτε οντότητα γνωστή ως Wagner Group . . . Το Συμβούλιο δεν έχει ταυτοποιήσει καμία οντότητα γνωστή ως Όμιλος Wagner».

Ωστόσο, για να καταφέρει να ανατρέψει τις κυρώσεις σε βάρος του πελάτη της, η CLS χρειάστηκε επίσης να δείξει ότι οι όλο και πιο λεπτομερείς αναφορές από ρωσικούς και δυτικούς οργανισμούς μέσων ενημέρωσης σχετικά με τις μισθοφορικές δραστηριότητες του Πριγκόζιν σε όλο τον κόσμο ήταν ψευδείς.

Το 2021, οι δικηγόροι της CLS επικοινώνησαν με τον Ρότζερ Γκέρσον, δικηγόρο με έδρα το Λονδίνο, γνωστό για την εκπροσώπηση Ρώσων πελατών υψηλού προφίλ, για να ξεκινήσει μια υπόθεση συκοφαντικής δυσφήμισης εναντίον του Έλιοτ Χίγκινς, του ιδρυτή του ερευνητικού ιστότοπου Bellingcat που είχε δημοσιεύσει πολλά άρθρα για τον Πριγκόζιν.

Για να μηνύσει κάποιον για λογαριασμό ενός ατόμου υπό κυρώσεις, ο Γκέρσον χρειαζόταν πρώτα την έγκριση της βρετανικής κυβέρνησης. Έκανε αίτηση για ειδική άδεια από το Υπουργείο Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία του χορηγήθηκε.

Ο Γκέρσον, μέσω αδελφής εταιρείας που ονομάζεται Discreet Law, εξέδωσε μήνυση για συκοφαντία κατά του Χίγκινς που ισχυριζόταν ότι ο Βρετανός δημοσιογράφος είχε δυσφημήσει τον Πριγκόζιν συνδέοντάς τον με τις δραστηριότητες της Wagner και τη δολοφονία των τριών Ρώσων δημοσιογράφων στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Η CLS ζήτησε επίσης να κινηθεί νομική δράση κατά του BBC, αλλά δεν προχώρησε περαιτέρω στο θέμα.

Η Discreet Law σε κατάθεση στις αρχές Δεκεμβρίου 2021 στο Αγγλικό Ανώτατο Δικαστήριο ανέφερε ότι η πρόταση του Χίγκινς ότι ο πελάτης του «συμμετείχε κεντρικά στις παράνομες, μυστικές και θανατηφόρες στρατιωτικές και παραστρατιωτικές επιχειρήσεις του ρωσικού κράτους σε χώρες σε όλο τον κόσμο» είχε ως αποτέλεσμα για τον Πριγκόζιν ότι «Έχινε σοβαρή ζημιά στον χαρακτήρα και τη φήμη του και υπέστη μεγάλη αναταραχή» για την οποία αξίωνε βαρύτατη αποζημίωση.

Μέχρι το τέλος του 2021, με τη μήνυση για συκοφαντία σε εξέλιξη, ο Καρπούνιν ετοιμάστηκε να στείλει δώρο στον Πριγκόζιν για το νέο έτος. Μέσα στη συσκευασία υπήρχε μικρό διάφανο μπιχλιμπίδι γεμάτο με ψεύτικο χιόνι, ένα ζευγάρι κάλτσες και σημείωμα που έγραφε: «Ορθώστε ανάστημα για τις αξίες σας».

«Εκπροσωπώ ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία»

Αυτή η αυτοπεποίθηση υπήρχε πριν από την εισβολή στην Ουκρανία. Τώρα, αντιμέτωποι με τη διεθνή αποστροφή για τον πόλεμο του Πούτιν, οι δυτικοί δικηγόροι που είχαν ενεργήσει υπέρ του Πριγκόζιν άρχισαν να αποσύρονται. Τον Μάρτιο, η Discreet Law, η εταιρεία που μήνυσε τον Χίγκινς, ζήτησε επίσημα να σταματήσει να εργάζεται για τον Πριγκόζιν. Η δίκη διεξήχθη κεκλεισμένων των θυρών, με αποκλεισμό του Τύπου. Αυτό προκάλεσε λάβρο δελτίο τύπου από τον Πριγκόζιν, ο οποίος διακήρυττε την αθωότητά του και, μη μπορώντας να λάβει νομική εκπροσώπηση, κατηγόρησε το Ηνωμένο Βασίλειο για «ρωσοφοβία».

Ξαφνικά οι δικηγόροι στο Λονδίνο βρέθηκαν υπό εκ νέου έλεγχο για το έργο που είχαν κάνει για Ρώσους πελάτες που ήταν κοντά στο καθεστώς Πούτιν.

Τον Μάιο, ομάδα δικηγόρων και νομικών κλήθηκε να υποβάλει στοιχεία σε κοινοβουλευτική επιτροπή του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με το εάν ο αγγλικός νόμος περί δυσφήμισης χρειαζόταν επείγουσα μεταρρύθμιση για να σταματήσει η κατάχρησή του από Ρώσους ολιγάρχες για να φιμώνουν τις αναφορές για τον πλούτο και τις δραστηριότητές τους.

Μέλος της επιτροπής ήταν ο Τζάστιν Ράσμπρουκ KC (KC=Σύμβουλος του Στέμματος), από τους κορυφαίους δικηγόρους των μέσων ενημέρωσης της Αγγλίας που είχε ενεργήσει για λογαριασμό του Πριγκόζιν στην υπόθεσή του εναντίον του Χίγκινσ. Είπε στους βουλευτές ότι οι υποθέσεις συκοφαντικής δυσφήμισης ήταν εξαιρετικά απίθανες επειδή «αυτό απαιτεί ουσιαστικά από τον ενάγοντα να βασίσει την υπόθεσή του σε ψέμα». Πρόσθεσε: «Τέτοιες περιπτώσεις, από την εμπειρία μου και στα νομικά βιβλία, είναι σχεδόν εξαιρετικά σπάνιες, αν και συμβαίνουν».

Τέσσερις μήνες αργότερα, εμφανίστηκε βίντεο στο διαδίκτυο δείχνοντας φαλακρό άνδρα να βγάζει λόγο σε κρατούμενους που στέκονται σε προαύλιο φυλακών στη Ρωσία. «Εκπροσωπώ ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία», λέει στους κρατούμενους με μαύρες στολές που τον περιβάλλουν σε κύκλο. «Πρέπει να έχετε ακούσει για την Wagner;» Ο ομιλητής στο βίντεο αναγνωρίστηκε γρήγορα ως ο Γεβγκένι Πριγκόζιν – ο άνθρωπος που είχε περάσει τα τελευταία τέσσερα χρόνια επιδιώκοντας κάθε νόμιμη ευκαιρία για να κρύψει τις μισθοφορικές του επιχειρήσεις.

Μέσα σε λίγες μέρες από την εμφάνιση του βίντεο, ο Πριγκόζιν έκανε ακόμη μια εκπληκτική δήλωση – παραδέχτηκε ότι ίδρυσε την ομάδα μισθοφόρων. “Καθαρίζω μόνος μου τα παλιά όπλα, τακτοποίησα μόνος μου τα αλεξίσφαιρα γιλέκα και βρήκα ειδικούς που θα μπορούσαν να με βοηθήσουν με αυτό. Από εκείνη τη στιγμή, την 1η Μαΐου 2014, γεννήθηκε μια ομάδα πατριωτών, η οποία αργότερα ονομάστηκε το τάγμα Wagner “, δήλωσε. Αργότερα παραδέχτηκε επίσης ότι προσπάθησε να παρέμβη στις εκλογές των ΗΠΑ.

Στην πραγματικότητα, ομολογούσε δημοσίως ότι οι υποθέσεις που έφεραν για λογαριασμό του στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ βασίστηκαν σε ψέματα. Τον Νοέμβριο, ο Πριγκόζιν έκανε το τελευταίο βήμα για να αποσείσει την υποκρισία: άνοιξε πολυόροφο αρχηγείο για την Wagner στην Αγία Πετρούπολη στο οποίο τοποθετήθηκε το λογότυπο της μισθοφορικής εταιρίας.

“Ήταν πολύ σαφές ότι αυτή ήταν πράξη εκδίκησης από τον Πριγκόζιν”, λέει ο Χίγκινς στον οποίο ασκήθηκε μήνυση για συκοφαντική δυσφήμηση. “Του δόθηκε άρση κυρώσεων για να με μηνύσει και θεωρώ ότι αυτό είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικό. Όλα τα αποδεικτικά στοιχεία από τότε έχουν δείξει ότι αυτό ήταν σαφής κατάχρηση του αγγλικού νομικού συστήματος». Ο Χίγκινς λέει ότι έβαλε £ 70.000 από την τσέπη κόστος που δεν θα μπορέσει να αναπληρώσει. “Οι δικηγόροι του ήξεραν τι έκαναν και έπρεπε να φέρουμε το οικονομικό κόστος.”

Ο Πάβελ Καρπούνιν, ο συνεργάτης της CLS, δήλωσε ότι δεν μπορούσε να σχολιάσει τις λεπτομέρειες των εμπιστευτικών υποθέσεων πελατών, αλλά δήλωσε ότι η νο,ική εταιρία «συγκλονίστηκε» όταν ο Πριγκόζιν παραδέχτηκε την ίδρυση της Wagner. Είπε ότι ο δικηγόρος είναι “ουδέτερο άτομο” που πρέπει να προβάλλει τη θέση ενός πελάτη με επαγγελματικό τρόπο. “Καμία από τις υπηρεσίες μας δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι είναι διευκόλυνση της αποφυγής σε οποιοδήποτε καθεστώς κυρώσεων”, πρόσθεσε.

Ο Ριντ Σμιθ αρνήθηκε να σχολιάσει. Ο Ρότζερ Γκέρσον,  της Discreet Law, δήλωσε ότι η επιχείρηση είχε “αδιαλείπτως συμμορφωθεί πλήρως με τις νομικές και επαγγελματικές υποχρεώσεις της”.

Ο Τζάστιν Ρασμπρουκ. Σε αντίθεση με τους δικηγόρους κατηγορίας solicitors, οι οποίοι μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα εάν θα εκπροσωπήσουν κάποιον πελάτη, οι δικηγόροι κατηγορίας barrister στην Αγγλία λειτουργούν σύμφωνα με τον λεγόμενο κανόνα cab-rak, όπου είναι υποχρεωμένοι να αναλάβουν υπόθεση εάν είναι διαθέσιμοι, ανεξάρτητα από την ταυτότητα του ατόμου. Οι δικηγόροι του Πριγκόζιν στο Λονδίνο σταμάτησαν να ενεργούν γι ‘αυτόν πολύ πριν παραδεχτεί ότι ίδρυσε την Wagner.

Ο Μάρτιν Λούις της Phillips Lewis Smith δήλωσε ότι τα άτομα με κυρώσεις πρέπει να έχουν το δικαίωμα να υπερασπίζονται τον εαυτό τους σύμφωνα με το κράτος δικαίου. «Ένα έγκυρο νομικό σύστημα δεν υπάρχει μόνο για να εξυπηρετήσει εύοσμες και εύκολες υποθέσεις. Και η ταυτότητα του δικηγόρου δεν είναι διαβατήριο για δημοτικότητα », τόνισε.

Ο Τζούρι, ο δικηγόρος που υπερασπίστηκε τον Χίγκινς, παραμένει εξαιρετικά επικριτικός. “Ο Πριγκόζιν, άνθρωπος του οποίου η οργάνωση δολοφόνησε δημοσιογράφους, προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τα αγγλικά δικαστήρια για να σιωπά και να εκφοβίσει τον ελεύθερο Τύπο μας. Οι δικηγόροι του διευκόλυναν αυτό “, λέει. “Αυτό θα πρέπει να αποτελεί αιτία για βαθιά ντροπή και ανησυχία.”