Κλιματική αλλαγή: Η έλλειψη χιονιού απειλεί την Ευρώπη

Χωρίς χιόνι δεν γίνονται χειμερινά σπορ, αλλά η έλλειψη νερού από την τήξη του επιδρά μέχρι το καλοκαίρι: η ναυτιλία, η γεωργία και η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας πλήττονται.

«Το χιόνι έχει σημαντικό ρόλο στον κύκλο του νερού, και αυτός είναι να συγκρατεί το νερό για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα αυτό να ρέει μόνο το καλοκαίρι ή την άνοιξη», εξηγεί ο Ντάνιελ Φαρινότι, καθηγητής Παγετωνολογίας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης. Χωρίς τη ρυθμιστική λειτουργία του χιονιού, αυτό το νερό λείπει αργότερα μέσα στη χρονιά. Τα ποτάμια που συνήθως τροφοδοτούνται από το λιώσιμο του χιονιού έχουν τότε χαμηλότερη στάθμη.

Πού είναι το χιόνι;

Η έλλειψη χιονιού επηρεάζει τη ναυτιλία και την παροχή ρεύματος

Ένα απ’ αυτά είναι ο Ρήνος, όπου το νερό από το λιώσιμο του χιονιού είναι ζωτικής σημασίας ως απόθεμα για το καλοκαίρι και το φθινόπωρο. Τα κλιματικά μοντέλα προβλέπουν ότι στο μέλλον θα βρέχει περισσότερο τον χειμώνα. Αλλά η βροχή πιθανώς να μην μπορεί να αντισταθμίσει το νερό από το χιόνι. Η χαμηλή στάθμη του νερού το καλοκαίρι επηρεάζει όλους όσους χρησιμοποιούν το νερό κατά μήκος του Ρήνου: υδροηλεκτρικούς σταθμούς, προμηθευτές πόσιμου νερού, καθώς και τη γεωργία.

Δεξαμενές κατακράτησης και εξοικονόμηση νερού

Θα χρειαστούν λοιπόν πρόσθετες τεχνητές δεξαμενές αποθήκευσης για τις βροχές του χειμώνα. Ωστόσο, αυτό αποτελεί πάντα μια παρέμβαση στη φύση και ειδικά στα βουνά ο χώρος για τέτοιες λεκάνες κατακράτησης είναι περιορισμένος. Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο πρέπει να εξοικονομήσουμε νερό όπου μπορούμε. Ειδικά νότια των Άλπεων εξακολουθεί να χάνεται πολύ νερό στη γεωργία, για παράδειγμα λόγω διαρροών στους σωλήνες και επειδή εκεί χρησιμοποιούνται συχνά ακόμα ψεκαστήρες, με αποτέλεσμα να εξατμίζεται πολύ νερό.

Ακόμη, πρέπει να επανεξεταστούν οι καλλιέργειες μακροπρόθεσμα. Στην κοιλάδα του Πάδου στην Ιταλία, για παράδειγμα, υπάρχουν σχέδια για την καλλιέργεια πολύ λιγότερου ρυζιού, επειδή απαιτεί πολύ νερό. Ο Πάδος δεν είχε σχεδόν καθόλου νερό πέρυσι το καλοκαίρι. Πέρα από μια εξαιρετικά θερμή ξηρή περίοδο, ο προηγούμενος χειμώνας με πολύ λίγο χιόνι και βροχή είχε ως αποτέλεσμα τη δραματική πτώση της στάθμης των υδάτων σε πολλά ποτάμια.

Πώς η έλλειψη χιονιού βλάπτει τα βουνά

Η έλλειψη χιονιού έχει επίσης υνέπειες στις ίδιες τις ορεινές περιοχές. Εάν τον χειμώνα υπάρχουν περισσότερες έντονες βροχοπτώσεις αντί για χιόνι, υπάρχει κίνδυνος κατολισθήσεων. Και η έλλειψη χιονιού έχει επίσης ισχυρό αντίκτυπο στα τοπικά οικοσυστήματα, καθώς «τα οικοσυστήματα που είχαν συνηθίσει στο χιόνι θα συγκροτηθούν διαφορετικά, επειδή άλλα είδη θα μεταναστεύσουν εκεί», εξηγεί ο Φαρινότι. Επιπλέον το νερό του χιονιού διατηρεί τα εδάφη στα βουνά πιο υγρά απ’ ότι το νερό της βροχής, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη των φυτών την άνοιξη.

Λιγότερη ηλιακή ακτινοβολία χωρίς χιόνι

Το λευκό χιόνι αντανακλά επίσης το φως του ήλιου. Χωρίς αυτό, τα εδάφη θερμαίνονται ταχύτερα και γίνονται πιο ξηρά, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος πυρκαγιάς, αλλά και να διευκολύνεται η αύξηση των παρασίτων στα αποδυναμωμένα από την ξηρασία δέντρα.

Το τεχνητό χιόνι ή οι πλαστικοί μουσαμάδες δεν είναι λύση

Η αντικατάσταση ή αποθήκευση του χιονιού καταναλώνει πολλή ενέργεια και νερό, είναι δε εφικτή μόνο σε τοπικό επίπεδο, όταν υπάρχει οικονομικό ενδιαφέρον -όπως για χειμερινά σπορ. Η αποθήκευση του χιονιού με πλαστικές μεμβράνες, για παράδειγμα πάνω στους παγετώνες, είναι επίσης πολύ δαπανηρή, ενώ έχει διαπιστωθεί ότι απελευθερώνουν μικροπλαστικά στο περιβάλλον.

Μόνο ένα πράγμα μπορεί να αποτρέψει έναν κόσμο χωρίς χιόνι: να δοθεί η δέουσα προσοχή στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, αλλά και να κεφαλαιοποιηθεί η πρόοδος που έχει γίνει στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Ζανέτ Τσβινκ

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Πηγή: Deutsche Welle