Ουγγαρία: Ο Όρμπαν, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η στάση προς την ΕΕ και οι φόβοι για «Huxit»

Στην κεντρική Ευρώπη ενδέχεται να κρύβεται η επόμενη «ωρολογιακή βόμβα» για την Ευρωπαϊκή Ένωση, που κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας είδε τη Μεγάλη Βρετανία να αποχωρεί από το μπλοκ και να εμπλέκεται σε μια πολυετή διελκυστίνδα με τους «27» για εμπορικά και άλλα ζητήματα.

Ουγγαρία: Ο Όρμπαν απαγορεύει την πώληση προϊόντων από την Ουκρανία

Όπως αναφέρει το Bloomberg, μετά από χρόνια κυριαρχίας της αντιευρωπαϊκής ρητορικής του Βίκτορ Όρμπαν οι Βρυξέλλες προσπαθούν να περάσουν στην επικοινωνιακή αντεπίθεση, παρουσιάζοντας τα οφέλη από τη συμμετοχή της χώρας στο μπλοκ.

Όμως οι Ούγγροι φαίνεται πως στρέφονται ολοένα και περισσότερο προς τα ανατολικά: Η τελευταία έρευνα του Ευρωβαρόμετρου κατέγραψε πτώση 12 ποσοστιαίων μονάδων στην υποστήριξη προς το μπλοκ, την πιο απότομη πτώση μεταξύ των 27.

Ήδη οι υποστηρικτές του Βίκτορ Όρμπαν δηλώνουν ότι νιώθουν πιο κοντά με τους Ρώσους και τους Κινέζους και λιγότερο με τους Αμερικανούς και τους Ουκρανούς – αν και στον γενικό πληθυσμό η Ρωσία αποτελεί τη λιγότερο συμπαθή χώρα.

Ο κίνδυνος

Όπως σημειώνει το οικονομικό πρακτορείο, ενδεχόμενη απομάκρυνση της Ουγγαρίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα κατάφερνε ένα καίριο πλήγμα στην εικόνα του μπλοκ. Όχι λόγω της οικονομικής της σημασίας (που δεν συγκρίνεται με αυτή του Ηνωμένου Βασιλείου), αλλά επειδή η κεντροευρωπαϊκή χώρα αποτελούσε τις προηγούμενες δεκαετίες το success story της Ένωσης όσον αφορά την επέκτασή της στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Τώρα όμως, μαζί με την κυβέρνηση της Πολωνίας, ο Όρμπαν συγκρούεται με τις Βρυξέλλες για το ζήτημα του ελέγχου θεσμών όπως η δικαιοσύνη και τα ΜΜΕ. Οι αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν επίσης επικεντρωθεί στη διαφθορά στην Ουγγαρία, η οποία τώρα κατατάσσεται στην τελευταία θέση μεταξύ των κρατών μελών στην κατάταξη της Διεθνούς Διαφάνειας.

Ο Βίκτορ Όρμπαν

Η ΕΕ εξακολουθεί να μπλοκάρει περισσότερα από 28 δισεκατομμύρια ευρώ χρηματοδότησης προς την Ουγγαρία λόγω αυτών των ανησυχιών της, αν και ο Γιοχάνες Χαν, ο επίτροπος προϋπολογισμού, δήλωσε σε συνέντευξή του την Πέμπτη ότι περίπου 13 δισεκατομμύρια ευρώ θα μπορούσαν να ξεκλειδωθούν τις επόμενες εβδομάδες μετά από μια συμφωνία με στόχο την αποπολιτικοποίηση των δικαστηρίων.

Αμφιβολίες

Ο Όρμπαν έχει επανειλημμένα απορρίψει την ιδέα ότι σκοπεύει να οδηγήσει την Ουγγαρία σε έξοδο από την ΕΕ. Η αποχώρηση δεν θα είχε νόημα, έχει πει, δεδομένου του πόσο συνυφασμένη είναι η χώρα με το εμπορικό μπλοκ. Σχεδόν τα τέσσερα πέμπτα των εξαγωγών της καταλήγουν στην αγορά της ΕΕ και η οικονομία της στηρίζεται σε επενδύσεις από γερμανικές εταιρείες όπως η Mercedes-Benz και η BMW.

Ωστόσο, τα ερωτήματα σχετικά με τη δέσμευση του Ούγγρου πρωθυπουργού στην ΕΕ και ευρύτερα τη Δύση έχουν σπείρει αμφιβολίες για τους πραγματικούς σκοπούς του Όρμπαν.

Όπως υπενθυμίζει το Bloomberg, την περίοδο της πανδημίας η κυβέρνηση είχε επαναφέρει στο προσκήνιο το «huxit», με τον υπουργό ΟΙκονομικών να δηλώνει ότι η ένταξη στην ΕΕ μπορεί να τεθεί «σε νέα προοπτική» μόλις η Ουγγαρία γίνει καθαρός συνεισφέρων στον προϋπολογισμό του μπλοκ, κάτι που, όπως είπε, μπορεί να συμβεί μέχρι το 2030.

Έκτοτε, ο Όρμπαν έχει κατηγορήσει την ΕΕ ότι προσπαθεί να τον στριμώξει οικονομικά, καθώς η οικονομία και το νόμισμα της χώρας κατέρρευσαν. Δεκάδες ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί, εφημερίδες και ιστότοποι που ελέγχονται από την πολιτική μηχανή του Όρμπαν διαδίδουν την αφήγηση ότι η υποστήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία βλάπτει την Ουγγαρία.

«Τους ένοιαζαν μόνο τα χρήματα»

Οι διαφημιστικές πινακίδες που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση δείχνουν μια βόμβα με την ένδειξη «κυρώσεις» και κατηγορούν την ΕΕ ότι «μας καταστρέφει». Ο Όρμπαν έχει αρνηθεί τη βοήθεια για όπλα στην Ουκρανία, έχει καθυστερήσει χαρακτηριστικά να εγκρίνει την επέκταση του ΝΑΤΟ, ενώ έχει συνάψει ενεργειακές συμφωνίες με τη Ρωσία.

Στην τακτική ραδιοφωνική του εκπομπή, ο Όρμπαν δήλωσε στις 31 Μαρτίου ότι οι άνθρωποι μπορεί να αρχίσουν να αμφισβητούν «ολόκληρη την ύπαρξη» της ΕΕ λόγω της υποστήριξής της στην Ουκρανία. Δύο εβδομάδες αργότερα, δήλωσε ότι η απόσυρση της βοήθειας θα τερμάτιζε τον πόλεμο.

«Η Ουγγαρία δεν κατάφερε ποτέ να εσωτερικεύσει πραγματικά τις αξίες της ΕΕ, [η ένταξη] ήταν πραγματικά για τα χρήματα», δήλωσε η Agnes Urban, διευθύντρια του Mertek Media Monitor, ενός παρατηρητηρίου μέσων ενημέρωσης στη Βουδαπέστη. «Τώρα που τα χρήματα δεν ρέουν, αν προσθέσει κανείς και την [κυβερνητική] προπαγάνδα έχουμε ένα ισχυρό αποτέλεσμα».

Κυβερνητική αφίσα ενάντια στο σχέδιο της ΕΕ για κατανομή των προσφύγων στα κράτη-μέλη

Αλλαγή στάσης από τον πληθυσμό

Οι Ούγγροι είχαν παραμείνει σε γενικές γραμμές υπέρ της ΕΕ ενόσω ο Όρμπαν φλέρταρε τη Ρωσία και την Κίνα κατά τη διάρκεια της αδιάλειπτης διακυβέρνησής του από το 2010. Όμως, με την χώρα να αντιμετωπίζει μια βαθύτερη ύφεση και τον πληθωρισμό να ξεπερνά το 25%, η υποστήριξη αυτή τώρα καταρρέει – με πολλούς νέους να υποστηρίζουν ένα αντιΝΑΤΟϊκό κόμμα της αντιπολίτευσης.

Η συνολική υποστήριξη της ΕΕ ανέρχεται τώρα στο 39%, τοποθετώντας την Ουγγαρία στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των 27 κρατών μελών της ΕΕ μαζί με τους Τσέχους και τους Σλοβάκους στη δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου. Μόλις πέρυσι, το 51% των Ούγγρων είχε θετική άποψη για την ΕΕ. Η θετική στάση απέναντι στην Ένωση μειώθηκε επίσης απότομα στην Πολωνία, κατά οκτώ ποσοστιαίες μονάδες, αν και εξακολουθούσε να αγγίζει το 55%.

Ο Ευρωπαίος επίτροπος Χαν, ο οποίος θα συναντηθεί με τον Όρμπαν την επόμενη εβδομάδα στη Βουδαπέστη, δήλωσε ότι ανησυχεί ότι θα γίνει όλο και πιο δύσκολο να ανακτηθεί η υποστήριξη. Δεν πιστεύει, ωστόσο, ότι διακυβεύεται η ένταξη της Ουγγαρίας στην ΕΕ. «Οι άνθρωποι γνωρίζουν πόσο πολύ επωφελούνται από την ΕΕ», δήλωσε. «Η εμπιστοσύνη στους ευρωπαϊκούς θεσμούς είναι μεγαλύτερη από ό,τι στα εθνικά κόμματα».

Στην αντεπίθεση ΕΕ και ΗΠΑ

Στις Βρυξέλλες, η πτώση αποδίδεται ευρέως στον έλεγχο των ΜΜΕ από τον Όρμπαν. Πράγματι, σημειώνει το Bloomberg, οι εργαζόμενοι στη Βουδαπέστη έχουν συνηθίσει να βλέπουν πολιτικές διαφημιστικές πινακίδες ως μέρος των επιθέσεων του Όρμπαν σε όποιον θεωρεί εχθρό του κράτους.

Ο ουγγρικής καταγωγής Τζορτζ Σόρος, οι αιτούντες άσυλο, η κοινότητα LGBTQ και ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ έχουν γίνει στόχοι εκστρατειών των μέσων ενημέρωσης. Όμως τώρα οι εκστρατείες δεν περιορίζονται σε κάποια πρόσωπα ή πληθυσμιακές ομάδες, αλλά στοχοποιούν τους δυτικούς συμμάχους της Ουγγαρίας.

Χαρακτηριστικό της πόλωσης που τείνει να επικρατήσει στην Ουγγαρία είναι το γεγονός ότι, εκτός από την ΕΕ, και οι ΗΠΑ χρηματοδοτούν υπαίθριες διαφημίσεις με το σύνθημα «οι Ρώσοι να πάνε σπίτι τους», προσπαθώντας να ξυπνήσουν μνήμες του 1956. Εκπρόσωπος της αμερικανικής πρεσβείας στη Βουδαπέστη δήλωσε ότι λόγω του ελέγχου των ΜΜΕ από τον Όρμπαν, οι ΗΠΑ είναι αποφασισμένες να απευθύνονται απευθείας στους Ούγγρους – με υπουργό παρά τω πρωθυπουργώ να απαντά ότι με αυτόν τον τρόπο η Ουάσιγκτον διεξάγει απευθείας προεκλογική εκστρατεία στην Ουγγαρία.