Ουκρανία: Οι εξαγωγές σιτηρών απειλούν τους αγρότες της Ανατολικής Ευρώπης

Σχεδόν στο μισό υποχώρησαν οι τιμές πώλησης σιτηρών στις χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης καθώς πιέζονται από την υπερπροσφορά των ουκρανικών δημητριακών.  Οι χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο είναι η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβακία, οι οποίες βρίσκονται σε μια ιδιότυπη θέση καθώς από τη μια είναι οι πιο σταθεροί ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας από την άλλη όμως διακυβεύεται η επιβιώση του αγροτικού πληθυσμού τους.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιδιώξει να βοηθήσει την Ουκρανία να εξάγει τη σοδειά της και να λειάνει την πρωτοφανή παγκόσμια κρίση πείνας που έπληξε τους πληθυσμούς κυρίως των φτωχότερων χωρών το 2022. Όμως οι δυνάμεις της αγοράς και φυσικά η δίψα για κέρδος μετέτρεψαν αυτή την προσπάθεια σε πηγή πολιτικής διαίρεσης και οικονομικής δυσπραγίας στις πρώην κομμουνιστικές ανατολικές χώρες της Ευρώπης.

Ουκρανικά σιτηρά: ΕΕ κατά χωρών Κεντρικής Ευρώπης για την απαγόρευση εισαγωγής

Η πτώση των τιμών και η άνοδος των εθνικιστικών ομάδων

Η πληθώρα των ουκρανικών δημητριακών και άλλων προϊόντων έχει μειώσει σχεδόν στο μισό την αξία των αποτελεσμάτων των κόπων του κ. Vieru και έχει αφήσει τους αγρότες σε όλη την Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη – και τις κυβερνήσεις τους, οι περισσότερες από τις οποίες αντιμετωπίζουν εκλογές φέτος ή το επόμενο έτος – να βρίσκονται ανάμεσα στην αλληλεγγύη με την Ουκρανία και τη δική τους επιβίωση. «Λυπάμαι γι’ αυτούς, αλλά η καρδιά μου ραγίζει για τον εαυτό μου”, είπε στους Νew York Times o Ρουμάνος αγρότης,  για τους Ουκρανούς που ζουν πέρα από τα κοντινά σύνορα στο Δέλτα του Δούναβη της Ρουμανίας, καθώς άνοιγε τη συρόμενη πόρτα ενός τσιμεντένιου αχυρώνα, γεμάτου μέχρι το χείλος με την απούλητη περσινή σοδειά.

Οι τιμές έχουν πέσει τόσο χαμηλά λόγω της πλημμυρίδας φθηνών τροφίμων από την Ουκρανία, εξηγεί, που η πώληση θα σήμαινε ότι θα κέρδιζε λιγότερα από όσα πλήρωσε για την παραγωγή της σοδειάς του.

Πάνω στο «εύφορο έδαφος» της απώλειας του εισοδήματος «πάτησαν» ακροδεξιές ομάδες φιλικά προσκείμενες στη Ρωσία, δημιουργώντας σοβαρές προστιβές στους ευρωπαϊκούς κόλπους και φυσικά θόλωσαν την μέχρι πρόσφατα αδιάλειπτη υποστήριξη προς την Ουκρανία. Η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Βουλγαρία επέβαλαν αυστηρούς περιορισμούς στις εισαγωγές ουκρανικών σιτηρών, με μόνη τη Ρουμανία να μην προχωρά σε πλήρη απαγόρευση.«Είμαστε οι τελευταίοι που στέκονται όρθιοι», δήλωσε σε συνέντευξή του ο υπουργός Μεταφορών της Ρουμανίας, Sorin Grindeanu.

Με εξαίρεση την Ουγγαρία, της οποίας ο λαϊκιστής πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν, έχει συμφιλιωθεί με τη Ρωσία, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβακία έχουν παράσχει στην Ουκρανία όπλα και στρατιωτική εκπαίδευση.

Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ύψους 100 εκατομμυρίων ευρώ για την αποζημίωση των αγροτών δεν έκανε πολλά για να κατευνάσει τις εντάσεις.

Στις 7 Απριλίου οι Ρουμάνοι αγρότες πραγματοποίησαν πανεθνικές διαμαρτυρίες, χρησιμοποιώντας τρακτέρ για να εμποδίσουν την κυκλοφορία σε αρκετές πόλεις και στοσυνοριακό πέρασμα με την Ουκρανία. Περισσότερες είναι στα σκαριά. Οι Πολωνοί αγρότες διαδήλωσαν επίσης, προκαλώντας την παραίτηση στις αρχές Απριλίου του υπουργού Γεωργίας της Πολωνίας.

Οι Βρυξέλλες προετοιμάζουν την επιβολή έκτακτων περιορισμών στις εισαγωγές σιτηρών της Ουκρανίας σε πέντε κράτη – μέλη που βρίσκονται κοντά στην εμπόλεμη χώρα, υποκύπτοντας έτσι στις πιέσεις της Πολωνίας και της Ουγγαρίας, οι οποίες προχώρησαν σε απαγόρευση των εισαγωγών ουκρανικών σιτηρών προκειμένου να κατευνάσουν την οργή των ντόπιων αγροτών.

Ειδικότερα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ότι το μπλοκ θα λάβει «προληπτικά μέτρα» καθώς αξιωματούχοι της ΕΕ προσπάθησαν να δώσουν απαντήσεις σε αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από τους πιο ένθερμους συμμάχους του Κιέβου, οι οποίες σπεύδουν να υπερασπιστούν τους αγρότες τους από την εισροή φθηνών σιτηρών.

Σύμφωνα με τους Financial Times, τα υπό συζήτηση βήματα περιλαμβάνουν μέτρα όπως η απαγόρευση της εισαγωγής σιτηρών στην Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία, που συνορεύει με την Ουκρανία, καθώς και τη Βουλγαρία, εξαιρώντας την επανεξαγωγή τους σε άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ ή σε άλλα μέρη του κόσμου.

H αντίδραση της Ρωσίας

Η Μόσχα, εν τω μεταξύ, έχει απειλήσει να μην ανανεώσει τη δική της συμφωνία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, εάν η Ομάδα των 7 προχωρήσει στον αποκλεισμό των εξαγωγών προς τη Ρωσία. Τη Δευτέρα, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Β. Λαβρόφ, συναντήθηκε με τον Αντόνιο Γκουτέρες, τον γενικό γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, για να συζητήσουν τη συμφωνία αυτή, η οποία λήγει στις 18 Μαΐου.