Γιατί η Αμερική έχει τόσες πολλές τράπεζες

Η Αμερική έχει έναν ιλιγγιώδη αριθμό τραπεζών. Τις τελευταίες εβδομάδες, αυτό αποδείχθηκε πηγή σύγχυσης. Μετά την κατάσχεση από τις ρυθμιστικές αρχές στις 12 Μαρτίου της Signature Bank, με έδρα τη Νέα Υόρκη, τέσσερις άλλες τράπεζες με το ίδιο όνομα έπρεπε να διευκρινίσουν ότι δεν είχαν καμία σχέση.

Όταν η First Republic Bank εξασφάλισε ένεση ρευστότητας 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων λίγες εβδομάδες πριν από τη κατάρρευση της, κάποιοι πούλησαν κατά λάθος μετοχές της παρόμοιας επωνυμίας Republic First Bancorp, με έδρα τη Φιλαδέλφεια, με αποτέλεσμα η τιμή της μετοχής της να πέσει κατά 28%.

Κατάρρευση SVB: Στα 16 δισ. δολάρια η «λυπητερή» για τις αμερικανικές τράπεζες

Δεν είναι περίεργο που οι δανειστές της Αμερικής μπερδεύονται. Υπάρχουν περισσότερες από 4.100 εμπορικές τράπεζες στη χώρα, σύμφωνα με την Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC), έναντι 353 στη Βρετανία και 261 στη Γερμανία. Ο υπόλοιπος πλανήτης παλεύει να καταλάβει γιατί η Αμερική έχει τόσες πολλές τράπεζες;

Οι νόμοι του 1800

Πολλοί από τους λόγους για το κατακερματισμένο τραπεζικό σύστημα της Αμερικής χρονολογούνται από τους κανονισμούς του 19ου αιώνα που περιόριζαν το πού μπορούσαν να λειτουργήσουν οι τράπεζες, πράγμα που διέφερε από πολιτεία σε πολιτεία. Κάποιες επέτρεψαν στις τράπεζες να ανοίξουν υποκαταστήματα οπουδήποτε στην επικράτειά τους, άλλες μόνο στην πόλη όπου η τράπεζα είχε έδρα, ενώ άλλες απαγόρευσαν εντελώς τα υποκαταστήματα. Το πρόσχημα ήταν ότι έτσι εμπόδιζαν τις τράπεζες να γίνουν πολύ ισχυρές.

Στις αρχές του 1800, όταν υιοθετήθηκαν πολλοί από αυτούς τους περιορισμούς, οι πολιτείες κέρδισαν σημαντικά έσοδα από μερίσματα και φόρους από τράπεζες στην επικράτεια τους, δημιουργώντας ένα κίνητρο για τον αποκλεισμό τραπεζών εκτός πολιτείας από τη λειτουργία στις αγορές τους.

Η ψηφοφορία στο Μέιν

Οι πολιτείες άρχισαν να αίρουν αυτούς τους κανονισμούς στη δεκαετία του 1970. Το 1978 το Μέιν έγινε η πρώτη πολιτεία που επέτρεψε την δραστηριότητα σε τράπεζες εκτός πολιτείας και μέχρι το 1994 όλες εκτός από μία πολιτεία (Χαβάη) είχαν ψηφίσει παρόμοιους νόμους. Εκείνο το έτος ένας ομοσπονδιακός νόμος ήρε όλους τους εναπομείναντες γεωγραφικούς περιορισμούς.

Αυτό οδήγησε σε ταχεία ενοποίηση στον τραπεζικό κλάδο: ο αριθμός των εμπορικών τραπεζών μειώθηκε από σχεδόν 14.500 το 1983, σε 7.700 δύο δεκαετίες αργότερα. Τα επόμενα 20 χρόνια, ο αριθμός αυτός μειώθηκε ξανά δραματικά.

Μεγάλες τράπεζες—συμπεριλαμβανομένων των JPMorgan Chase, Bank of America, Citigroup και Wells Fargo— κυριαρχούν πλέον στον κλάδο. Οι τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες κατέχουν το 42% του ενεργητικού του κλάδου, από 11% το 1990.

Ωστόσο, η γεωγραφία εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό των τραπεζών από τις οποίες δανείζονται τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις. Οι μικρές τράπεζες αντιπροσωπεύουν ένα δυσανάλογο μερίδιο του δανεισμού των μικρών επιχειρήσεων, εν μέρει λόγω της γνώσης τους για τους τοπικούς δανειολήπτες.

Η πρόσφατη τραπεζική αναταραχή μπορεί να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη συρρίκνωση. Το 2018 το Κογκρέσο αύξησε το όριο ενεργητικού στο οποίο οι τράπεζες υπόκεινται στο αυστηρότερο επίπεδο ρυθμιστικής εποπτείας, από 50 δισεκατομμύρια δολάρια σε 250 δισεκατομμύρια δολάρια, εξαιρώντας τις τράπεζες μεσαίου μεγέθους από ορισμένες απαιτήσεις κεφαλαίου, ρευστότητας και προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων.

Ωστόσο, στον απόηχο των πρόσφατων αποτυχιών από μεσαίου μεγέθους τράπεζες, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εξετάζουν το ενδεχόμενο να μειώσουν το όριο ξανά στα 50 δισ. δολάρια, υποβάλλοντας επιπλέον 30 ιδρύματα σε αυστηρότερους κανονισμούς. Αυτό θα μπορούσε να ωθήσει τις τράπεζες να αναπτυχθούν στρατηγικά ή να συρρικνώσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία για να ελαχιστοποιήσουν το κόστος.

Όσοι είναι ακριβώς κάτω από το παλιό όριο των 250 δισεκατομμυρίων δολαρίων θα έχουν ένα κίνητρο να χρησιμοποιούν συγχωνεύσεις και εξαγορές για να κατανείμουν το ρυθμιστικό κόστος. Εκείνοι ακριβώς πάνω από το νέο όριο ενδέχεται να περιορίσουν την ανάπτυξή τους. Το αποτέλεσμα θα είναι λιγότερες τράπεζες—και με λίγη τύχη λιγότερες κρίσεις.