Παγκόσμια Οικονομία: Σημάδι ύφεσης από την αντιστροφή της καμπύλης αποδόσεων

Πολλοί επενδυτές, πιθανότατα δεν δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στη λεγόμενη «καμπύλη αποδόσεων», την οποία χρησιμοποιούν οι επαγγελματίες του χρηματοπιστωτικού τομέα για να συγκρίνουν τις αποδόσεις παρόμοιων ομολόγων σε βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες λήξεις.

Έτσι, όταν η καμπύλη αποδόσεων γίνεται πρώτο θέμα συζήτησης μεταξύ των αναλυτών, είναι συνήθως επειδή χτυπάει κάποια «καμπανάκια συναγερμού» στους ανθρώπους της αγοράς, όπως αναφέρει το CNBC.

Ρουμπινί: Μια ήπια παγκόσμια ύφεση έρχεται

Σημάδι ύφεσης

Έχει περάσει ένας χρόνος από τότε που η καμπύλη αποδόσεων των ομολόγων αντιστράφηκε. Σε γενικές γραμμές, αυτό σημαίνει ότι τα βραχυπρόθεσμα ομόλογα πληρώνουν υψηλότερα επιτόκια από τα μακροπρόθεσμα ομόλογα. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η διαφορά μεταξύ δύο συγκεκριμένων ομολόγων ήταν η μεγαλύτερη που είχαν δει οι επενδυτές από το 1981. Ουσιαστικά δηλαδή, η καμπύλη ήταν ανεστραμμένη.

Ποιο είναι λοιπόν το μεγάλο πρόβλημα; Μια ανεστραμμένη καμπύλη αποδόσεων είναι ένα κλασικό σήμα ότι μια ύφεση βρίσκεται στον ορίζοντα.

«Στην πραγματικότητα, από το 1978, η καμπύλη αποδόσεων έχει αντιστραφεί έξι φορές (χωρίς να υπολογίζεται η τρέχουσα περίοδος αντιστροφής) και έχει προηγηθεί ύφεση κάθε φορά», έγραψε σε πρόσφατο σημείωμά της η Megan Horneman, επικεφαλής επενδύσεων στην Verdence Capital Advisors.

Τι είναι η καμπύλη αποδόσεων;

Η καμπύλη αποδόσεων είναι ένας εύκολος τρόπος για να γίνει κατανοητή η διαφορά μεταξύ των αποδόσεων ενός συγκεκριμένου τύπου ομολόγου σε διάφορες λήξεις. Υπό κανονικές οικονομικές συνθήκες, η καμπύλη έχει ανοδική τάση: τα βραχυπρόθεσμα ομόλογα παρέχουν μικρότερο εισόδημα στους επενδυτές, επειδή η διακράτηση μιας επένδυσης για μικρότερο χρονικό διάστημα συνεπάγεται μικρότερο κίνδυνο.

Μια καμπύλη αποδόσεων με καθοδική τάση ή αλλιώς «ανεστραμμένη» σημαίνει ότι οι επενδυτές κερδίζουν λιγότερα από τίτλους που σκοπεύουν να κρατήσουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και αποτελεί ένδειξη ότι κάτι στην οικονομία δεν πάει καλά.

Η καμπύλη αποδόσεων, σχεδόν πάντα αναφέρεται στα επιτόκια που πληρώνουν τα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αμερικανικά κρατικά ομόλογα. Διαφορετικοί αναλυτές της αγοράς αρέσκονται να χρησιμοποιούν ομόλογα διαφορετικών λήξεων ως υποκατάστατα για ένα βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ομόλογο, αλλά μακράν τα πιο δημοφιλή είναι το 2ετές και το 10ετές κρατικό ομόλογο.

Τα διετή κρατικά ομόλογα πληρώνουν τώρα περισσότερο από τα 10ετή ομόλογα. Τη Δευτέρα, το 2ετές κρατικό ομόλογο είχε απόδοση 4,94% έναντι 3,86% του 10ετούς ομολόγου. Αυτή η διαφορά ήταν η μεγαλύτερη των τελευταίων 42 ετών.

Γιατί έχει αντιστραφεί η καμπύλη αποδόσεων

Οι αποδόσεις των βραχυπρόθεσμων ομολόγων είναι συνδεδεμένες με το επιτόκιο που καθορίζει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους  σε μια προσπάθεια να καταπολεμήσει τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό, η κεντρική τράπεζα ξεκίνησε μια σειρά αυξήσεων του επιτοκίου αναφοράς της, το οποίο αυξήθηκε από σχεδόν μηδενικό σε ένα εύρος από 5% έως 5,5%.

Εν τω μεταξύ, ένα μέρος των επενδυτών έχει γίνει επιφυλακτικό για την οικονομία, ανησυχώντας ότι η επιθετική αύξηση των επιτοκίων της Fed θα μπορούσε να επιβραδύνει την οικονομία σε σημείο που να οδηγηθεί σε ύφεση.

Σε αυτά τα σενάρια, «παραδοσιακά, τα κρατικά ομόλογα αποτελούσαν ασφαλές καταφύγιο», λέει ο Sam Stovall, επικεφαλής στρατηγικός επενδυτής της CFRA.

Με το να συρρέουν στα μακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα, οι επενδυτές ανεβάζουν την τιμή αυτών των επενδύσεων. Και επειδή οι τιμές των ομολόγων και τα επιτόκια κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις, τα μακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα έχουν δει μείωση της απόδοσης.

Γιατί μια ανεστραμμένη καμπύλη αποδόσεων σηματοδοτεί ύφεση

Μια εξήγηση για το γιατί μια ανεστραμμένη καμπύλη αποδόσεων αποτελεί κακό σημάδι για την οικονομία είναι απλή και μαθηματική. «Πρωτίστως, είναι επειδή επιβραδύνει τις δραστηριότητες δανεισμού των τραπεζών», τονίζει ο Stovall.

«Οι τράπεζες κερδίζουν χρήματα δανειζόμενες βραχυπρόθεσμα και δανείζοντας μακροπρόθεσμα», αναφέρει χαρακτηριστικά. Αυτό σημαίνει, συνήθως, ότι η τράπεζα παίρνει χρήματα από τους καταθέτες με χαμηλό επιτόκιο και τα δανείζει σε ανθρώπους που θέλουν πιο μακροπρόθεσμα δάνεια – «ανθρώπους που αγοράζουν αυτοκίνητο, αγοράζουν σπίτι ή μια επιχείρηση που θέλει να επεκτείνει τις δραστηριότητές της» – με πολύ υψηλότερο επιτόκιο, σημειώνει ο Stovall.

Μια ανεστραμμένη καμπύλη αποδόσεων καθίσταται ασύμφορη για τις τράπεζες σε πολλές περιπτώσεις. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιο απρόθυμες να δανείσουν σε επιχειρήσεις, οι οποίες δυσκολεύονται να επεκταθούν, γεγονός που επιβραδύνει την οικονομία στο σύνολό της.

Αλλά από μια άλλη άποψη, μια ανεστραμμένη καμπύλη αποδόσεων που προμηνύει μια ύφεση είναι ένα είδος αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Με τη μετακίνηση χρημάτων από τα βραχυπρόθεσμα ομόλογα προς τα μακροπρόθεσμα, οι επενδυτές εκφράζουν την πεποίθηση ότι μια οικονομική επιβράδυνση έρχεται μάλλον νωρίτερα από ότι προβλεπόταν αρχικά.