Δεξαμενόπλοια: Γιατί η Ευρώπη πληρώνει ακριβά τις επιθέσεις των Χούθι

Η Ευρώπη «πληρώνει» περισσότερο τις επιθέσεις Χούθι στον κλάδο των δεξαμενοπλοίων, καθώς το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν τα φορτία προϊόντων πετρελαίου, ντίζελ και καύσιμα αεροσκαφών, που έρχονται μέσω Ερυθράς Θάλασσας και της Διώρυγας του Σουέζ προς την «Γηραιά Ήπειρο».

Τα φορτία αυτά είναι και τα περισσότερα και υποχρεούνται να μεταφερθούν σε ευρωπαϊκά λιμάνια μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, που σημαίνει επιπλέον κόστος και χρόνος. Αρκετές ναυτιλιακές εταιρείες (μεταξύ των οποίων και η μεγάλη πετρελαϊκή εταιρεία BP) αποφάσισαν να αποφύγουν προσωρινά την “Πύλη της Θλίψης”, το Στενό Bab el- Mandeb.  Με πλάτος 18 μίλια στο πιο στενό σημείο του, συνδέει την Ερυθρά Θάλασσα με τον Κόλπο του Άντεν και την Αραβική Θάλασσα. Πρόκειται για μια σημαντική δίοδο διέλευσης για το πετρέλαιο και τα προϊόντα πετρελαίου που ρέουν και προς τις δύο κατευθύνσεις μεταξύ της λεκάνης του Ατλαντικού/Μεσογείου και του Ειρηνικού Ωκεανού. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αποφυγή των στενών Bab el-Mandeb σημαίνει επίσης ότι δεν χρησιμοποιείται η διώρυγα του Σουέζ.

Δεξαμενόπλοια: Το προφίλ του «σκοτεινού» στόλου

Μια ανάλυση της Vortexa δείχνει ότι περίπου 8,2 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και πετρελαιοειδών διέρχονται από την Ερυθρά Θάλασσα κάθε μέρα, με αποτέλεσμα μία διαταραχή στην περιοχή να έχει σημαντικές επιπτώσεις στο παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου. Ωστόσο όπως εξηγεί ο οίκος αναλύσεων Poten τα δύο σημαντικότερα πετρελαϊκά προϊόντα που περνούν από τα στενά είναι το ρωσικό αργό πετρέλαιο που ρέει προς νότο μέσω της διώρυγας του Σουέζ με προορισμό τους πελάτες στην Ασία και τα μεσαία αποστάγματα (ντίζελ και καύσιμα αεροσκαφών) που ρέουν προς την άλλη κατεύθυνση από την Ασία και τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη. Υπάρχουν επίσης ενδοπεριφερειακές μετακινήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ενδοσαουδαραβικών διελεύσεων μεταξύ των ανατολικών και δυτικών ακτών της χώρας.

Οι ροές ρωσικού αργού, οι οποίες, σύμφωνα με τη Vortexa, αντιπροσωπεύουν το 72% των διελεύσεων προς το νότο, θα συνεχίσουν πιθανότατα να κινούνται ανεξάρτητα από την κατάσταση ασφαλείας στην περιοχή, ιδίως όταν πρόκειται για τον λεγόμενο “σκοτεινό στόλο”. Όπως εικάζεται οι Χούθι (με ή χωρίς ιρανική συνδρομή) έχουν πληροφορίες σχετικά με την προέλευση του πλοίου ή του φορτίου τους, και συνεπώς μάλλον δεν θα χτυπήσουν πλοία που μεταφέρουν ρωσικό αργό.

Δεν μπορεί να υποστηριχθεί όμως το ίδιο για τα προϊόντα πετρελαίου που μεταφέρονται μέσω Σουέζ προς τους ευρωπαϊκούς προορισμούς. Προκειμένου να αποφύγουν το κίνδυνο επιθέσεων τα φορτία αυτά  μπορούν να ακολουθήσουν την ασφαλέστερη εναλλακτική διαδρομή, για να φτάσουν στον προορισμό τους στην Ευρώπη, πλέοντας γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, επιβαρυνόμενα  με σημαντικό πρόσθετο χρόνο πλεύσης και κόστους.

Μέχρι στιγμής, ο αντίκτυπος των αυξημένων εντάσεων στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας στους ναύλους των δεξαμενόπλοιων είναι περιορισμένος αφού τα Στενά Bab el-Mandeb μπορούν να παρακαμφθούν. Οι συνεχιζόμενες διαταραχές θα μπορούσαν όμως να οδηγήσουν σε αλλαγές στις εμπορικές ροές, οι οποίες με την σειρά τους θα επιφέρουν αλλαγές στην αξιοποίηση των επιμέρους κατηγοριών δεξαμενοπλοίων.

Επιλέγοντας οι έμποροι πετρελαίου μεγαλύτερες αποστάσεις γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας θα αξιοποιήσουν τα μεγαλύτερα δεξαμενόπλοια τύπου LR1 ή LR2 έναντι των μικρότερων MR για τις μετακινήσεις προϊόντων, αναφέρει ο Poten. Αυτό θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά τη ζήτηση σε τόνο-μίλια, με επιβάρυνση των ναύλων. Ωστόσο, όπως έχει επισημανθεί, το μεγαλύτερο μέρος του αργού πετρελαίου που διασχίζει την Ερυθρά Θάλασσα είναι ρωσικό και οι ροές αυτές είναι απίθανο να επηρεαστούν από τις ανησυχίες για την ασφάλεια, εκτός εάν τα Στενά κλείσουν εντελώς, πράγμα εξαιρετικά απίθανο. Αν όμως  οι Χούθι “πετύχουν” να πλήξουν ένα δυτικό πλοίο και να προκαλέσουν σημαντικές απώλειες, αυτό  θα μπορούσε να προκαλέσει μια αντίδραση που θα κλιμάκωνε μαζικά τη σύγκρουση στην περιοχή. Σε αυτή την περίπτωση η αγορά δεξαμενοπλοίων θα άλλαζε άρδην, με τους ναύλους να εκτοξεύονταν.

Υπενθυμίζεται ότι η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην περιοχή επιδεινώθηκε σημαντικά μετά την εντατικοποίηση της εκστρατείας των ανταρτών Χούθι, οι οποίοι υποστηρίζονται, οπλίζονται και εκπαιδεύονται από το Ιράν, κατά της εμπορικής ναυτιλίας στην Ερυθρά Θάλασσα. Οι Χούθι υποστηρίζουν τη Χαμάς στον αγώνα της κατά του Ισραήλ και αρχικά στόχευαν μόνο πλοία που συνδέονταν με ισραηλινά συμφέροντα. Ωστόσο, η εκστρατεία τους έχει ενταθεί τις τελευταίες εβδομάδες και περισσότερα πλοία έχουν δεχθεί επιθέσεις χωρίς προφανή σχέση με το Ισραήλ.

Η κλιμάκωση αυτή οδήγησε στη δημιουργία της “Επιχείρησης Prosperity Guardian”, μιας πολυεθνικής πρωτοβουλίας ασφαλείας που θα συμβάλει στην προστασία των εμπορικών πλοίων στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας από μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους. Εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες, συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Μπαχρέιν, ο Καναδάς, η Γαλλία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες, η Νορβηγία, οι Σεϋχέλλες και η Ισπανία. Όμως ακόμη δεν είναι σαφές ποια συγκεκριμένα μέτρα μελετώνται για την προστασία της ναυτιλίας στην Ερυθρά Θάλασσα.