Τι σημαίνει η κίτρινη κάρτα της Κομισιόν σε 7 χώρες για το έλλειμμα και η Ελλάδα

Η αναμενόμενη κίνηση της Κομισιόν να δείξει κίτρινη κάρτα για διογκωμένα ελλείμματα και υψηλούς λόγους χρέους προς ΑΕΠ στο Βέλγιο, την Γαλλία την Ιταλία, την Ουγγαρία, την Πολωνία και την Σλοβακία, χωρίς βέβαια να συμπεριλάβει την Ελλάδα, ήλθε να επισημοποιήσει την άφιξη των νέων κανονισμών δημοσιονομικής διαχείρισης στην ΕΕ.

Η παρατήρηση της Κομισιόν εντοπίζεται κυρίως στα ελλείμματα, δηλαδή στον δυναμικό παράγοντα μακροπρόθεσμης δημιουργίας υψηλής σχέσης χρέους προς ΑΕΠ και λιγότερο στην δεύτερη σχέση όπου η Ελλάδα διατηρεί εξαιρετικά υψηλό επίπεδο.

Φαίνεται ότι υψηλά ελλείμματα είναι κληρονομιά της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης που σχετίζεται με το Ουκρανικό. Κρίνεται ότι τώρα εκλείπουν οι δύο αυτοί «εξωτερικοί» παράγοντες, συνεπώς δεν δικαιολογείται «ιδεολογικά» η συντήρηση των ελλειμάτων αυτών.

Αυτή η θέση αντιστοιχεί σε μία εκ διαμέτρου αντίθετη θέση με τις επικρατούσες αντιλήψεις στις ΗΠΑ για τον χαρακτήρα και τον ρόλο των ελλειμάτων παρόλο που η οικονομική δραστηριότητα στην Ευρώπη είναι περισσότερη υποτονική από ότι στις ΗΠΑ. Παρόλα αυτά η Ευρωπαϊκή πολιτική επιμένει στην συρρίκνωση των ελλειμμάτων, ένα θέμα που στις ΗΠΑ δεν βρίσκεται ψηλά στην πολιτική και οικονομική ατζέντα.

Πίσω από την διάσταση αυτή απόψεων βρίσκεται μία διαφορετική τιμολόγηση του χρόνου στην Ευρώπη από ότι στις ΗΠΑ. Οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν να δαπανούν από τον πλούτο των επόμενων γενεών αφού πιστεύουν ότι οι όποιες δαπάνες που θα κάνουν τώρα δε θα μπορέσουν να αποδώσουν περισσότερο από το κόστος που θα είχε ο δανεισμός στους.

Βεβαίως οι δημοσιονομικοί περιορισμοί θα ενισχύσουν τις παρατηρούμενες πολιτικές διαφοροποιήσεις με την εθνικιστική συντηρητική κατεύθυνσή τους αφού το πολιτικό πρόβλημα της «αποζημίωσης» των χαμηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων που δημιούργησε στην Ευρώπη το κύμα του πληθωρισμού του 2022 παραμένει, αν και δεν είναι τόσο έντονο όσο στην Ελλάδα.

Η Ελλάδα αντιθέτως βρίσκεται σε αρκετά πλεονεκτική θέση διότι είναι σε θέση να διατηρήσει ένα υψηλό ρυθμό μείωσης της σχέσης χρέους προς ΑΕΠ μέσω της επιστροφής δανείων στον ESM και συντήρησης θετικού πρωτογενούς πλεονάσματος δημοσιονομικού ισοζυγίου.

Όμως και στην Ελλάδα θα μειωθεί η δυνατότητα παρεμβάσεων για την απόσβεση της απομείωσης των εισοδηματικών προβλημάτων από την μνημονιακή και την πληθωριστική περίοδο. Έτσι όμως συντηρούνται οι τάσεις αποδιάρθρωσης του εσωτερικού πολιτικού σκηνικού. Εάν αυτό επισυμβεί, δύσκολα θα μπορέσει να επανοργανωθεί μέχρι το 2027.

Γι’ αυτό θα πρέπει να ξαναγίνει ένας πολύ προσεκτικός σχεδιασμός. Πρώτη προτεραιότητα είναι να συντηρηθεί η δημοσιονομική ισορροπία, αλλά όσο μόνο είναι απολύτως απαραίτητο. Δεύτερη προτεραιότητα να απωμειωθεί η σχέση χρέους προς ΑΕΠ όσο είναι απολύτως απαραίτητο. Τρίτο να μειωθεί το ποσοστό των πολιτών που κινδυνεύουν με φτωχοποίηση όσο είναι δυνατόν περισσότερο και τέταρτο να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας 400.000 άνθρωποι και κάτι τέτοιο απαιτεί κοινωνικές επενδύσεις.

Αυτό πρέπει να γίνει σήμερα και όχι να περιμένουμε να πλησιάσουμε στο τέλος του πολιτικού κύκλου.

Π.Ε. Πετράκης

Ομ. Καθηγητής ΕΚΠΑ