Οι εορτές του Πάσχα και λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων

Αναφερόμαστε τόσο στις αργίες ή εξαιρετέες εορτές όσο στις κατ΄ έθιμο αργίες και οι οποίες είναι: Κυριακή και Δευτέρα του Πάσχα, η Μεγάλη Παρασκευή καθώς και το Μεγάλο Σάββατο.

α) Στην παρ. 2 του ΝΔ 3755/57, όπως διαμορφώθηκε με το άρθρο 91 του Ν. 4876/21,  και κωδικοποιήθηκε στο άρθρο 209 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (ΠΔ 80/2022) ορίζονται τα εξής: «1. Οι εργαζόμενοι που απασχολούνται τις Κυριακές και στις εορτές που αναφέρονται παρακάτω δικαιούνται, ανεξαρτήτως του κύρους της συμφωνίας για την απασχόληση αυτή και των άλλων ενδεχόμενων συνεπειών, την προσαύξηση 75% που προβλέπεται από την υπ’ αρ. 8900/ 1946 Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, όπως αυτή ερμηνεύθηκε αυθεντικά με την υπ’ αρ. 25825/1951 απόφαση των ιδίων Υπουργών, σύμφωνα με όσα ορίζουν οι εν λόγω αποφάσεις, όπως αυτές ισχύουν σήμερα.

2. Ως εξαιρέσιμες γιορτές κατά τις οποίες παρέχεται η ανωτέρω προσαύξηση νοούνται:

α) η της 25ης Μαρτίου,

β) η της Δευτέρας του Πάσχα,

γ) η της 1ης Μαΐου,

δ) η της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου),

ε) η της 28ης Οκτωβρίου,

στ) η της Γεννήσεως του Χριστού (25 Δεκεμβρίου),

ζ) η της 26ης Δεκεμβρίου,

η) η της 1ης Ιανουαρίου και

θ) η της εορτής των Θεοφανίων (6η Ιανουαρίου).

3. Στους εργαζομένους που αμείβονται με ημερομίσθιο, οι οποίοι δεν απασχολήθηκαν για λόγους που δεν οφείλονται σε εκείνους κατά τις ημέρες της παρ. 2, καταβάλλεται για κάθε μία από αυτές ποσό ίσο με το ημερομίσθιό τους, χωρίς προσαύξηση.»

β) Με την παρ. 1 του άρθρο 60 Ν. 4808/2021 καθώς και την παρ. 1 του άρθρου 193 του ΚΑΕΔ (ΠΔ 80/2022) «Καθορίζονται ως ημέρες υποχρεωτικής αργίας, για όλες τις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες γενικά, οι οποίες αργούν κατά τις Κυριακές και τις ημέρες αργίας, οι ακόλουθες:

α) Η 1η Ιανουαρίου.

β) Η εορτή των Θεοφανείων (6η Ιανουαρίου).

γ) Η 25η Μαρτίου.

δ) Η Δευτέρα του Πάσχα.

ε) Η 1η Μαΐου.

στ) Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου).

ζ) Η 28η Οκτωβρίου.

η) Η εορτή της Γεννήσεως του Χριστού (25η Δεκεμβρίου).

θ) Η 26η Δεκεμβρίου.»

1.1.    Αργίες

Σύμφωνα με τις πιο πάνω διατάξεις, εξαιρέσιμες εορτές δηλαδή αργίες για την περίοδο των του Πάσχα, είναι, ανά τομέα της οικονομίας:

Απασχόληση και τρόπος πληρωμής ανά ημέρα 

Κυριακή και Δευτέρα ημέρα του Πάσχα

Δευτέρα ημέρα του Πάσχα

Σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις, εξαιρέσιμη εορτή είναι, μεταξύ άλλων, και η Δευτέρα ημέρα του Πάσχα.

Για την απασχόληση κατά την Δευτέρα ημέρα του Πάσχα, οφείλεται:

Κυριακή του Πάσχα 

Για την Κυριακή του Πάσχα ισχύει ό,τι και για τις λοιπές Κυριακές του έτους, απαγορεύεται δηλαδή η εργασία κατ’ αυτήν.

Συνεπώς όσοι μισθωτοί απασχοληθούν, δικαιούνται να λάβουν:

Μεγάλη Παρασκευή 

Η Μεγάλη  Παρασκευή, σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις, δεν ανήκει στις εξαιρετέες εορτές, για τον ιδιωτικό τομέα, και κατά συνέπεια επιτρέπεται κατ’ αυτήν η λειτουργία των επιχειρήσεων και η απασχόληση των μισθωτών. Η Μεγάλη Παρασκευή είχε καθιερωθεί ως αργία με διατάξεις ΣΣΕ, ΔΑ κ.λπ. και για διαφόρους κλάδους μισθωτών του ιδιωτικού τομέα.

Ειδικά για τα καταστήματα, έχουν εφαρμογή οι ειδικές ρυθμίσεις του άρθρου 4 του ΒΔ 748/66 που ορίζει ότι απαγορεύεται η απασχόληση των μισθωτών και η λειτουργία των καταστημάτων μέχρι της 13^ης (ή 1ης μ.μ.) ώρας της Μ. Παρασκευής. Εξ αυτού προκύπτει ότι είναι επιτρεπτή η λειτουργία και η απασχόληση μετά από την ώρα αυτή.

Παράλληλα όμως σημειώνεται ότι με απόφαση του αρμοδίου Νομάρχη (Αναπληρωτή Περιφερειάρχη) και μετά από σύμφωνη γνώμη των οικείων επαγγελματικών, εργοδοτικών και εργατικών οργανώσεων, είναι δυνατόν να καθορίζεται και διαφορετικά η λειτουργία των καταστημάτων την παραπάνω ημέρα εφόσον οι τοπικές συνθήκες το επιβάλλουν (Ν.425/76).

Μεγάλη Παρασκευή είναι αργία για τους επί σχέση δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου μισθωτούς του Δημοσίου- ΝΠΔΔ και ΟΤΑ σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 11 της από 29.12.1980 ΠΝΠ που κυρώθηκε με τον Ν. 1157/81.

Μεγάλο Σάββατο 

Το Μεγάλο Σάββατο δεν ανήκει επίσης στις εξαιρετέες εορτές και επομένως είναι εργάσιμη ημέρα για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα. Το Μεγάλο Σάββατο  είχε καθιερωθεί ως αργία με διατάξεις ΣΣΕ, ΔΑ κ.λπ. και για διαφόρους κλάδους μισθωτών του ιδιωτικού τομέα).

Το Μεγάλο Σάββατο έχει καθιερωθεί ως αργία για τους μισθωτούς του Δημοσίου (Δημόσιο – ΝΠΔΔ – ΟΤΑ) σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 11 της από 29.12.1980 ΠΝΠ που κυρώθηκε με τον Ν. 1157/81.

Λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων κατά την Κυριακή των Βαΐων (13.4.2025)

Το άρθρο 16  του Ν. 4177/13 όπως το άρθρο αυτό έχει διαμορφωθεί με το άρθρο 137 παρ. 2 του Ν. 5039/23, ορίζει ότι: «1. Επιτρέπεται η λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων τις εξής Κυριακές:

α) Την πρώτη Κυριακή, κατά την έναρξη κάθε εκπτωτικής περιόδου της παρ. 1 του άρθρου 15,

β) τις δύο (2) Κυριακές, πριν από την ημέρα των Χριστουγέννων,

γ) την Κυριακή των Βαΐων,

δ) την τελευταία Κυριακή κάθε έτους,

ε) τη δεύτερη Κυριακή των χειμερινών εκπτώσεων και την Κυριακή που ακολουθεί την τελευταία Παρασκευή του Νοεμβρίου.

Αν οι Κυριακές των περ. α) έως ε) συμπίπτουν με επίσημη αργία της παρ. 1 του άρθρου 15Α, η προαιρετική λειτουργία μεταφέρεται την αμέσως επόμενη Κυριακή που δεν συμπίπτει με επίσημη αργία.

[…]

4. Η απασχόληση των εργαζομένων στις περιπτώσεις του παρόντος είναι νόμιμη και αμείβεται, σύμφωνα με τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας που ορίζουν πρόσθετη αμοιβή για εργασία κατά τις Κυριακές. Στους εργαζόμενους που απασχολούνται σε εμπορικά καταστήματα την Κυριακή, σύμφωνα με το παρόν και το άρθρο 15Α, χορηγείται, επιπλέον, υποχρεωτικά μια (1) ημέρα ανάπαυσης σε άλλη εργάσιμη ημέρα της εβδομάδας που ξεκίνησε την Κυριακή αυτή.»

Συνεπώς σύμφωνα με τα παραπάνω είναι επιτρεπτή

• η λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων κατά την Κυριακή των Βαΐων. και
• η απασχόληση των μισθωτών.

Για την απασχόληση των μισθωτών άνω των 5 ωρών οφείλεται αναπληρωματική ανάπαυση κατά την εβδομάδα που ακολουθεί την εργάσιμη Κυριακή (ερμηνεία κατά τον Ν. 5157/24 – ΔΕΝ 2024 σ. 1587 (1596).

*Παλαιολόγος Ι Λιάζος, Οικονομολόγος Σύμβουλος Εργασιακών και Ασφαλιστικών