Με καταστροφή των αποδόσεων απειλούνται οι φυτείες κακάο μέχρι το 2030 εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, εάν δεν στηριχτούν οικονομικά και με δίκαιες αγορές.
Την προειδοποίηση αυτή απευθύνουν οι καλλιεργητές της Ακτής Ελεφαντοστού, της κραταιάς χώρας παραγωγής των πολύτιμων κόκκων, οι οποίοι έχουν περιέλθει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση καθώς οι επί χρόνια χαμηλές τιμές με τις οποίες αμείβονταν έχουν διαβρώσει την ικανότητά τους να επανεπενδύουν στη γη τους, πράγμα που σημαίνει ότι τα γηρασμένα δέντρα, οι ασθένειες και οι όλο και πιο απρόβλεπτες κλιματικές συνθήκες έχουν προκαλέσει πτώση της παραγωγικότητας και εκτίναξη των τιμών.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Ecologist, ενώ οι αγοραστές στη Βρετανία πλήρωσαν 50% περισσότερο για προϊόντα σοκολάτας τον προηγούμενο μήνα, οι αγρότες στο άλλο άλρο της αλυίδας εφοδιασμού απολαμβάνουν ελάχιστο όφελος παραδίδοντας το προϊόν τους.
Ενας αγροτικός συνεταιρισμός με έδρα τη δυτική πόλη του Μαν αναφέρει ότι η παραγωγή από τους 5.000 παραγωγούς κακάο έχει μειωθεί κατά 30% τα τελευταία χρόνια, αναγκάζοντας πολλούς να στραφούν στην καλλιέργεια άλλων προϊόντων, όπως καουτσούκ ή φοίνικες, και τονίζει ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει καθοριστικά τις αποδόσεις.
Οπως προειδοποιεί, μάλιστα, ο Μπιαμπάτε Ποσένι, επικεφαλής γεωργίας του συνεταιρισμού, «μέχρι το 2030, αν δεν γίνει τίποτα, δεν θα έχουμε κακάο, επειδή, με την κλιματική αλλαγή, όλα τα κακαόδεντρα θα καταστραφούν. Υπάρχει πραγματικά ανάγκη να συγκεντρώσουμε υποστήριξη ώστε να μπορέσουμε να το αντιμετωπίσουμε συλλογικά και να συνεχίσουμε να καλλιεργούμε κακάο».
Είναι ενδεικτικό ότι καλλιεργητές αναφέρουν πολύ μεγάλες μειώσεις αποδόσεων, πάνω από 50% την τελευταία δεκαετία, για παράδειγμα από 700 κιλά τον χρόνο σε 300 κιλά.
Περιμένοντας τη βροχή
Η περίοδος από τον Απρίλιο μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου είναι κανονικά αυτή που περιμένουν άφθονες και συχνά έντονες βροχές στην Ακτή του Ελεφαντοστού.
Οι καλλιεργητές τονίζουν ότι η επαρκής βροχή τον Μάιο και τον Ιούνιο είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη των καλλιεργειών τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο. Για την ώρα τα νέα δεν είναι ενθαρρυντικά.
Σύμφωνα με τον Reuters, οι όγκοι νερού που έχουν δεχθεί οι περιοχές της καλλιέργειας είναι ανησυχητικά χαμηλοί. Ενδεικτική είναι η αναφορά καλλιεργητή από τη νοτιοδυτική ακτή της χώρας, ότι την περασμένη εβδομάδα έπεσαν 0,8 mm βροχής, που ισοδυναμεί με 28,5 mm κάτω από τον μέσο όρο της πενταετίας. Αντίστοιχη είναι η εικόνα που μεταφέρεται και από άλλες περιοχές της καλλιέργειας.
Οι ασθένειες
Μια άλλη σημαντική ανησυχία για τους αγρότες της Ακτής Ελεφαντοστού είναι η ασθένεια των βλαστών. Ο Φαμπρίς Φλαν, αγρότης του συνεταιρισμού Yeyasso, έχασε τα πάντα όταν η καλλιέργειά του 40 στρεμμάτων αποδεκατίστηκε από τον ιό το 2016. «Η φυτεία μου τελείωσε», είπε. «Και αυτή είναι η μόνη μου φυτεία. Αυτή είναι η μόνη πηγή εσόδων για εμένα και την οικογένειά μου».
Αποψίλωση δασών
Από την πλευρά της κυβέρνησης, ο Τόμας Αντέι, ανώτερο στέλεχος στο υπουργείο Γεωργίας της Ακτής Ελεφαντοστού, δίνει μια άλλη διάσταση: Στη δεκαετία του 1960, όταν οι αποδόσεις αυξάνονταν και οι ασθένειες ήταν λίγες, οι αξιωματούχοι συνέχισαν να ενθαρρύνουν τους αγρότες να αυξήσουν την παραγωγή, οδηγώντας σε μη βιώσιμες πρακτικές και εκτεταμένη αποψίλωση των δασών. Γινόταν καταχρηστική κατανάλωση δάσους. Είχε πάρα πολύ αρνητικό αντίκτυπο στην παραγωγικότητα του κακάο στην Ακτή Ελεφαντοστού», είπε.
Πλέον, οι καλλιεργητές κακάο βρίσκονται αντιμέτωποι με τον νέο κανονισμό της ΕΕ σύμφωνα με τον οποίο δεν θα επιτρέπεται να εισάγονται στην αγορά της προίόντα που προέρχονται από αποψίλωση δασών. Οι αρχές του Ελεφαντοστού αναπτύσσουν μεθόδους για να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση με τους νέους κανονισμούς.
Υπενθυμίζεται ότι μετά από μήνες πιέσεων, η ΕΕ καθυστέρησε τον Οκτώβριο την εφαρμογή των κανόνων κατά ένα χρόνο, επομένως θα τεθούν σε εφαρμογή στα τέλη του 2025. Η Επιτροπή πρόκειται να ταξινομήσει τις χώρες ανάλογα με το επίπεδο κινδύνου αποψίλωσης των δασών μέχρι τα τέλη Ιουνίου.
Aνερχόμενες περιοχές
Σύμφωνα με τη συμβουλευτική εταιρεία GEP, η βιομηχανία βρίσκεται στα πρόθυρα μιας κρίσης κακάο, με την παγκόσμια παραγωγή να εκτιμάται ότι θα υπολείπεται κατά 1 εκατομμύριο τόνους το 2025, την ώρα που η ετήσια ζήτηση σοκολάτας αυξάνεται με μέσο ρυθμό 3% – 4%.
Στο πλαίσιο αυτό, και ενώ η παραγωγή στη μεγαλύτερη προμηθεύτρια χώρα κακάο του κόσμου απειλείται κάθε χρόνο περισσότερο και δίνει τη μάχη της βιωσιμότητας, η εφοδιαστική αλυσίδα στρέφει το βλέμμα σε άλλες περιοχές πέραν της Δυτικής Αφρικής. Μια τέτοια περιοχή είναι η Λατινική Αμερική, η οποία αναπτύσσεται με σημαντικούς ρυθμούς.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Statista, το 2023, η παραγωγή κακάο από την Αμερική αναλογούσε σε περισσότερο από το 20% της παγκόσμιας παραγωγής, καθιστώντας την τη δεύτερη μεγαλύτερη περιοχή παραγωγής μετά τη Δυτική Αφρική. Στη δεκαετία μέχρι το 2023 η παραγωγή στη Λατινική Αμερική και στην Καραϊβική εκτοξεύτηκε κατά 56% με πρωταγωνιστές το Εκουαδόρ, τη Βραζιλία και το Περού και αναμένεται πως θα συνεχίσει να αυξάνεται.
Η Ασία επίσης είναι μια περιοχή με ιδιαίτερη δυναμική όσον αφορά τη βιωσιμότητα της καλλιέργειας. Η Ινδονησία ηγείται της ασιατικής παραγωγής. Τα τελευταία δέκα χρόνια, η παραγωγή κακάο της χώρας αυξήθηκε κατά 60%. Η Μαλαισία είναι επίσης αναπτυσσόμενη στην καλλιέργεια κακάο, με την άλεση κόκκων να αυξάνεται κατά 28% στο ίδιο διάστημα.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, όλες αυτές οι περιοχές υπολείπονται σημαντικά της παραγωγής της Δυητικής Αφρικής και το πρόβλημα της βιώσιμης παραγωγής κακάο για την κάλυψη των αναγκών της παγκόσμιας ζήτησης παραμένει.
