Σαν σήμερα το 1720 η «Φούσκα των Νοτίων Θαλασσών» καταστρέφει τον Νεύτωνα…

Υπάρχει ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας: Πώς να βγάλεις πολλά λεφτά εύκολα και γρήγορα. Το 1720 ολόκληρο το Λονδίνο, και πάρα πολύς κόσμος σε όλη τη Μεγάλη Βρετανία, ασχολήθηκαν με αυτό που έκτοτε έγινε γνωστό ως “Η Φούσκα των Νοτίων Θαλασσών – The South Sea Bubble”.

Την 1^η Ιουλίου, οι μετοχές στη South Sea Company, μία από τις πρώτες σύγχρονες «φούσκες», έφτασαν στις 950 λίρες ανά μετοχή, το απόγειο της αξίας τους . Κατά τη διάρκεια των επόμενων τεσσάρων μηνών, έχασαν περίπου το 80% της αξίας τους και πολλοί κερδοσκόποι – συμπεριλαμβανομένου ενός ιδιοφυούς επιστήμονα ονόματι  Ισαάκ Νεύτων  – καταποντίζονται.

Η South Sea Company (επίσημα ο Κυβερνήτης και η Εταιρεία των εμπόρων της Μεγάλης Βρετανίας, που διαπραγματεύονται στη Νότια Θάλασσα και σε άλλα μέρη της Αμερικής, και για την ενθάρρυνση της Αλιείας) ήταν μια βρετανική μετοχική εταιρεία που ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 1711 , ως σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για την ενοποίηση και τη μείωση του κόστους του εθνικού χρέους.

Για να δημιουργήσει εισόδημα, το 1713 δόθηκε στην εταιρεία το μονοπώλιο (το Asiento de Negros) για την προμήθεια Αφρικανών σκλάβων στα νησιά της “Νότιας Θάλασσας” και της Νότιας Αμερικής. Όταν δημιουργήθηκε η εταιρεία, η Βρετανία συμμετείχε στον πόλεμο της ισπανικής διαδοχής και η Ισπανία και η Πορτογαλία ήλεγχαν το μεγαλύτερο μέρος της Νότιας Αμερικής. Δεν υπήρχε επομένως ρεαλιστική προοπτική να πραγματοποιηθεί το εμπόριο και, όπως αποδείχθηκε, η Εταιρεία δεν έβγαλε ποτέ κανένα σημαντικό κέρδος από το μονοπώλιό της. Ωστόσο, η μετοχή της Εταιρείας αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό καθώς επέκτεινε τις δραστηριότητές της στο δημόσιο χρέος και κορυφώθηκε το 1720 πριν ξαφνικά καταρρεύσει λίγο πάνω από την αρχική τιμή εισαγωγής. Η περιβόητη οικονομική φούσκα που δημιουργήθηκε με τον τρόπο αυτό, η οποία κατέστρεψε χιλιάδες επενδυτές, έγινε γνωστή ως το South Sea Bubble.

Η εταιρεία υπέγραψε το βρετανικό εθνικό χρέος, το οποίο ανερχόταν σε 30 εκατομμύρια λίρες, με την υπόσχεση 5% τόκου από την κυβέρνηση. Οι μετοχές αυξήθηκαν αμέσως στο 10πλάσιο της αξίας τους, η κερδοσκοπία έγινε άγρια ​​και ξεκίνησαν κάθε είδους εταιρείες, κάποιες τρελές, μερικές δόλιες ή απλά αισιόδοξες. Για παράδειγμα, μια εταιρεία που σχηματίστηκε σκόπευε να αγοράσει τους βάλτους της Ιρλανδίας, μια άλλη για να κατασκευάσει ένα πυροβόλο που θα έριχνε τετράγωνα βλήματα και ίσως το πιο γελοίο από όλα “Για την ανάληψη μιας επιχείρησης μεγάλου κέρδους, αλλά για την οποία κανείς δεν πρέπει να ξέρει τι είναι”! Και όμως επενδύθηκαν £ 2000 σε αυτό το απίθανο σχέδιο!

Και τότε έσκασε η φούσκα. Οι μετοχές κατέρρευσαν και άνθρωποι σε όλη τη χώρα έχασαν όλα τα χρήματά τους. Αχθοφόροι και υπηρέτριες έγιναν άποροι μέσα σε μια νύχτα. Οι κληρικοί, οι επίσκοποι και οι αριστοκράτες έχασαν τις περιουσίες τους.

William Hogarth, γκραβούρα Emblematical Print on the South Sea Scheme (1721). Στην κάτω αριστερή γωνία Προτεστάντες, Καθολικοί και Εβραίοι παίζουν τζόγο, ενώ στη μέση υπάρχει ένα τεράστιο καρουσέλ, στο οποίο επιβιβάζονται άνθρωποι. Στην κορυφή είναι μια κατσίκα, με μια επιγραφή που γράφει “Who’l Ride” (Ποιος θ’ ανέβει;). Οι άνθρωποι είναι διάσπαρτοι εν αταξία, ενώ οι καλοντυμένοι που συρρέουν αντιπροσωπεύουν την ανοησία του πλήθους για την αγορά μετοχών στην εταιρεία South Sea Company, η οποία πέρασε περισσότερο χρόνο στην έκδοση τίτλων και τίποτα άλλο.

Οι αυτοκτονίες έγιναν καθημερινό φαινόμενο. Ο εύπιστος όχλος του οποίου η έμφυτη απληστία βρισκόταν πίσω από αυτήν τη μαζική υστερία για πλούτο, ζητούσε εκδίκηση. Ο επικεφαλής του ταχυδρομείου πήρε δηλητήριο και ο γιος του, ο οποίος ήταν υπουργός Εξωτερικών, απέφυγε την καταστροφή κολλώντας ευλογιά από την οποία πέθανε!

Οι διευθυντές της εταιρείας South Sea συνελήφθησαν και οι περιουσίες τους κατασχέθηκαν. 462 μέλη της Βουλής των Κοινοτήτων και 112 Συνεργάτες της South Sea Company συμμετείχαν στη φούσκα. Ξέφρενοι τραπεζίτες συνωστίζονταν στον προθάλαμο του Κοινοβουλίου και τους διαβάστηκε το Riot Act (μετά την ανάγνωση του οποίου θα επιτρεπόταν να τους πυροβολήσουν) για την αποκατάσταση της τάξης.

Ως αποτέλεσμα μιας κοινοβουλευτικής έρευνας, ο John Aislabie, Υπουργός Οικονομικών Εξωτερικών, και αρκετά μέλη του Κοινοβουλίου καθαιρέθηκαν το 1721.

Ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ συμμετείχε επίσης καθώς οι δύο ερωμένες του, η Κόμισα του Ντάρλινγκτον και η Δούκισσα του Κένταλ, συμμετείχαν σε μεγάλο βαθμό στην εταιρεία South Sea Company και κατηγορήθηκαν από τον λαό ως υπεύθυνες. Όταν βγήκε με την άμαξα της, μια από τις κυρίες χλευάστηκε από τον όχλο.

Ο Robert Walpole, ο οποίος ήταν εναντίον της South Sea Company από την αρχή, ανέλαβε να διευθετήσει αυτό το τρομερό οικονομικό χάος. Έγινε υπουργός οικονομικών και διαίρεσε το εθνικό χρέος που ήταν η South Sea Company σε τρία, μεταξύ της Τράπεζας της Αγγλίας, του Υπουργείου Οικονομικών και του Βυθιζομένου Ταμείου (Sinking Fund). Το Ταμείο αυτό αποτελούσε ένα μέρος του εισοδήματος της χώρας που αφαιρείτο κάθε χρόνο και τελικά η σταθερότητα επέστρεψε στη χώρα.

Ο νόμος Bubbleτου  1720, ο οποίος απαγόρευσε τη δημιουργία ανώνυμων εταιρειών χωρίς βασιλική έγκριση, προωθήθηκε από την ίδια τη South Sea Company πριν από την κατάρρευση της.