ΔΝΤ – Μετρώντας το πολιτικό κόστος της κλιματικής αλλαγής

Λίγα θέματα έχουν απασχολήσει τόσο πολύ από το πώς μπορεί να αποφευχθεί η καταστροφή του περιβάλλοντος και του ανθρώπου από την κλιματική αλλαγή.

Αλλά ακόμη και μετά τις μαζικές δημόσιες διαμαρτυρίες και τη φιλόδοξη ατζέντα της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015, οι κυβερνήσεις είναι επιφυλακτικές για το πολιτικό κόστος της λήψης περιβαλλοντικών μέτρων.

Στην πρόσφατη έρευνα του προσωπικού του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι αναλυτές Davide Furceri, Michael Ganslmeier και Jonathan D. Ostry εντοπίζουν στρατηγικές που μπορούν να ελαχιστοποιήσουν ή και να εξαλείψουν τέτοιες προκλήσεις.

Οι συντάκτες της έκθεσης συνδύασαν πληροφορίες για τις πολιτικές επιπτώσεις σε ένα δείγμα 31 χωρών του ΟΟΣΑ.

Ειδικότερα, διαπιστώθηκε ότι οι πολιτικές για την κλιματική αλλαγή – κυρίως τα μέτρα που βασίζονται στην αγορά, όπως ο φόρος άνθρακα στα ορυκτά καύσιμα, τα οποία είναι τα πιο αποτελεσματικά για τον περιορισμό των επιπέδων ρύπανσης – είναι πιθανό να προκαλέσουν αντιδράσεις όχι μόνο από βιομηχανίες που χρησιμοποιούν ενέργεια, αλλά από το ευρύ κοινό.

Η νέα έρευνα, ωστόσο, καταδεικνύει ότι το πολιτικό αυτό κόστος μπορεί να αποφευχθεί εάν στον σχεδιασμό των μέτρων που θα ληφθούν, περιληφθούν και συμπληρωματικές πολιτικές για την προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών που ενδέχεται να χάσουν βραχυπρόθεσμα από τη μετάβαση σε μια πιο πράσινη οικονομία:

Στο βαθμό που οι υψηλότεροι φόροι άνθρακα έχουν μεγαλύτερο αρνητικό αντίκτυπο στα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού, οι κυβερνήσεις πρέπει να παρακολουθούν προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίο οι πολιτικές περιορισμού της κλιματικής αλλαγής μπορούν να επηρεάσουν την ανισότητα . Το πολιτικό κόστος είναι αμελητέο όταν ελέγχεται η εισοδηματική ανισότητα , είτε μέσω του σχεδιασμού των ίδιων των μέτρων, είτε μέσω συμπληρωματικών πολιτικών που προστατεύουν τους φτωχούς από τις υψηλότερες τιμές. Αντίθετα, όταν αυξάνεται η ανισότητα, τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι το κόστος θα τείνει να είναι υψηλό.

Η παροχή κοινωνικής προστασίας στους φτωχούς ή/και στους εργαζόμενους των οποίων οι θέσεις εργασίας απειλούνται είναι επίσης βασική. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το πολιτικό κόστος μειώνεται όταν επεκτείνονται τα δίκτυα κοινωνικής ασφάλισης για την προστασία έναντι των κινδύνων απολύσεων και οι ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας επεκτείνονται για να δώσουν στους εκτοπισμένους εργαζόμενους μια δίκαιη ευκαιρία.

Η προώθηση μέτρων σε περιόδους χαμηλών τιμών του πετρελαίου είναι επίσης επωφελής, καθώς οι άνθρωποι θα υποφέρουν λιγότερο από τις υψηλότερες τιμές άνθρακα όταν η ενέργεια είναι φθηνή. Η δομή της βιομηχανικής βάσης είναι ένα άλλο ζήτημα: οι οικονομίες με μεγάλη βιομηχανική βάση που βασίζονται σε εισροές βρώμικης ενέργειας (όπως ο άνθρακας) θα είναι πιο δύσκολες στην οικοδόμηση υποστήριξης για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και είναι πιθανό να υποστούν πιο αρνητικό πολιτικό αντίκτυπο. Η διαφοροποίηση της βιομηχανικής βάσης μπορεί συνεπώς να συμβάλει στη διευκόλυνση των πολιτικών μετριασμού του κλίματος.

Η έρευνα υποδεικνύει επίσης ότι οι επιλογές που μπορεί να είναι οι δεύτερες καλύτερες από την άποψη της οικονομικής αποδοτικότητας συχνά έχουν μεγαλύτερη πολιτική απήχηση, υπό την προϋπόθεση ότι συνοδεύονται από διαφανή ανάλυση του κόστους και των οφελών.

Για παράδειγμα, διαπιστώνουν ότι τα μέσα που δεν βασίζονται στην αγορά, όπως τα όρια εκπομπών σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και οι δημόσιες επιδοτήσεις και οι επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη, τείνουν να είναι πιο ευχάριστα για το εκλογικό σώμα.

Η κλιματική αλλαγή θα παραμείνει η καθοριστική παγκόσμια πρόκληση της εποχής μας. Όπως συμβαίνει με όλες τις πολιτικές που δημιουργούν νικητές και ηττημένους, η περιβαλλοντική νομοθεσία απαιτεί τη δημόσια υποστήριξη για να είναι βιώσιμη