Πετρέλαιο: Η Σαουδική Αραβία αυξάνει την προσφορά. Γιατί η τιμή του παραμένει υψηλή;

Η τιμή του πετρελαίου έχει μεταβληθεί ελάχιστα από τότε που η Σαουδική Αραβία και οι σύμμαχοι παραγωγοί συμφώνησαν να ξεκινήσουν την άντληση μαύρου χρυσού με πιο γοργούς ρυθμούς. Η τιμή στο συμβόλαιο αργού πετρελαίου Brent για παράδοση Αυγούστου διαμορφώθηκε στα 119,51 δολάρια το βαρέλι τη Δευτέρα – υψηλότερα από ό,τι πριν από τη σημαντική συνάντηση της περασμένης Πέμπτης του ΟΠΕΚ +. Όταν η Σαουδική Αραβία, η λεγόμενη κεντρική τράπεζα του πετρελαίου, δεν μπορεί να σταματήσει το ράλι, τι συμβαίνει;

 Τι υποσχέθηκε ο ΟΠΕΚ+ — και γιατί τώρα;

Μετά από μήνες πίεσης από τον Λευκό Οίκο, το Ριάντ υποχώρησε και συμφώνησε με άλλους παραγωγούς του ΟΠΕΚ+ να επιταχύνει την παραγωγή. Η απόφαση φέρνει πιο μπροστά, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, αυξήσεις της προσφοράς που έχει ήδη προγραμματίσει το καρτέλ για τον Σεπτέμβριο, με τις μηνιαίες αυξήσεις να είναι περίπου 650.000 βαρέλια την ημέρα.

Οι αυξήσεις ήταν μια προσπάθεια να καταπνίξουν ένα ράλι τιμών στην αγορά πετρελαίου που απειλεί την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη και έχει ωθήσει τις τιμές της βενζίνης στις ΗΠΑ σε ιστορικά υψηλά, προκαλώντας πολιτικό πονοκέφαλο στον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν λίγους μήνες πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές του Κογκρέσου. Αναλυτές και αξιωματούχος είπαν ότι η συμφωνία υποδεικνύει μια προσέγγιση μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Λευκού Οίκου του Τζο Μπάιντεν.

Γιατί οι τιμές του πετρελαίου εξακολουθούν να αυξάνονται ούτως ή άλλως;

Μπορεί να διατεθεί ουσιαστικά λιγότερο πετρέλαιο από ότι αρχικά φαίνεται. Από το σύνολο της αύξησης, τα 432.000 βαρέλια/ημέρα επιπλέον πετρελαίου είχαν ήδη προγραμματιστεί να πέσουν στην αγορά και έτσι η είδηση τιμολογήθηκε ανάλογα. Πολλές μικρότερες χώρες μέλη του ΟΠΕΚ+ έχουν ήδη αποτύχει να επιτύχουν χαμηλότερες ποσοστώσεις παραγωγής τους τελευταίους μήνες, αφήνοντας το καρτέλ περίπου 2,6 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα (b/d) κάτω από την προβλεπόμενη παραγωγή του, σύμφωνα με την S&P Global — σχεδόν το 3% της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου.

Συνολικά, σύμβουλοι της Rapidan Energy Group πιστεύουν ότι ο ΟΠΕΚ+ θα καταφέρει να αυξήσει την παραγωγή μόλις κατά 355.000 b/d τους επόμενους δύο μήνες.

Το ποσό αυτό είναι μικρό σε σύγκριση με τα 3 εκατομμύρια b/d πετρελαίου που η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας λέει ότι θα μπορούσε να χαθεί από τη Ρωσία το δεύτερο εξάμηνο του έτους καθώς οι κυρώσεις γίνονται αυστηρότερες.

«Πρόκειται για μεταβολή στάσης για την πετρελαϊκή πολιτική της Σαουδικής Αραβίας, αλλά δεν αλλάζει πολλά», δήλωσε ο Μπομπ ΜακΝάλι, επικεφαλής της Rapidan και πρώην σύμβουλος του προέδρου Τζορτζ Μπους. «Δεν αποτελεί επιστροφή στην παλιά θεμελιώδη διαπραγμάτευση σταθερότητας πετρελαίου με στόχο την ασφάλεια [μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και ΗΠΑ], αλλά είναι ένα ουσιαστικό συμβολικό βήμα».

 Μπορούν άλλοι παραγωγοί πετρελαίου —ή καταναλωτές— να βοηθήσουν στον περιορισμό του ράλι;

Οι ΗΠΑ ήθελαν περισσότερα από τον ΟΠΕΚ+ επειδή η αύξηση της προσφοράς από άλλους παραγωγούς ήταν επίσης χαμηλή — ειδικά στο Τέξας. Οι παραγωγοί σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ, των οποίων η καλπάζουσα παραγωγή συνέβαλε στη διατήρηση των τιμών του πετρελαίου υπό έλεγχο τα τελευταία χρόνια, παραμένουν απρόθυμοι να επιταχύνουν νέες γεωτρήσεις. Αντίθετα, ρίχνουν τα απροσδόκητα κέρδη τους από τις υψηλότερες τιμές σε μερίσματα και επαναγορές μετοχών.

Οι προσπάθειες των ΗΠΑ να ενθαρρύνουν περισσότερες εξαγωγές αργού από τον υπό κυρώσεις πετρελαϊκό τομέα της Βενεζουέλας δεν έχουν ακόμη αποδώσει. Μια νέα πυρηνική συμφωνία με το Ιράν που θα επέτρεπε να επιστρέψει στην αγορά το πετρέλαιο της χώρας παραμένει μακρινή. Το να ζητήσει περισσότερο καναδικό πετρέλαιο θα ήταν πολιτικά αδύνατο για τον Μπάιντεν, δεδομένης της απόφασής του να ακυρώσει μια άδεια για τον επίμαχο αγωγό Keystone XL. Οι νέες προμήθειες από οποιαδήποτε από αυτές τις χώρες θα χρειαστούν μήνες για να φτάσουν ούτως ή άλλως.

Εν τω μεταξύ, η απόφαση της Σαουδικής Αραβίας να επιταχύνει τις αυξήσεις της προσφοράς θα επεκτείνει περαιτέρω την πλεονάζουσα ικανότητα του ΟΠΕΚ – ένας παράγοντας που είχε στηρίξει τα προηγούμενα ράλι. Ήδη αυτό το περιθώριο ανεφοδιασμού έκτακτης ανάγκης έχει πλέον μειωθεί σε «ιστορικά χαμηλά» των 2 εκατ b/d, σημειώνει η Morgan Stanley.

Ταυτόχρονα, η κατανάλωση συνεχίζει να αυξάνεται και όταν η οικονομία της Κίνας ξανανοίξει από τα lockdown για τον Covid-19 θα μπορούσε να φτάσει ακόμα πιο ψηλά. Ο ΟΠΕΚ πιστεύει ότι ο κόσμος θα καταναλώνει 100,3 εκατομμύρια b/d φέτος, από 97 εκατομμύρια b/d το 2021.

Καθώς η αμερικανική καλοκαιρινή περίοδος διακοπών ξεκινά, η ζήτηση από τους αυτοκινητιστές παραμένει ισχυρή, παρά την αύξηση της τιμής της βενζίνης κατά 60 τοις εκατό το περασμένο έτος. Και όταν οι Αμερικανοί δεν καταναλώνουν το καύσιμο, τα διυλιστήρια το εξάγουν σε μια παγκόσμια αγορά που είναι επίσης χωρίς μεγάλες ποσότητες – και που ανησυχεί για τις επιπτώσεις των κυρώσεων στη Ρωσία, τον μεγαλύτερο εξαγωγέα προϊόντων διύλισης στον κόσμο.

Μέσα στο πλαίσιο των περιορισμένων προμηθειών και της ισχυρής καταναλωτικής ζήτησης για πετρέλαιο, υπάρχει αυτό που ορισμένοι έχουν περιγράψει ως την έναρξη ενός «υπερκύκλου» στις τιμές των εμπορευμάτων, καθώς χρόνια υποεπένδυσης για νέα παραγωγή συναντά μια έκρηξη νέας κατανάλωσης από οικονομίες με άφθονα κεφάλαια που έπεσαν σε αυτές για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Η JPMorgan θεωρεί ότι αυτό θα διαρκέσει μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Συγκριτικά, οι μέτριες νέες αυξήσεις της προσφοράς από τον ΟΠΕΚ+ μπορεί να είναι ανεπαρκείς για να σταματήσουν τη δυναμική των τιμών.

 Τι άλλο μπορεί να κάνει η κυβέρνηση των ΗΠΑ;

Ενώ η IEA (Διεθνής Επιτροπή Ενέργειας) πρόσφερε στους καταναλωτές σχέδιο 10 σημείων για τη μείωση της χρήσης πετρελαίου, ο Λευκός Οίκος έχει παραλείψει να προχωρήσει σε τέτοιες κινήσεις. Αντίθετα, άνοιξε τις στρόφιγγες από το έκτακτο απόθεμα αργού της χώρας, επέπληξε τις πετρελαϊκές εταιρείες για υποτιθέμενη αύξηση των τιμών και χαλάρωσε ορισμένους κανόνες για την ατμοσφαιρική ρύπανση. Έχει γίνει λόγος ακόμη και για αναστολή του ομοσπονδιακού φόρου καυσίμων. Όλα αυτά έχουν σχεδιαστεί για να μειώνουν τις τιμές στην αντλία και για να προστατεύουν τους καταναλωτές από το ράλι πετρελαίου – κινήσεις που θα μπορούσαν να τονώσουν, όχι να περιορίσουν, τη ζήτηση καυσίμων.

Ο πυρετός των τιμών είναι πιθανό να κοπάσει μόνο όταν η ζήτηση αρχίσει να σπάει. Ωστόσο, παρά την άνοδο άνω του 500 τοις εκατό της τιμής του πετρελαίου τα τελευταία δύο χρόνια, οι τιμές του αργού παραμένουν κάτω από το ιστορικό υψηλό του 2008 σε πραγματικούς και ονομαστικούς όρους, υποδηλώνοντας ότι θα μπορούσαν να ανέβουν ακόμη υψηλότερα, λένε οι αναλυτές.

«Υποψιαζόμαστε ότι οι τιμές του πετρελαίου θα αναζητήσουν το επίπεδο στο οποίο αρχίζει η διάβρωση της ζήτησης», έγραψαν αναλυτές της Morgan Stanley, προσθέτοντας ότι το αργό μπορεί να αυξηθεί στα 150 δολάρια το βαρέλι το τρίτο τρίμηνο.

Ο πιο απότομος τρόπος με τον οποίο τα ράλι τιμών τείνουν να εξασθενούν φαίνεται όλο και πιο πιθανός — κι ανησυχητικός: μια ύφεση που συρρικνώνει την παγκόσμια οικονομία και μαζί της τη δίψα για πετρέλαιο.