Έφτασε η στιγμή η Βρετανία να δοκιμάσει μια κυβέρνηση τεχνοκρατών

Στους Βρετανούς πολιτικούς αρέσει να αναζητούν έμπνευση στην Αμερική. Μετά από έναν μήνα πολιτικής και οικονομικής αναταραχής στο εσωτερικό, θα ήταν καλύτερα να μελετούν την Ιταλία και την Ελλάδα. Αυτές οι χώρες αντιμετώπισαν προηγούμενες κρίσεις εγκαθιστώντας κυβερνήσεις με επικεφαλής μη πολιτικούς. Μετά από τέσσερις αποτυχημένους πρωθυπουργούς σε λίγο περισσότερο από έξι χρόνια, ήρθε η ώρα για τη Βρετανία να εξετάσει ένα παρόμοιο πείραμα.

Οι τεχνοκρατικές κυβερνήσεις τείνουν να αναλαμβάνουν εξουσία μετά την κατάρρευση μιας εκλεγμένης κυβέρνησης και να κυβερνούν για μια σύντομη περίοδο με περιορισμένη θητεία. Ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, για παράδειγμα, ολοκληρώνει μια θητεία 20 μηνών ως πρωθυπουργός της Ιταλίας, παρόλο που δεν κατέβηκε ποτέ στον εκλογικό στίβο. Άλλοι παρόμοια τεχνοκράτες πρωθυπουργοί είναι ο Μάριο Μόντι, ο πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος που ανέλαβε την ευθύνη κατά τη διάρκεια της κρίσης της ευρωζώνης το 2011, και ο Λουκάς Παπαδήμος, ο πρώην διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ελλάδας, που ορκίστηκε επικεφαλής της προσωρινής κυβέρνησης της χώρας του την ίδια χρονιά.

Αυτοί οι ηγέτες θα κατανοούσαν τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται η Βρετανία. Η τεχνο-σκεπτικιστική κυβέρνηση της Πρωθυπουργού Λιζ Τρας προσπάθησε αδέξια να τονώσει την ανάπτυξη μειώνοντας τους φόρους. Αυτό ξάφνιασε τους επενδυτές και ανάγκασε την Τράπεζα της Αγγλίας να παρέμβει. Η κυβέρνηση άργησε να προστρέξει στον τεχνοκρατικό τυφλοσούρτη, αλλά τελικά τοποθέτησε ως νέο υπουργό Οικονομικών, τον Τζέρεμι Χαντ, ο οποίος τη Δευτέρα αντέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος των προηγούμενων πολιτικών. Αλλά ο Χαντ έγινε υπέρμαχος της αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας σχετικά πρόσφατα και δεν είναι σαφές ότι η Τρας θα επιβιώσει μετά την αναστροφή οικονομικής πολιτικής.

Ο καλύτερος τρόπος για να λυθεί το πρόβλημα θα ήταν η διεξαγωγή εκλογών. Ωστόσο, οι Συντηρητικοί επιθυμούν απεγνωσμένα να αποφύγουν εθνικές εκλογές, που σύμφωνα με δημοσκοπήσεις θα οδηγούσαν σε καταστροφική ήττα. Το κυβερνών κόμμα θα μπορούσε ενδεχομένως να παραμείνει στην εξουσία για δύο ακόμη χρόνια. Επομένως, η τοποθέτηση ενός μη πολιτικού επικεφαλής για περιορισμένο χρονικό διάστημα αρχίζει να φαίνεται όλο και πιο ελκυστική. Η Βρετανία θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα υπουργικό συμβούλιο από πρώην κεντρικούς τραπεζίτες, συνταξιούχους δημοσίους υπαλλήλους, επιχειρηματίες και πρώην Ευρωπαίους Επιτρόπους, πολλοί από τους οποίους είναι ήδη μέλη της Βουλής των Λόρδων.

Μια ένσταση είναι ότι, για περισσότερο από έναν αιώνα, οι Βρετανοί πρωθυπουργοί ήταν εκλεγμένα μέλη της Βουλής των Κοινοτήτων. Ωστόσο, αυτό δεν είναι ανυπέρβλητο. Για παράδειγμα, ο Άλεκ Ντάγκλας-Χόουμ κατέλαβε κοινοβουλευτική έδρα, σαν «αλεξιπτωτιστής», λίγο αφότου έγινε πρωθυπουργός το 1963. Η Βρετανία θα μπορούσε σίγουρα να βρει μια κενή εκλογική περιφέρεια για έναν εγγυημένα τεχνοκράτη νέο πρωθυπουργό.

Μια πιο ουσιαστική ανησυχία είναι ότι οι τεχνοκρατικές κυβερνήσεις υπονομεύουν την πίστη στη δημοκρατία. Συχνά στερούνται νομιμότητας και τροφοδοτούν την στήριξη των ριζοσπαστικών κομμάτων. Ωστόσο, η σημερινή κυβέρνηση της Βρετανίας δεν είναι δα και πολύ αντιπροσωπευτική. Η Τρας κέρδισε την ηγεσία εξασφαλίζοντας μόλις 81.000 ψήφους από μέλη του κόμματός της. Οποιοσδήποτε διάδοχος προερχόταν από τις τάξεις των Συντηρητικών βουλευτών δεν θα είχε καν αυτό το ισχνό προβάδισμα. Εάν η Βρετανία πρόκειται να αντικαταστήσει έναν ακόμη πρωθυπουργό χωρίς εκλογές, ένας τεχνοκράτης δεν θα ήταν η χειρότερη λύση.

REUTERS BREAKINGVIEWS