Πολυεθνικές: Πώς θωρακίζονται απέναντι σε ενεργειακή κρίση και εφοδιασμό

Το παράδειγμα των αυτοκινητοβιομηχανιών ακολουθούν οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, με απώτερο σκοπό να θωρακίσουν καλύτερα την παραγωγή τους από τα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες και παράλληλα να πιάσουν τους στόχους για τη μείωση των εκπομπών ρύπων. Σε αυτό που έχουν επιδοθεί λοιπόν οι μεγάλες πολυεθνικές είναι η απόκτηση μεριδίων στους προμηθευτές πρώτων υλών και σε παρόχους ενέργειας.

G7: Νέος μηχανισμός για τη διαφοροποίηση των εφοδιαστικών αλυσίδων

Αφού οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού δέχθηκαν βαρύ πλήγμα από την πίεση της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία, μια πλειάδα εταιρειών έχει στραφεί στην ολοκληρωμένη καθετοποιημένη παραγωγή και επενδύει σε προμηθευτές ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, μετάλλων, γεωργικών προϊόντων και πολλών άλλων.

Τους τελευταίους έξι μήνες, περισσότερα από 4 δισ. δολάρια δαπανήθηκαν από επιχειρήσεις που επένδυσαν στις αλυσίδες εφοδιασμού τους σε κλάδους όπως τα τρόφιμα, οι μπαταρίες, τα χημικά, τα αυτοκίνητα, η εξόρυξη, τα απόβλητα και η ανακύκλωση, όπως δείχνουν τα στοιχεία της πλατφόρμας πληροφόρησης για τις αγορές Climate Tech VC.

Ενώ τα παγκόσμια δίκτυα εφοδιασμού ανακάμπτουν από το σοκ της πανδημίας, οι νέες προκλήσεις έρχονται από τα αυστηρότερα περιβαλλοντικά πρότυπα, τα οποία αναγκάζουν τις εταιρείες να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες για τη μείωση των εκπομπών των ιδίων και των προμηθευτών τους.

«Βρισκόμαστε στην ταχύτερη μετάβαση που έχει γίνει ποτέ στον κλάδο μας. Στέλνουμε σαφή μηνύματα στους καινοτόμους της εφοδιαστικής μας αλυσίδας ότι θα τους υποστηρίξουμε. Έτσι, στις μπαταρίες, τον χάλυβα, το αλουμίνιο και τον χυτοσίδηρο θα προμηθευόμαστε μόνο πράσινα υλικά και τεχνολογίες μέχρι το 2030», αναφέρει στο Reuters ο Αντρέας Φέλερ, επικεφαλής του τμήματος βιωσιμότητας της κατασκευάστριας φορτηγών Scania.

Οι προσπάθειες να μειωθεί η εξάρτηση των εταιρειών από την Κίνα και τη Ρωσία παίζουν επίσης ρόλο, αν και για πολλές η εισχώρηση στις αλυσίδες εφοδιασμού τους θα μπορούσε να είναι ένα μεγάλο και δαπανηρό άλμα στο άγνωστο.

«Τα γεγονότα των τελευταίων τριών ετών έχουν διδάξει στις επιχειρήσεις πολλά για τις ευπάθειες των αλυσίδων εφοδιασμού. Η κάθετη ολοκλήρωση είναι πρωτίστως μια στρατηγική που ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο από τις διαταραχές», επισημαίνει η Ρεμπέκα Κάμπελ εταίρος της δικηγορικής εταιρείας White & Case που συμβουλεύει εταιρείες για τέτοιου είδους συμφωνίες.

Οι εξαγωγικοί έλεγχοι που πρόκειται να επιβάλει το Πεκίνο τον επόμενο μήνα στο γάλλιο και το γερμάνιο που χρησιμοποιούνται στις βιομηχανίες ημιαγωγών και στην αμυντική, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Η κίνηση της Κίνας αιφνιδίασε τους τελικούς χρήστες σε πολλούς τομείς, ενώ ορισμένοι φοβούνται ότι θα ακολουθήσουν και άλλοι περιορισμοί από τον μεγαλύτερο παραγωγό πολλών πρώτων υλών στον κόσμο.

Από πωλητές προμηθευτές

Αν και δεν είναι νέο φαινόμενο, η τάση για τον έλεγχο και την ιδιοκτησία βασικών τμημάτων της παραγωγής έχει επιστρέψει μετά το ξέσπασμα της πανδημίας το 2020, με τις μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η GM και η Stellantis και υπό την πρόσθετη πίεση να περάσουν γρήγορα στην ηλεκτροκίνηση, να επενδύουν σε ορυχεία λιθίου, χαλκού και νικελίου.

Αυτή η τάση ωστόσο παρατηρείται και σε άλλους κλάδους όπως αυτός του λιανικού εμπορίου.

Το Ίδρυμα IMAS, ο επενδυτικός βραχίονας της αλυσίδας λιανικής πώλησης επίπλων ΙΚΕΑ, δαπάνησε πάνω από 1 δισ. ευρώ σε «περιουσιακά στοιχεία και στρατηγικές απαλλαγής από τον άνθρακα», με συμμετοχές μεταξύ άλλων στη χαλυβουργία H2 Green Steel (H2GS) και στην κατασκευάστρια μπαταριών Northvolt.

Όπως δήλωσε το ίδρυμα στο Reuters, θα εξετάσει επίσης περαιτέρω επενδύσεις σε παραγωγούς χάλυβα, στις κατασκευές και στο πράσινο αλουμίνιο που παράγονται με υδροηλεκτρική ενέργεια ή από ανακυκλωμένα υλικά. «Σε περιόδους απο-παγκοσμιοποίησης και υψηλότερων γεωπολιτικών κινδύνων, η ασφάλεια του εφοδιασμού έχει γίνει πιο σημαντική», τονίζει το ίδρυμα.

Τόσο η H2GS, η οποία κατασκευάζει μια εγκατάσταση υδρογόνου η οποία θα τροφοδοτείται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όσο και η Northvolt εδρεύουν στη Σουηδία.

Ο Φέλερ, σημειώνει ότι η Scania, η οποία είναι επίσης επενδύτρια στις H2GS και Northvolt, αναζητάει σκόπιμα κάποιες επενδύσεις που βρίσκονται πιο κοντά στην έδρα της για να υποστηρίξει τις προσπάθειές της να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Μετά την αρχική επένδυση ύψους 10 εκατομμυρίων ευρώ στην H2GS το 2021, έχει συνάψει συμφωνία προμήθειας χάλυβα από το 2027.

Και οι αεροπορικές εταιρείες στον «χορό»

Στον κλάδο των αερομεταφορών, οι αεροπορικές εταιρείες έχουν αρχίσει να επενδύουν στην παραγωγή καυσίμων, ανησυχώντας για την ανεπαρκή προσφορά βιοκαυσίμων, τα οποία αρκετές χώρες, όπως η Νορβηγία, η Γερμανία, η Ινδονησία και η Βρετανία, θα απαιτήσουν να αποτελούν μέρος του μείγματος των καυσίμων για τα αεροσκάφη.

Τον περασμένο Μάρτιο, η United Airlines επένδυσε σε έναν παραγωγό καυσίμων με βάση τα φύκια, η βρετανική Jet2  σε ένα εργοστάσιο που μετατρέπει απόβλητα από χωματερές σε καύσιμα, ενώ η ουγγρική Wizz σε μια εταιρεία με έδρα το Μπρίστολ που μετατρέπει τη λυματολάσπη σε καύσιμα.

«Εξακολουθούν να αναλαμβάνουν ρίσκο για την προμήθεια σε μια επιχείρηση στην οποία δεν είναι ειδικοί» υπογραμμίζει ο Μέιμπελ Σαλέχ, διευθύνων σύμβουλος για τις αερομεταφορές στην περιοχή ΕΜΕΑ στη Citi.

Οι επενδύσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα είναι εγγενώς επικίνδυνες, εν μέρει λόγω της κυκλικής φύσης των αγορών βασικών εμπορευμάτων και μπορεί να λειτουργήσουν μόνο προσωρινά για την επίλυση των προβλημάτων στις εφοδιαστικές αλυσίδες και τη βελτίωση των περιβαλλοντικών διαπιστευτηρίων, λένε οι ελεγκτές και οι δικηγόροι που βοηθούν τις εταιρείες σε τέτοιες συναλλαγές.

«Τα περιθώρια κέρδους αυξάνονται και καταρρέουν με τις ευμετάβλητες τιμές», λέει ο Κάμπελ της White & Case. «Επενδύσεις σε μετοχές που φαίνονταν σοφές κινήσεις τον Ιούνιο του 2023 μπορεί να φαίνονται ανόητες στον εταιρικό ισολογισμό σε 12 μήνες».

Ενώ οι εταιρείες θα συνεχίσουν να επενδύουν στους προμηθευτές τους βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, η αγορά θα φτάσει τελικά σε κορεσμό, υποστηρίζει ο Τζον Τσάντουικ, επικεφαλής της ενεργειακής μετάβασης για όλο τον κόσμο στην PricewaterhouseCoopers.

«Τότε είναι που θα επανέλθει η πίεση των μετόχων που θα πουν: δεν έχουμε τις αποδόσεις από αυτά, πώς θα αρχίσουμε να τα εκποιούμε;.