Intercargo: Κίνδυνος το φαινόμενο υγροποίησης μετάλλων

Σήμα κινδύνου για τα φορτηγά πλοία εκπέμπει η διεθνής ένωση πλοιοκτητών πλοίων μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου Intercargo, προειδοποιώντας για το φαινόμενο της υγροποίησης φορτίων ορυκτών μεταλλευμάτων. Όπως τονίζεται χαρακτηριστικά, η υγροποίηση (liquefaction) παραμένει ο μεγαλύτερος παράγοντας θανάτων στον κλάδο των bulk carriers.

Η υγροποίηση είναι ένα φαινόμενο, κατά το οποίο ένα «χύμα» ξηρό φορτίο, μετατρέπεται από σταθερή και ξηρή φάση σε μία σχεδόν υγρή. Βέβαια, είναι δύσκολο να αποδοθεί ένας ορισμός ο οποίος να καλύπτει το φαινόμενο σε όλη του την έκταση. Ο πιο κοινά αποδεκτός ορισμός είναι αυτός που δόθηκε από την Αμερικανική Ένωση Δοκιμών και Υλικών (American Society for
Tests and Materials) το 1997, σύμφωνα με την οποία πρόκειται -εν ολίγοις- για μία «προσωρινή μετατροπή του υλικού σε ρευστή μάζα». Στη ναυτιλία έχει επικρατήσει ο όρος υγροποίηση, παρόλα αυτά αν θέλαμε να δώσουμε έναν πιο δόκιμο όρο θα λέγαμε ρευστοποίηση, αφού το υλικό δεν μετατρέπεται σε υγρό αλλά συμπεριφέρεται σαν υγρό. «Όταν έχεις υγροποίηση φορτίου, γενικά χάνεις το πλοίο και η απώλεια ζωής είναι σημαντική. Άλλοι τύποι απωλειών πλοίων ή περισταστικών δεν έχουν τόσο υψηλό ποσοστό θνησιμότητας», αναφέρουν οι ειδικοί.

«Περιβαλλοντικές βόμβες» στα βάθη των ωκεανών

Σύμφωνα με την Intercargo, η υγροποίηση επηρεάζει άμεσα την ευστάθεια του πλοίου, καθώς δημιουργούνται ελεύθερες επιφάνειες, καθιστώντας πιθανότερη τη μετατόπιση του φορτίου και ειδικά σε συνθήκες θαλασσοταραχής. Σε ό,τι αφορά τα φορτία φορτία που είναι πιο επικίνδυνα να υποστούν υγροποίηση, σύμφωνα με τα δεδομένα, είναι αυτά που ανήκουν στην κατηγορία Α του Διεθνούς Κώδικα Θαλάσσιας Μεταφοράς Στερεών Φορτίων (IMSBC Code). Συγκεκριμένα, το νικέλιο έχει χαρακτηριστεί από την Intercargo ως το πιο επικίνδυνο φορτίο στον κόσμο. Επιπλέον, στα πιο συχνά αναφερόμενα υλικά που οδηγούν σε ανατροπή πλοίων λόγω της υγροποίησης είναι και το σιδηρομετάλλευμα (Iron Ore Fines).

Μεγάλο μέρος του προβλήματος των συγκεκριμένων υλικών οφείλεται στον τρόπο αποθήκευσής του στις χώρες προέλευσης (κυρίως Ινδονησία), όπου το μετάλλευμα τοποθετείται συνήθως σε ανοιχτούς χώρους (ακόμα και δίπλα σε υδροφόρους ορίζοντες), πράγμα που σημαίνει ότι υπόκεινται σε όλες τις καιρικές συνθήκες, με αποτέλεσμα να αποκτούν μεγάλα ποσοστά υγρασίας λόγω των συχνών και έντονων βροχοπτώσεων κατά τις περιόδους των μουσώνων και όχι μόνο, αφού έντονες βροχοπτώσεις μπορεί να υπάρχουν και σε περιόδους ξηρασίας

Τα θύματα

Στην ετήσια Έκθεση Ατυχημάτων της Intercargo υπογραμμίζεται η τραγική απώλεια ζωών που συνδέεται με την υγροποίηση φορτίου. Πιο συγκεκριμένα η τελευταία έκθεση για τα έτη 2013-2022 έδειξε ότι 104 ζωές και 26 φορτηγά πλοία άνω των 10.000 τόνων χάθηκαν πιθανότατα λόγω αστοχίας του φορτίου. Τα στατιστικά στοιχεία μόνο για το 2022 δείχνουν την απώλεια δύο πλοίων μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου, το ένα λόγω σύγκρουσης και το άλλο λόγω απώλειας ισχύος και βύθισης σε φουρτουνιασμένη θάλασσα, με απώλεια 12 ναυτικών από τα περιστατικά αυτά. Όσον αφορά τις απώλειες πλοίων, η προσάραξη ήταν η πιο συχνή αιτία που αναφέρθηκε μεταξύ 2013 και 2022, αντιπροσωπεύοντας 12 bulk carriers που χάθηκαν (46,2%), με διάφορες άλλες αιτίες, συμπεριλαμβανομένων προβλημάτων με μηχανήματα και εξοπλισμό.

Από την πλευρά του, ο διευθυντής επιχειρήσεων της Ενωσης, Xianyong (Joe) Zhou, επισημαίνει: «Ως η φωνή της παγκόσμιας ναυτιλίας χύδην ξηρού φορτίου, η Intercargo είναι αποφασισμένη να συμβάλει στην αντιμετώπιση αυτών των γεγονότων. Ενώ η έκθεση υπογραμμίζει ότι γίνονται βελτιώσεις στην ασφάλεια, υπάρχουν σαφώς περισσότερα που πρέπει να γίνουν για να γίνει η ναυτιλία ασφαλέστερη. Πρέπει να συνεχίσουμε να μαθαίνουμε πώς μπορούμε να προστατεύσουμε καλύτερα τις ζωές των ναυτικών καθώς και τα πλοία και το φορτίο τους από ζημιές και απώλειες».

Αξίζει να σημειωθεί πως στην έκθεση υπογραμμίζεται ακόμη ότι ότι τέσσερα από τα πέντε ατυχήματα πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου που οδήγησαν στην απώλεια 70 ναυτικών και συνέβησαν ως αποτέλεσμα υγροποίησης του φορτίου ήταν φορτωμένα με μετάλλευμα νικελίου, ενώ το πέμπτο με βωξίτη.

Πηγή: Εντυπη Εκδοση ΤΑ ΝΕΑ