«Έκθεση-εφιάλτης του ΔΝΤ: νέα μέτρα, απολύσεις, διατήρηση των χαρατσιών και ξεπούλημα». Πριν από 10 ακριβώς χρόνια, αυτό ήταν το περιεχόμενο της έκθεσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Πολλοί πίστευαν τότε ότι το ΔΝΤ δεν μιλούσε επί πραγματικών προβλημάτων όταν πρότεινε τις συγκεκριμένες λύσεις, αλλά είχε μια κάποιου είδους ιδεολογική εμμονή, μια συνταγή λιτότητας όπως έλεγαν την οποία περίφερε από χώρα σε χώρα.
Προφανώς και έκανε λάθη το ΔΝΤ, αλλά σε γενικές γραμμές οι συστάσεις του ήταν πάντα εύστοχες. Μην ξεχνάμε ότι θεσμοί του κοινωνικού κράτους όπως το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα αποτελούν «συνταγή» ΔΝΤ. Το περήφανο ελληνικό κράτος δεν είχε σκεφτεί να θεσμοθετήσει ένα ελάχιστο εισόδημα διαβίωσης για τους πιο αδύναμους πολίτες του. Το ΔΝΤ το επέβαλε με το τρίτο μνημόνιο.
Από εκείνη την περίοδο έχουν περάσει πολλά χρόνια. Σημάδι πόσο έχουν αλλάξει οι καιροί είναι ότι μια ακόμα έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την ελληνική οικονομία τα τελευταία χρόνια πέρασε σχεδόν στα ψιλά της επικαιρότητας. Καμία σχέση με όσα περιμέναμε να πούνε ο Τόμσεν και τα άλλα παιδιά την προηγούμενη δεκαετία. Ολα αυτά αποτελούν παρελθόν.
Το ότι έχουν αλλάξει οι καιροί δεν σημαίνει ότι έχει μειωθεί το βάρος της ετήσιας έκθεσης του διεθνούς οργανισμού για την Ελλάδα. Μπορεί τρόικα να μην έχουμε, αλλά ο σημερινός κριτής της ελληνικής οικονομίας, οι αγορές, δίνουν μεγάλη σημασία στο τι λέει το πάλαι ποτέ «κακό» ΔΝΤ. Και η αλήθεια είναι ότι στη φετινή έκθεση υπήρχε αρκετό «ζουμί», κόντρα στη χωρίς όριο αισιοδοξία που εκπέμπεται από άλλους φορείς. Αναγνώρισε μεν τα θετικά, την πρόοδο που έχει καταγραφεί, όπως την εισοδηματική σύγκλιση με την Ευρωπαϊκή Ενωση, τη μείωση του χρέους, την επανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και την ώθηση που έχει δοθεί στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Ανέφερε ωστόσο τρία ζητήματα που δεν τα συζητούμε επαρκώς στη χώρα. Το πρώτο έχει να κάνει με την ανάγκη βελτίωσης των τραπεζικών ισολογισμών, υπονοώντας ότι ακόμα πρέπει να γίνουν πολλά στο μέτωπο των κόκκινων δανείων, που εμείς το θεωρούμε λυμένο. Το δεύτερο αφορά ένα πολύ οικείο στον μέσο πολίτη ζήτημα, αυτό του πληθωρισμού, με μεγαλύτερο πρόβλημα τα υψηλά επίπεδα του δομικού (χωρίς τρόφιμα και ενέργεια) και το τρίτο τις αυξημένες τιμές στα ακίνητα. Το τελευταίο σχεδόν κανείς, εκτός του ΔΝΤ, δεν το λογίζει ως πρόβλημα στην οικονομία. Παρατηρεί και δύο ζητήματα που επίσης δεν τα συζητάμε πολύ, όπως «τις χαμηλές αποταμιεύσεις των νοικοκυριών» και «το χαμηλό ακόμα επίπεδο επενδύσεων». Μέχρι εδώ σχεδόν όλα συνηθισμένα.
Στην έκθεση μιλάει για δύο ζητήματα που εμείς τα αντιμετωπίζουμε περισσότερο με φιλοσοφική διάθεση, παρά με παρέμβαση στο πεδίο. Μιλάει για το πρόβλημα του δημογραφικού και αυτό της κλιματικής αλλαγής. Για το δεύτερο πρότεινε να αυξηθεί η τιμολόγηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών φόρων κατανάλωσης, σε τομείς όπως οι μεταφορές ώστε να κινητροδοτηθεί η ταχεία και αποτελεσματική πράσινη μετάβαση. Με δεδομένα όσα περάσαμε με τις φωτιές και τις πλημμύρες το περασμένο καλοκαίρι, μήπως να το σκεφτούμε;
