Η Ακροδεξιά δεν αντιπροσωπεύει τους λαούς της Ευρώπης

Η Ακροδεξιά ήταν ο μεγαλύτερος νικητής συνολικά, κάτι που δεν αποτέλεσε έκπληξη καθώς οι περισσότερες δημοσκοπήσεις ήταν αρκετά ακριβείς. Οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι κατέγραψαν μεγάλες απώλειες. Οι δύο μεγάλες «κεντρώες» ομάδες στο Κοινοβούλιο, το δεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) και οι αριστεροί Σοσιαλιστές και Δημοκράτες, κέρδισαν και έχασαν λιγάκι αντίστοιχα. Όμως οι ευρωεκλογές είναι ένα συνoνθύλευμα 27 εθνικών εκλογών και ενώ υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στη στήριξη σε εθνικό επίπεδο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο ήταν έκπληξη το πόσο συντηρητικές ήταν οι αλλαγές, δεδομένων των παγκόσμιων και περιφερειακών εξελίξεων σε σχέση με τις προηγούμενες ευρωεκλογές πριν από πέντε χρόνια, από το Brexit και τον COVID-19 έως την Ουκρανία.

Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει σαφής ευρωπαϊκή τάση. Στην πραγματικότητα, οι έντονες αλλαγές στις μεγαλύτερες χώρες-μέλη της ΕΕ, κυρίως στη Γαλλία και στη Γερμανία, είχαν δυσανάλογο αντίκτυπο.

Ετσι, παρόλο που η Ακροδεξιά τα πήγε καλά στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, τα πήγε λιγότερο καλά από ό,τι αναμενόταν στη Βόρεια Ευρώπη. Το Κόμμα των Φινλανδών και το Λαϊκό Κόμμα της Δανίας είχαν μεγάλες απώλειες, ενώ οι Σουηδοί Δημοκράτες δεν εξασφάλισαν υποστήριξη. Αυτή η απώλεια αντισταθμίστηκε από το νέο δεξιό λαϊκιστικό Κόμμα των Δημοκρατών της Δανίας, αν και αυτοί είχαν ένα μάλλον άτονο αποτέλεσμα. Πράσινοι και αριστερά κόμματα τα πήγαν καλά στις τρεις σκανδιναβικές χώρες, σε αντίθεση με το μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης Ευρώπης.

Στην Ολλανδία, μόλις μισό χρόνο αφότου ο Γκέερτ Βίλντερς συγκλόνισε την Ευρώπη βγαίνοντας πρώτος στις γενικές εκλογές, το δικό του Κόμμα για την Ελευθερία είχε και πάλι μεγάλα κέρδη, αν και τερμάτισε πίσω από το Εργατικό Κόμμα/Πράσινη Αριστερά, που αναπάντεχα ήρθε πρώτο. Επιπλέον, το ακροδεξιό Φόρουμ για τη Δημοκρατία, ο μεγάλος νικητής του 2019, εξαφανίστηκε.

Για να είμαστε ξεκάθαροι, δεν υπάρχουν πολλά για να γιορτάσουμε σε αυτά τα αποτελέσματα. Ναι, το Κέντρο άντεξε και η Ακροδεξιά δεν κατάφερε να κερδίσει όσα φοβόντουσαν. Ομως η Ακροδεξιά κέρδισε περίπου μία στις τέσσερις έδρες και μία στις πέντε ψήφους στην Ευρώπη. Επιπλέον, το πραγματικό ερώτημα δεν ήταν ποτέ αν «θα κρατήσει το Κέντρο» αλλά μάλλον «ποιο Κέντρο θα κρατήσει». Και από αυτή την άποψη, οι εκλογές λένε μια λιγότερο θετική ιστορία. Αλλωστε, η μεγαλύτερη ομάδα στο νέο Κοινοβούλιο, το ΕΛΚ, υιοθέτησε τα βασικά ζητήματα της Ακροδεξιάς στην εκστρατεία του και θα κυβερνήσει με πιο δεξιό τρόπο από πριν – με ή χωρίς τη βοήθεια της διχασμένης Ακροδεξιάς.

Για να αποτρέψουμε μια ακροδεξιά στροφή στις Βρυξέλλες, με ή χωρίς επίσημους συνασπισμούς με ακροδεξιά κόμματα, χρειαζόμαστε ρεαλιστική ανάλυση και όχι μια προσέγγιση εντυπωσιασμού. Η Ακροδεξιά δεν αντιπροσωπεύει τον «λαό». Στην πραγματικότητα, αντιπροσωπεύει απλώς μια μειοψηφία των λαών της Ευρώπης. Επιπλέον, πολύ περισσότεροι Ευρωπαίοι απορρίπτουν ακροδεξιά κόμματα και πολιτικές. Αυτό είναι το μήνυμα που πρέπει να συνεχίσουν να προωθούν οι προοδευτικοί προς και μέσω των μέσων ενημέρωσης και τελικά προς το ΕΛΚ, έτσι ώστε το Κέντρο να «κρατήσει» πραγματικά τα επόμενα πέντε χρόνια.

Ο ολλανδός πολιτικός επιστήμονας Κας Μούντε είναι καθηγητής στη Σχολή Δημόσιων και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου της Τζόρτζια. Στα ελληνικά κυκλοφορούν βιβλία του από τις εκδ. Επίκεντρο με πιο πρόσφατο το «Η Ακροδεξιά σήμερα» (2020, μτφ. Ελένη Κοτσυφού)

Πηγή: Premium Έκδοση Τα Νέα