Anime: Η άνοδος της βιομηχανίας των 21 δισ. και ο αγώνας της Ιαπωνίας για την πάταξη της εκμετάλλευσης

Η Ιαπωνία πατάει «πόδι» στην εκμετάλλευση των animators και των ηθοποιών φωνής που εργάζονται στη βιομηχανία των anime (ιαπωνικά κινούμενα σχέδια). Σύμφωνα με δεκάδες συνεντεύξεις του Bloomberg με εργαζόμενους στη συγκεκριμένη βιομηχανία οι εργασιακές συνθήκες και οι μισθοί έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την παγκόσμια έκρηξη που βοήθησε τις πωλήσεις της βιομηχανίας να διπλασιαστούν στα 21 δισ. δολάρια την τελευταία δεκαετία.

Ακόμη και σε μια χώρα όπου η κουλτούρα της υπερεργασίας διαπερνά ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων, η βιομηχανία anime είναι διαβόητη για τις εξαντλητικές ώρες εργασίας.

Ανοιχτό το ενδεχόμενο επιβολής δασμών στην Ιαπωνία άφησε ο Τραμπ

Οι animators στις αρχές της δεκαετίας των 2020 κερδίζουν λιγότερα από 2 εκατομμύρια γιεν (12.948 δολάρια) το χρόνο, σύμφωνα με στοιχεία του κλάδου, σε σύγκριση με πάνω από 3 εκατομμύρια γιεν για ένα άτομο παρόμοιας ηλικίας που ζει στο Τόκιο. Αυτό είναι λιγότερο από το μισό από ό,τι κερδίζουν οι entry level θέσεις στις ΗΠΑ, όπως δείχνουν ιστοσελίδες όπως η Glassdoor, που επικαλείται το Bloomberg. Οι εργαζόμενοι διαμαρτύρονται επίσης για τις καθυστερημένες και αβέβαιες πληρωμές.

Πώς τα anime έγιναν βασικό εξαγώγιμο προϊόν

Κάποιοι, ωστόσο, αισθάνονται ότι η αλλαγή είναι σε εξέλιξη. Μια ομάδα εργασίας για το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών κατήγγειλε πέρυσι τη βιομηχανία anime της Ιαπωνίας για την κακή μεταχείριση των εργαζομένων, μαζί με περιπτώσεις σεξουαλικής βίας και παρενόχλησης στις επιχειρήσεις ψυχαγωγίας. Σε μια έκθεση του Μαΐου, η ομάδα αναφέρθηκε σε «υπερβολικά πολλές ώρες εργασίας» και χαμηλές αμοιβές, καθώς και στην περιφρόνηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας των εργαζομένων.

Αυτό δεν ήταν μια καλή εικόνα για την κυβέρνηση, η οποία έχει προωθήσει τα anime ως μέρος της πρωτοβουλίας «Cool Japan» για την ενίσχυση της ήπιας ισχύος της. Το ψυχαγωγικό περιεχόμενο, συμπεριλαμβανομένων των anime, αποτελούν πλέον βασικό ιαπωνικό εξαγώγιμο προϊόν, σχεδόν ισάξια με τον χάλυβα και τα τσιπ σε αξία.

Η έκθεση του ΟΗΕ συνέπεσε επίσης με τις αυξανόμενες ανησυχίες του κοινού για τη μεταχείριση των ελεύθερων επαγγελματιών και των ανεξάρτητων εργαζομένων, ένα αυξανόμενο τμήμα του εργατικού δυναμικού, καθώς όλο και περισσότερες εταιρείες στρέφονται από τη δια βίου απασχόληση σε ευέλικτες – και φθηνότερες – ρυθμίσεις πρόσληψης. Η πλειονότητα των εργαζομένων στη βιομηχανία των anime είναι ελεύθεροι επαγγελματίες.

Αναγνωρίζοντας αυτές τις ανησυχίες, οι νομοθέτες ψήφισαν έναν νέο νόμο που τέθηκε σε ισχύ τον Νοέμβριο για την ενίσχυση της προστασίας των ελεύθερων επαγγελματιών. Στα τέλη του περασμένου μήνα, οι ρυθμιστικοί υπάλληλοι της Επιτροπής Δίκαιου Εμπορίου της Ιαπωνίας ξεκίνησαν μια μελέτη σχετικά με τις εργασιακές πρακτικές στη βιομηχανία anime και κάλεσαν τους εργαζόμενους να υποβάλουν καταγγελίες.

Πολλοί εργαζόμενοι στη βιομηχανία των anime δήλωσαν ότι τέτοιες προσπάθειες έπρεπε να έχουν έρθει εδώ και καιρό. Τρεις μήνες μετά την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, ορισμένοι είπαν ότι οι αλλαγές, αν και δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί πλήρως, έχουν αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με την ευημερία των εργαζομένων σε μια βιομηχανία που επωφελείται από την ισχυρή παγκόσμια ζήτηση και το ενδιαφέρον των επενδυτών.

Κάποτε τα anime είχαν ένα αρκετά μικρότερο και ειδικό κοινό, με τους πιο εμμονικούς φανς να ονομάζονται «otakus». Σήμερα θεωρούνται πλέον mainstream. Το 2020, όταν η πανδημία σταμάτησε την παραγωγή του Χόλιγουντ, η ταινία Demon Slayer: Mugen Train ξεπέρασε τα 470 εκατ. δολάρια σε παγκόσμιες πωλήσεις.

Στην Ιαπωνία, περίπου 400 τίτλοι anime παράγονται πλέον για την τηλεόραση και τους κινηματογράφους κάθε χρόνο, προσελκύοντας αφοσιωμένους οπαδούς που αγοράζουν και τα σχετικά εμπορεύματα.

Η δημοτικότητα του είδους μεταξύ του παγκόσμιου κοινού έχει επίσης οδηγήσει σε έναν καταιγισμό εξαγορών. Η Sony, η οποία αγόρασε την υπηρεσία streaming για anime Crunchyroll το 2021, έγινε ο μεγαλύτερος μέτοχος του εκδότη Kadokawa Corp. σε μια συμμαχία που ανακοινώθηκε στα τέλη του περασμένου έτους. Η εταιρεία παραγωγής και διανομής ταινιών Toho Co. αγόρασε τον αμερικανικό διανομέα anime Gkids Inc. για ένα άγνωστο ποσό για να ενισχύσει την αμερικανική εμβέλεια της ιαπωνικής εταιρείας.