Τραμπ: Θα μπορούσε να απολύσει τον πρόεδρο Τζερόμ Πάουελ;

Ο ισχυρισμός του Ντόναλντ Τραμπ την Πέμπτη ότι έχει το δικαίωμα να απολύσει τον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, Τζερόμ Πάουελ, έχει φέρει στο προσκήνιο ένα δικαστικό προηγούμενο που προστατεύει τις ανεξάρτητες κυβερνητικές υπηρεσίες τις τελευταίες εννέα δεκαετίες.

Ο αμερικανός πρόεδρος την Πέμπτη επιτέθηκε στον Πάουελ, λέγοντας πως «πάντα αργεί πολύ, είναι λίγο αργός. Και δεν είμαι ευχαριστημένος μαζί του». Όταν ρωτήθηκε από έναν δημοσιογράφο στο Οβάλ Γραφείο εάν θα απέλυε τον κορυφαίο κεντρικό τραπεζίτη των ΗΠΑ, ο Τραμπ είπε: «Αν θέλω να φύγει, θα φύγει πολύ γρήγορα, πιστέψτε με».

Η επίθεση του Τραμπ άφησε τους επενδυτές και τους οικονομολόγους να επικεντρωθούν σε μια υπόθεση που περνά τώρα στα δικαστήρια των ΗΠΑ, η οποία περιλαμβάνει την προηγούμενη απόλυση μελών διοικητικών συμβουλίων σε άλλες δύο ανεξάρτητες υπηρεσίες.

Οι δύο αξιωματούχοι είναι πιο κάτω στην ιεραρχία της Fed σε σχέση με τον Πάουελ, αλλά προστατεύονται από μια απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου του 1935, γνωστή ως «Εκτελεστής του Χάμφρεϊ».

Ο Πάουελ είπε την Τετάρτη ότι η Fed «παρακολούθησε προσεκτικά» την υπόθεση, η οποία επικεντρώνεται στην απόλυση από τον Τραμπ της Γκουίν Γουίλκοξ του Εθνικού Συμβουλίου Εργασιακών Σχέσεων και της Κάθι Χάρις, προέδρου του Συμβουλίου Προστασίας Συστημάτων Merit.

Σε τι επικεντρώνεται η υπόθεση

Η υπόθεση θα δοκιμάσει μια απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, που έμεινε στην ιστορία ως «Humphrey’s Executor vs United States», που ελήφθη πριν από 90 χρόνια, και η οποία οδήγησε στην απόφαση του κορυφαίου αμερικανικού δικαστηρίου υπέρ του Ουίλιαμ Χάμφρεϊ, πρώην επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου, σχετικά με την απόφαση του προέδρου Φράνκλιν Ρούζβελτ να τον απομακρύνει το 1933 λόγω της αντίθεσης του Επιτρόπου στις πολιτικές του New Deal.

Αφού πέθανε ο Χάμφρεϊ, ο εκτελεστής του ακολούθησε την υπόθεση για να ανακτήσει τους μισθούς που οφείλονταν στην περιουσία του, με το Ανώτατο Δικαστήριο να αποφασίζει ότι ο Ρούσβελτ είχε ενεργήσει παράνομα απολύοντας τον επίτροπο χωρίς «αιτία», όρος που ερμηνεύεται ευρέως για να καλύπτει παράνομες δραστηριότητες ή βαριά ανικανότητα.

Έκτοτε, η απόφαση επέτρεψε σε ανεξάρτητες υπηρεσίες – συμπεριλαμβανομένης της Fed – να εκτρέψουν την πολιτική πίεση κατά τη λήψη πολιτικών αποφάσεων.

Ο Πάουελ, ο οποίος σκοπεύει να εκπληρώσει τη θητεία του μέχρι τον Μάιο του 2026, δήλωσε την Τετάρτη ότι η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ να καθορίσει τα επιτόκια όπως κρίνει σκόπιμο είναι «θέμα νόμου».

Γιατί ο Εκτελεστής του Χάμφρεϊ είναι τόσο σημαντικός για την κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ

Η απόφαση είναι το μεγαλύτερο νομικό κιγκλίδωμα που εμποδίζει τον Τραμπ να απολύσει τον Πάουελ ή τους έξι συναδέλφους του διοικητές της Fed.

Ο Ντέιβιντ Γουίλκοξ, πρώην οικονομολόγος της Fed τώρα στο Peterson Institute for International Economics, είπε στους Financial Times ότι ο Εκτελεστής του Humphrey είχε γίνει τόσο σημαντικός στη διαμόρφωση των αντιλήψεων των ανθρώπων για την ανεξαρτησία της Fed που οποιαδήποτε αμφισβήτησή της πιθανότατα θα προκαλούσε πανικό.

«Η απλή εξουσιοδότηση του προέδρου να ασκήσει αυτή την ικανότητα να απολύει διοικητές θα εκνευρίσει τους συμμετέχοντες στην αγορά, θα υπονόμευε την αξιοπιστία της Federal Reserve στα μάτια των επενδυτών», δήλωσε o Γουίλκοξ. «Μπορεί να έχουμε μια μάλλον σοβαρή αρνητική αντίδραση της αγοράς σε μια απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου προς αυτήν την κατεύθυνση».

Γιατί ανησυχούν ορισμένοι παρατηρητές της Fed

Οι Γκουίν Γουίλκοξ και Κάθι Χάρις, διορισμένες στην κυβέρνηση Μπάιντεν, απολύθηκαν και οι δύο όταν ο Τραμπ έγινε πρόεδρος τον Ιανουάριο. Άσκησαν υποθέσεις κατά της κυβέρνησης σε ομοσπονδιακά δικαστήρια, τα οποία διέταξαν την επαναφορά τους.

Η κυβέρνηση Τραμπ άσκησε έφεση αργότερα στο Εφετείο των ΗΠΑ για την Περιφέρεια της Κολούμπια, το οποίο στις 7 Απριλίου υποστήριξε την απόφαση των κατώτερων δικαστηρίων να αποκαταστήσουν τις Γουίλκοξ και Χάρις. Δικαστήριο της μπρωτεύουσας ανέφερε συγκεκριμένα το προηγούμενο του Εκλελεστή του Χάμφρεϊ στην απόφασή του.

Στη συνέχεια, οι ΗΠΑ προσέφυγαν στο Ανώτατο Δικαστήριο για να ακυρώσει την εντολή των κατώτερων δικαστηρίων για την επαναφορά των Γουίλκοξ και Χάρις.

Ο ανώτατος δικαστής Τζον Ρόμπερτς εξέδωσε στις 9 Απριλίου διάταγμα που εμποδίζει τις Γουίλκοξ και Χάρις να επιστρέψουν στην εργασία τους όσο το Ανώτατο Δικαστήριο εξετάζει την υπόθεση. Το Ανώτατο Δικαστήριο θα μπορούσε να αποφασίσει για την έφεση τις επόμενες ημέρες. Ζητούσε από τα μέρη να απαντήσουν στην προσφυγή έως τις 15 Απριλίου.

Ο Λεβ Μενάντ, νομικός μελετητής στο Πανεπιστήμιο Columbia, περιέγραψε τις συνθήκες της υπόθεσης ως «εξαιρετικά σπάνια», υποστηρίζοντας ότι εάν το Ανώτατο Δικαστήριο συνέχιζε να αρνείται στις γυναίκες το δικαίωμα να επιστρέψουν στην εργασία, τότε ο Εκτελεστής του Χάμφρεϊ θα φαινόταν «καταδικασμένος».

«Αν και ίσως το δικαστήριο στο τέλος να υποστηρίξει [τον εκτελεστή του Χάμφρεϊ] σε μερικούς μήνες από τώρα και να επαναφέρει αυτούς τους ανθρώπους στις δουλειές τους, αν το δικαστήριο συμφωνήσει με την κυβέρνηση και αποβληθούν από τη δουλειά τους στο ενδιάμεσο διάστημα, τότε, από μόνο του, είναι μια μερική νίκη για τον Τραμπ. Ακόμα κι αν χάσει την υπόθεση στο τέλος».

Πόσο θα επηρεαστεί η Fed από την περίπτωση των Χάρις και Γουίλκοξ

Ορισμένοι νομικοί μελετητές λένε ότι ο λόγος που ο Εκτελεστής του Χάμφρεϊ παρέμεινε στη θέση του για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα είναι ότι οι δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου αναγνωρίζουν τη σημασία της ύπαρξης μιας ανεξάρτητης κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, με βάση προηγούμενες αποφάσεις.

Πέρυσι, οι δικαστές ψήφισαν 7-2 σε μια απόφαση που θεωρήθηκε ως μέτρο νομικής υποστήριξης για την ανεξαρτησία της Fed, παρόλο που επρόκειτο επίσημα για το Γραφείο Οικονομικής Προστασίας των Καταναλωτών.

Οι μελετητές υποστηρίζουν ότι ακόμα κι αν το Ανώτατο Δικαστήριο καταλήξει να συμπαραταχθεί με τον Τραμπ στις υποθέσεις των Γουίλκοξ και Χάρις, η απόφασή του θα μπορούσε να περιλαμβάνει ένα χάσμα που θα απομόνωσε τους διοικητές της Fed από την πολιτική πίεση.

Ο Πάουελ, ο οποίος είναι δικηγόρος, δήλωσε την Τετάρτη ότι οποιαδήποτε απόφαση για την υπόθεση δεν θα «ισχύει για τη Fed».

«Γενικά, η ανεξαρτησία της Fed γίνεται ευρέως κατανοητή και υποστηρίζεται στην Ουάσιγκτον, στο Κογκρέσο, όπου έχει πραγματικά σημασία», πρόσθεσε ο Πάουελ.