Πάπας Φραγκίσκος: Ένα δαχτυλίδι που έσπασε μια παράδοση αιώνων

Με ιστορία που χρονολογείται τουλάχιστον από τον 13ο αιώνα, το «Δαχτυλίδι του Ψαρά» είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα αντικείμενα της παπικής στολής. Πήρε το όνομά του από τον Άγιο Πέτρο, ο οποίος ήταν ψαράς και, σύμφωνα με την καθολική παράδοση, ο πρώτος Πάπας, και φορέθηκε από τον Πάπα Φραγκίσκο σε τελετουργικές εκδηλώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της 12ετούς βασιλείας του.

Αμέτρητοι αφοσιωμένοι οπαδοί του έσπευσαν να το φιλήσουν προκαλώντας ακόμη και μια διαμάχη για την υγιεινή.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Royal FM Rwanda (@royalfm94.3)

Agostino Masucci – Πορτρέτο του Πάπα Κλήμη ΧΙΙΙ, καθιστός / Wikimedia Commons

Η επίσημη σφραγίδα κάθε Πάπα

Τώρα, όπως επιτάσσει η παράδοση, το δαχτυλίδι με το σήμα του εκλιπόντος ποντίφικα θα καταστραφεί -ή τουλάχιστον θα αλλοιωθεί- εντός των τειχών του Βατικανού μετά τον θάνατό του, σε ηλικία 88 ετών, τη Δευτέρα του Πάσχα.

Πρόκειται για ένα τελετουργικό με πρακτικές ρίζες. Το «Δαχτυλίδι του Ψαρά» και ένα μενταγιόν που ονομάζεται Βulla (Βούλα) χρησίμευαν παραδοσιακά ως επίσημες σφραγίδες για επίσημες επιστολές και έγγραφα γνωστά ως Παπικές Σημειώσεις.

Νέες επίσημες Παπικές Σημειώσεις εκδίδονταν σε κάθε νεοεισερχόμενο Πάπα και για να αποφευχθεί η μεταθανάτια πλαστογράφηση επιστολών ή διαταγμάτων -και τα δύο, Δακτυλίδι και μενταγιόν, συντρίβονταν με σφυρί μετά το θάνατό του.

Από το 1521 έως το 2013, αυτό ακριβώς συνέβαινε.

«To Δαχτυλίδι είναι το ισοδύναμο της αφαίρεσης των στοιχείων σύνδεσης από έναν λογαριασμό κοινωνικής δικτύωσης» δήλωσε ο Christopher Lamb

To επίχρυσο «Δαχτυλίδι του Ψαρά» του Πάπα Φραγκίσκου EPA/HANDOUT

Για να σταματήσουν οι επιτήδειοι

«To Δαχτυλίδι είναι το ισοδύναμο της αφαίρεσης των στοιχείων σύνδεσης από έναν λογαριασμό κοινωνικής δικτύωσης» δήλωσε ο Christopher Lamb, ανταποκριτής του CNN στο Βατικανό. «Αυτό ήταν το ζητούμενο – να σταματήσουν οι επιτήδειοι να χρησιμοποιούν ψεύτικες σφραγίδες σε έγγραφα».

Σύμφωνα με τη σύμβαση, ο Camerlengo (Καμεράριος) της Αγίας Ρωμαϊκής Εκκλησίας, ένας ανώτερος καρδινάλιος που διορίζεται για να επιβλέπει τη μετάβαση, θα κατέστρεφε το δαχτυλίδι και το Bulla παρουσία του Κολλεγίου των Καρδιναλίων μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Πάπα.

Η πρακτική αυτή συνεχίστηκε πολύ καιρό αφότου τα αντικείμενα έπαψαν να χρησιμοποιούνται ως σφραγίδες (αντικαταστάθηκαν από ένα γραμματόσημο στα μέσα του 19ου αιώνα).

Άποψη του χεριού και του δαχτυλιδιού με τον μαλτέζικο σταυρό του Αρχιεπισκόπου Κάρολου Σικλούνα καθώς μιλάει σε δημοσιογράφους στο Σαντιάγο της Χιλής, 19 Ιουνίου 2018. Οι απεσταλμένοι του Πάπα Φραγκίσκου, Charles Scicluna και Jordi Bertomeu, προσέφεραν την τελευταία συνέντευξη Τύπου πριν αναχωρήσουν από τη Χιλή, όπου έφτασαν για να ερευνήσουν τις χιλιανές επισκοπικές επιτροπεία που εμπλέκονται σε υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης. EPA/ALBERTO VALDE

Ο σταυρός με το καλέμι

Όταν ο προκάτοχος του Φραγκίσκου Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ έγινε ο πρώτος πάπας που παραιτήθηκε ποτέ μετά από έξι αιώνες διαδοχής, καθιερώθηκε μια νέα παράδοση: Ένας βαθύς σταυρός σκαλίστηκε στην επιφάνεια του δαχτυλιδιού με καλέμι.

«Νομίζω ότι υπήρχε η αίσθηση ότι ήταν περιττό να καταστραφεί το δαχτυλίδι» δήλωσε ο Lamb, ο οποίος υποστήριξε ότι η απειλή της παπικής μίμησης είχε γίνει όλο και λιγότερο πιθανή με την πάροδο των ετών.

Ο σημερινός Camerlengo, ο Kevin Joseph Farrell, ο Ιρλανδός καρδινάλιος που διορίστηκε στο ρόλο αυτό από τον Φραγκίσκο το 2023, αναμένεται να ακολουθήσει το παράδειγμα και να καταστρέψει το δαχτυλίδι πριν από το παπικό κονκλάβιο – τη διαδικασία με την οποία θα επιλεγεί ο επόμενος Πάπας.

Ο νέος ιρακινός επίσκοπος Andraos Abouna παραλαμβάνει το δαχτυλίδι από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’ στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, 06 Ιανουαρίου 2003, κατά τη διάρκεια της τελετής διορισμού νέων καθολικών επισκόπων που τελέστηκε από τον Ποντίφικα. EPA PHOTO ANSA / MAURIZIO BRAMBATTI

Ο Φραγκίσκος κινήθηκε κάπου στο ενδιάμεσο

Αν και διαποτισμένο από τελετουργικά και συμβολικό της παπικής εξουσίας, ο ρόλος του Δαχτυλιδιού με το σήμα ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό από ποντίφικα σε ποντίφικα. Από αυτή την άποψη, ο Φραγκίσκος παρέκκλινε από ορισμένους από τους πρόσφατους προκατόχους του.

Ορισμένοι ποντίφικες, όπως ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’, επέλεξαν την καθημερινή χρήση, ενώ ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ φορούσε συχνά ένα εναλλακτικό δαχτυλίδι (ή έναν σταυρό σε σχήμα δαχτυλιδιού) ως ένα είδος ομοιώματος.

Ο Φραγκίσκος κινήθηκε κάπου στο ενδιάμεσο: Φορούσε το «Δαχτυλίδι του Ψαρά» σε επίσημες τελετές, αν και για καθημερινή χρήση το άλλαξε με ένα απλό ασημένιο δαχτυλίδι που χρονολογείται από την εποχή που ήταν καρδινάλιος.

Στις αρχές του 2019, ο Πάπας Φρασκίσκος βιντεοσκοπήθηκε επανειλημμένα να απομακρύνει το χέρι του όταν οι οπαδοί του προσπαθούσαν να το κάνουν

Αισθανόταν άβολα ή προστάτευε το ποίμνιο;

Υπήρξαν επίσης κάποιες εικασίες ότι ο Φραγκίσκος αισθανόταν άβολα με την πράξη του φιλιού στο Δαχτυλίδι. Στις αρχές του 2019, βιντεοσκοπήθηκε επανειλημμένα να απομακρύνει το χέρι του όταν οι οπαδοί του προσπαθούσαν να το κάνουν, αν και το Βατικανό δήλωσε αργότερα ότι είχε σκοπό να μειώσει την εξάπλωση των μικροβίων.

Σύμφωνα με τον Lamb, στον Φραγκίσκο άρεσε πάντα να συναντά τους ανθρώπους εκεί που βρίσκονταν – σφίγγοντας το χέρι ή αγκαλιάζοντας όσους ήταν στεναχωρημένοι – και δεν ήταν κάποιος που περίμενε από τους ανθρώπους να γονατίσουν και να φιλήσουν το δαχτυλίδι του όταν τον συναντούσαν.

Ο Φραγκίσκος κινήθηκε κάπου στο ενδιάμεσο: Φορούσε το «Δαχτυλίδι του Ψαρά» σε επίσημες τελετές, αν και για καθημερινή χρήση το άλλαξε με ένα απλό ασημένιο δαχτυλίδι που χρονολογείται από την εποχή που ήταν καρδινάλιος

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Jamda Bapina Joseph (@sirjamda)

Ένα «ανακυκλωμένο» δαχτυλίδι

Τα «Δαχτυλίδια των Ψαράδων» διαφέρουν ανά τους αιώνες. Ενώ τα περισσότερα από αυτά είχαν την εικόνα του Αγίου Πέτρου και τα κλειδιά της Αγίας Έδρας – θυμίζοντας τη στιγμή που του δόθηκαν τα κλειδιά του ουρανού – ελάχιστα άλλα στοιχεία διέπουν τον σχεδιασμό τους. Ως εκ τούτου, συχνά αντανακλούσαν τη μόδα της εποχής ή το ήθος του εκάστοτε πάπα.

Συνήθως κατασκευάζονται στο χέρι για τον νέο Πάπα από έναν χρυσοχόο, αν και ο Πάπας Φραγκίσκος διέψευσε την τάση με ένα «ανακυκλωμένο» δαχτυλίδι, σύμφωνα με τον Lamb.

Σύμφωνα με τη σεμνή προσέγγιση του εκλιπόντος Πάπα, ο Φραγκίσκος επέλεξε να μην αναθέσει τη δημιουργία ενός νέου κοσμήματος, αλλά αντ’ αυτού «χρησιμοποίησε ένα δαχτυλίδι από τη γραμματεία του Παύλου ΣΤ’», δήλωσε ο Lamb.

Το «Δαχτυλίδι Κατοχής», όπως αναφέρεται από το Βατικανό, ανήκε κάποτε στον γραμματέα του Παύλου ΣΤ’, τον αρχιεπίσκοπο Πασκουάλε Μάκι, ο οποίος πέθανε το 2006.

Ήταν κατασκευασμένο από επιχρυσωμένο ασήμι, αντί για καθαρό χρυσό. Η τύχη του δαχτυλιδιού μετά το κονκλάβιο, όπως και πολλά ερωτήματα γύρω από τη μυστική διαδικασία επιλογής, μένει να φανεί.

Πηγή: in.gr