Περιβάλλον: Επενδυτικό έλλειμμα 2,3 δισ. ευρώ σε νέα έργα στην Ελλάδα

Η Ελλάδα υστερεί σε επενδύσεις για το περιβάλλον σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Κομισιόν

Περιβάλλον: Επενδυτικό έλλειμμα 2,3 δισ. ευρώ σε νέα έργα στην Ελλάδα

Με χρηματοδοτικό έλλειμμα 2,3 δισ. ευρώ ετησίως εμφανίζεται η Ελλάδα στον ευρωπαϊκό χάρτη των περιβαλλοντικών επενδύσεων.

Ένα κενό που την για την προστασία του περιβάλλοντος.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τη νέα ετήσια έκθεση για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στην ΕΕ-27 (Environmental Implementation Review 2025 – EIR) υπολείπονται επενδύσεις 1,4 δισ. ευρώ σε έργα και δράσεις για την προστασία της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων, 349 εκατ. ευρώ για την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης και 379 εκατ. ευρώ για την κυκλική οικονομία και τα απόβλητα, ενώ επιπλέον 212 εκατομμύρια ευρώ απαιτούνται για τη διαχείριση των υδάτων.

Γενικότερα, η Ελλάδα χρειάζεται συνολικά 5,3 δισ. ευρώ ετησίως για επενδύσεις στους βασικούς περιβαλλοντικούς τομείς, αλλά καταφέρνει να κινητοποιήσει μόλις 3 δισ. ευρώ.

Το επενδυτικό έλλειμμα των 2,3 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 1,12% του ΑΕΠ (έναντι 0,77% του ευρωπαϊκού μέσου όρου), καταδεικνύει όχι μόνο χρηματοδοτική αδυναμία αλλά και θεσμική υστέρηση.

Οι συνολικές περιβαλλοντικές επενδύσεις που απαιτούνται ανά έτος για τους βασικούς περιβαλλοντικούς τομείς (εκτός της κλιματικής αλλαγής) είναι 2,1 δισ. ευρώ για τη βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα, 1,3 δισ. ευρώ για την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης, 1,1 δισ. ευρώ για την κυκλική οικονομία και 0,9 δισ. ευρώ για το νερό.

Τα αστικά απόβλητα

Η ανεπάρκεια στις επενδύσεις δεν είναι θεωρητική.

Από το 2014, η Ελλάδα έχει πληρώσει πάνω από 184 εκατ. ευρώ σε πρόστιμα λόγω παραβίασης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα απόβλητα και τα αστικά λύματα.

Ενδεικτικά, το 80% των αστικών αποβλήτων καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής και παράνομες χωματερές, παρακάμπτοντας την ανακύκλωση. Ο αριθμός των παράνομων χώρων υγειονομικής ταφής που λειτουργούν ή χρειάζονται αποκατάσταση συνεχίζει να μειώνεται με την πάροδο των ετών, αλλά οι εναπομείναντες θα είναι δύσκολο να κλείσουν, εκτός εάν κατασκευαστούν νέες εγκαταστάσεις.

Η Ελλάδα απέτυχε στον στόχο του 2020 για ανακύκλωση 50% των απορριμμάτων και κινδυνεύει να αποτύχει και στους στόχους του 2025 και του 2035. Γενικότερα, στον τομέα της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ, πέντε κράτη-μέλη καταβάλλουν αυτή τη στιγμή πρόστιμα στον προϋπολογισμό της ΕΕ διότι ακόμη δεν έχουν συμμορφωθεί: Ιταλία (806,4 εκατ. ευρώ), Ελλάδα (232,9 εκατ. ευρώ), Ισπανία (90,5 εκατ. ευρώ), Ιρλανδία (17,2 εκατ. ευρώ) και Ρουμανία (8 εκατ. ευρώ). Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο οικονομικό, αλλά και θεσμικό.

Η Κομισιόν επισημαίνει ότι η Ελλάδα παρουσιάζει «συστημικές αδυναμίες» στη διακυβέρνηση του περιβάλλοντος, που αντικατοπτρίζονται στη μη συμμόρφωση με τις αποφάσεις του Δικαστηρίου της ΕΕ. Το πιο ανησυχητικό: πολλές προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 δεν διαθέτουν ακόμη μέτρα διατήρησης και σχέδια διαχείρισης (η Κομισιόν ξεκίνησε φέτος νέα διαδικασία παραπομπής της χώρας στο ΔΕΕ).

Η εκμετάλλευση νερού

Επιπλέον, σύμφωνα με την έκθεση, η Ελλάδα εμφανίζει ανησυχητικά υψηλό δείκτη εποχικής εκμετάλλευσης νερού (33,6% το τρίτο τρίμηνο του 2022, έναντι 20% που αποτελεί το όριο για ένδειξη λειψυδρίας).

Μάλιστα, αυτός ο εποχικός δείκτης σε εθνικό επίπεδο δεν αντικατοπτρίζει την κατάσταση σε επίπεδο λεκάνης απορροής ποταμού, όπου μπορεί να καταγραφεί ακόμη εντονότερη πίεση.

Παρά ταύτα, η ποιότητα του πόσιμου νερού και των νερών κολύμβησης θεωρείται εξαιρετική, με το 95,8% να πληροί τα υψηλότερα πρότυπα. Ερωτήματα ωστόσο παραμένουν για τη νιτρορύπανση στα υπόγεια ύδατα, λόγω έλλειψης επικαιροποιημένων δεδομένων που θα είναι διαθέσιμα αργότερα, εντός του έτους.

Πάντως, στις βασικές διαπιστώσεις της έκθεσης, τα κράτη-μέλη παρουσιάζουν μικρή πρόοδο στη μετάβασή τους σε μια κυκλική οικονομία. Όσον αφορά στην ατμοσφαιρική ρύπανση, παρά τις βελτιώσεις, εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία στην ΕΕ.

Στις περιπτώσεις που οι οριακές τιμές για την ποιότητα του αέρα έχουν επανειλημμένα ξεπεραστεί, η Επιτροπή έχει επανειλημμένα κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει για βασικούς ρύπους, όπως τα αιωρούμενα σωματίδια (σε 13 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) και το διοξείδιο του αζώτου (σε 9 χώρες μαζί με την Ελλάδα). Όσον αφορά την επεξεργασία των αστικών λυμάτων αναγνωρίζεται ότι στην Ελλάδα έχει σημειωθεί πρόοδος, ωστόσο υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις στα έργα στην Ανατολική Αττική. Η έκθεση δεν παραλείπει να επισημάνει τον στρατηγικό ρόλο του φυσικού περιβάλλοντος στην ελληνική οικονομία μέσω του τουρισμού.

Το επενδυτικό έλλειμμα μεταφράζεται όχι μόνο σε περιβαλλοντική υποβάθμιση αλλά και σε μακροπρόθεσμο πλήγμα στην οικονομική ανάπτυξη.

Η διατήρηση της φυσικής κληρονομιάς της χώρας είναι, κατά την Κομισιόν, επιτακτική προϋπόθεση για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού τομέα.

Φορολογία

Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, τα κράτη-μέλη θα μπορούσαν να εισπράξουν φορολογικά έσοδα για την αντιμετώπιση του επενδυτικού χάσματος. Η Ελλάδα πάντως διαθέτει υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής φορολόγησης (5,6% του ΑΕΠ, με μέσο όρο ΕΕ 2%), κυρίως λόγω ενεργειακών φόρων. Ωστόσο, τα έσοδα αυτά που το 2022 ανήλθαν σε 11,6 δισ. ευρώ, δεν αξιοποιούνται συστηματικά για περιβαλλοντικές επενδύσεις. Εκείνη τη χρονιά, οι περιβαλλοντικοί φόροι στην Ελλάδα αντιπροσώπευαν το 13,6% των συνολικών εσόδων από φόρους και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης (πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 5%).

Επί του παρόντος, τα κράτη-μέλη δεν βασίζονται ιδιαίτερα στην περιβαλλοντική φορολογία για τη χρηματοδότηση περιβαλλοντικών επενδύσεων.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το 17% των σχετικών κονδυλίων προέρχεται από χρηματοδότηση της ΕΕ. Ωστόσο, σε ορισμένες χώρες ξεπερνά το 50% (π.χ. Ελλάδα, Ρουμανία, Βουλγαρία) ή το προσεγγίζει (π.χ. Κροατία, Σλοβακία). Κατά μέσο όρο στην ΕΕ, το ήμισυ της συνολικής χρηματοδότησης (50,2%) προήλθε από δημόσιες πηγές (κονδύλια της ΕΕ και εθνικές δημόσιες πηγές). Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Είτε θα επιλέξει μια βιώσιμη στρατηγική περιβαλλοντικών επενδύσεων, με αξιοποίηση των εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων, είτε θα συνεχίσει να πληρώνει το τίμημα της αδράνειας, σε πρόστιμα, σε περιβαλλοντική υποβάθμιση και σε απώλεια δυνατοτήτων ανάπτυξης.

Το τίμημα της καθυστέρησης είναι πολλαπλάσιο από το κόστος της δράσης.

ΠΗΓΗ: ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (ΟΤ) – ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

OT Originals
Περισσότερα από Green

ot.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθυντής Σύνταξης: Χρήστος Κολώνας

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ΟΝΕ DIGITAL SERVICES MONOΠΡΟΣΩΠΗ ΑΕ

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 801010853, ΔΟΥ: ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: ot@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

Μέλος

ened
ΜΗΤ

Aριθμός Πιστοποίησης
Μ.Η.Τ.232433

Απόρρητο