Ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα, τι είναι αυτό που πυροδότησε το τελευταίο δασμολογικό μένος του Ντόναλντ Τραμπ εναντίον της Ελβετίας, με τον χρυσό να βρίσκεται στο προσκήνιο. Και οι εξηγήσεις, που δίνει ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος περί τεράστιου εμπορικού ελλείμματος με τη χώρα των ρολογιών και της σοκολάτας, δεν είναι πειστικές.
Το σίγουρο είναι ότι , ο δασμός 39% που επιβλήθηκε στο πλούσιο έθνος καθιστά τον δασμό 15% που επιβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση να φαίνεται μάλλον λιγότερο ταπεινωτικός (για τον οποίο η ΕΕ είναι αναμφίβολα ευγνώμων).
Αυτό που είναι ενδιαφέρον για την Ελβετία είναι ότι ένα μεγάλο μέρος του πλεονάσματος των τελευταίων μηνών οφείλεται σε έναν συγκεκριμένο τομέα της οικονομίας, έναν τομέα που συνήθως αντιμετωπίζεται ως κάτι εξαιρετικό όσον αφορά το εμπόριο. Δηλαδή, την επεξεργασία χρυσού σε ράβδους.
Η Ελβετία είναι ο μεγαλύτερος κόμβος διύλισης χρυσού στον κόσμο και οι Ελβετοί υποστηρίζουν ότι αυτό δεν θα έπρεπε να περιλαμβάνεται στο εμπορικό πλεόνασμα.
Έτσι, είχε καλλιεργηθεί η πεποίθηση ότι οι ράβδοι χρυσού θα εξαιρούνταν από τους δασμούς, ακόμη και αν δεν περιλαμβάνονταν στους υπολογισμούς του προέδρου.
Ωστόσο, φαίνεται ότι η υπόθεση ήταν λανθασμένη. Ένα δημοσίευμα των Financial Times που επιβεβαιώθηκε από το Bloomberg, διαπίστωσε ότι η Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων των ΗΠΑ διευκρίνισε ότι πράγματι επιβάλλονται δασμοί σε ράβδους χρυσού 1 κιλού και 100 ουγγιών από την Ελβετία.
Αυτό με τη σειρά του έχει προκαλέσει χάος στην αγορά συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης χρυσού στη Νέα Υόρκη. Αυτά τα συμβόλαια υποστηρίζονται από τη μορφή του χρυσού που επηρεάζεται από τον δασμό. Ως αποτέλεσμα, οι τιμές εκτινάχθηκαν πολύ πάνω από τα παγκόσμια benchmarks.
Η ασαφής διάψευση
Μετά τον σάλο που προκλήθηκε ο Λευκός Οίκος έσπευσε να τονίσει ότι «επίκειται εκτελεστικό διάταγμα στο εγγύς μέλλον που θα διευκρινίζει την παραπληροφόρηση σχετικά με την επιβολή δασμών σε ράβδους χρυσού και άλλα εξειδικευμένα προϊόντα». Έως τότε πάντως, η ασάφεια στην αγορά θα κυριαρχεί.
Το αρμπιτράζ
Στη βάση του, αυτό δεν απέχει πολύ από αυτό που συνέβη νωρίτερα μέσα στο έτος, όταν υπήρξε μια βιασύνη για την εισαγωγή χρυσού εν μέσω φόβων ότι οι γενικοί δασμοί θα έπλητταν τις εισαγωγές χρυσού στις ΗΠΑ. Αυτό δημιούργησε μια (ως επί το πλείστον) «ουρά» έξω από την Τράπεζα της Αγγλίας για τη μεταφορά φυσικού χρυσού από τα θησαυροφυλάκια του Λονδίνου στη Νέα Υόρκη. Παρόμοιες κινήσεις έχουν γίνει και σε άλλα μέταλλα, συμπεριλαμβανομένου του χαλκού.
Αυτό όμως, αφορά την Ελβετία και όχι τον χρυσό.
Όπως επισημαίνει το Bloomberg, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό θα μπορούσε να διαταράξει τη συνολική λειτουργία της αγοράς χρυσού, εάν ο δασμός παραμείνει. Η επιβολή ενός πολύ σημαντικού φόρου σε μια συγκεκριμένη μορφή χρυσού από ένα συγκεκριμένο μέρος είναι αναπόφευκτο να δυσχεράνει την απρόσκοπτη μεταφορά χρυσού από το Α στο Β και στο Γ. Ούτε φαίνεται να είναι ακόμη απολύτως σαφές πώς ακριβώς λειτουργούν οι δασμοί.
Πράγματι, κρίνοντας από τις παρατηρήσεις διαφόρων παρατηρητών της αγοράς, σίγουρα μοιάζει με κάτι που θα μπορούσε κάλλιστα να αλλάξει (ή τουλάχιστον να διευκρινιστεί) στο εγγύς μέλλον.
Το εμπορικό ισοζύγιο
Οι ροές καταγράφονται στο εμπορικό ισοζύγιο και προκαλούν μεγάλες διακυμάνσεις στις εμπορικές σχέσεις της Ελβετίας με άλλες χώρες.
Η τελωνειακή αξία των εισαγωγών ράβδων χρυσού και άλλων πολύτιμων μετάλλων ανήλθε σε 30,8 δισ. δολάρια τον Ιανουάριο. Η μέση μηνιαία αξία το 2022 και το 2023 ήταν 1,7 δισ. δολάρια.
Το αρμπιτράζ
Οι ΗΠΑ υποδέχθηκαν τόνους χρυσού καθώς η ανησυχία για τους δασμούς τους έκανε να αναζητήσουν ασφαλές καταφύγιο αλλά και το ενδεχόμενο να επιβληθούν στο πολύτιμο μέταλλο οδήγησαν σε εκτίναξη της τιμής των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης που προσέγγισαν τα 3.000 δολάρια. Οι τιμές των futures βρέθηκαν πολύ πάνω από τις τιμές του Λονδίνου,τον τόπο αγοράς φυσικών ράβδων, ανοίγοντας μια «χρυσή» ευκαιρία αρμπιτράζ.
Οι επενδυτές στην Ευρώπη έπρεπε να παραδώσουν πολύτιμο μέταλλο στη Νέα Υόρκη για να καταγράψουν κέρδη. Μεγάλο μέρος του χρυσού που μεταφέρθηκε εξπρές στη Νέα Υόρκη προήλθε από το Λονδίνο, το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο φυσικών ράβδων παγκοσμίως. Ωστόσο πρώτα κάνουν μια στάση στην Ελβετία. Ο λόγος είναι ότι στο Λονδίνο, το πρότυπο είναι οι μπάρες των 400 ουγκιών. Όμως στη Νέα Υόρκη είναι οι μπάρες των 100 ουγγιών. Οι ραφιναρίες της Ελβετίας τον λιώνουν και τον αναμορφώνουν στις ράβδους που απαιτούνται από το αμερικανικό χρηματιστήριο εμπορευμάτων.
Αυτό κατέστησε τα εργοστάσια ραφιναρίσματος χρυσού της Ελβετίας κρίσιμο κόμβο στο arbitrage.
