Όταν ο Σκοτ Μπέσεντ, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, θέλει να στείλει ένα μήνυμα στις αγορές, συνήθως στρέφεται σε μια τηλεοπτική εκπομπή για επιχειρήσεις ή σε ένα φιλικό φόρουμ μέσων ενημέρωσης. Εξ ου και η εμφάνισή του στο Fox TV την περασμένη Τετάρτη, ζητώντας από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ να μειώσει τα επιτόκια στη συνεδρίασή της την επόμενη εβδομάδα.
Αλλά τώρα, ο Μπέσεντ έχει εισέλθει σε απροσδόκητα ασταθές έδαφος: την περασμένη εβδομάδα μια εξειδικευμένη έκδοση με τίτλο International Economy δημοσίευσε ένα μακροσκελές δοκίμιο που έγραψε αυτή την άνοιξη, στο οποίο σκιαγραφούσε την κριτική του για την Fed. (Μια πρόχειρη περίληψη δημοσιεύτηκε επίσης στην Wall Street Journal .)
Αυτό είναι εντυπωσιακό δεδομένου ότι, ενόψει της συνεδρίασης της Fed την επόμενη εβδομάδα, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει απαιτήσει όχι μόνο μειώσεις επιτοκίων, αλλά και την αποβολή της Λίζα Κουκ , μέλους του διοικητικού συμβουλίου, για φερόμενη απάτη. Την ίδια ώρα ο Τζέι Πάουελ, πρόεδρος της Fed, αγωνίζεται για την προστασία της ανεξαρτησίας του θεσμού και ένα δικαστήριο έχει σταματήσει τις προσπάθειες αποπομπής του Κουκ.
Αλλά αυτό που είναι πιο αξιοσημείωτο στον ατίθασο σχολιασμό του Μπέσεντ είναι ότι δεν εστιάζει καθόλου στα επιτόκια. Αντίθετα, επικρίνει την Fed για υποτιθέμενη θόλωση της αποστολής της, πολιτικοποίηση στον τρόπο με τον οποίο έχει εμπλακεί στη χρηματοπιστωτική ρύθμιση και έχει εφαρμόσει ποσοτική χαλάρωση.
Ο Μπέσεντ είναι ιδιαίτερα καυστικός για την ποσοτική χαλάρωση (QE), η οποία, κατά τη γνώμη του, έχει «αβέβαιες θεωρητικές βάσεις και προβληματικές οικονομικές συνέπειες», καθώς στρεβλώνει τις αγορές και αυξάνει την ανισότητα εισοδήματος (διογκώνοντας τα περιουσιακά στοιχεία των πλούσιων ανθρώπων). Έτσι, θέλει η Fed να υιοθετήσει μια «στενή εντολή», χωρίς αγορές περιουσιακών στοιχείων, για να «επιτύχει καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα και να διαφυλάξει την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας». Και τονίζει ότι μια τέτοια ανεξαρτησία «είναι θεμελιώδης για την οικονομική επιτυχία των Ηνωμένων Πολιτειών». Ναι, πραγματικά.
Ο Μπέσεντ δεν είναι ο μόνος που έχει τέτοιες απόψεις. Ο Κέβιν Γουόρς, ένας από τους κορυφαίους υποψηφίους για την επόμενη προεδρία της Fed, έδωσε ένα παρόμοιο μήνυμα σε μια δυναμική ομιλία στα τέλη Απριλίου. Το ίδιο έκανε και ο Στίβεν Μίραν, σύμβουλος του Λευκού Οίκου, ο οποίος (αμφιλεγόμενα) εντάσσεται στο διοικητικό συμβούλιο της Fed, σε ένα δοκίμιο που συνυπέγραψε . Και ο Κέβιν Χάσετ, ένας άλλος σύμβουλος του Λευκού Οίκου και κορυφαίος υποψήφιος για την προεδρία της Fed, άφησε επίσης να εννοηθεί ότι αντιτίθεται στην ποσοτική χαλάρωση σε μια ανοιχτή επιστολή πριν από πολλά χρόνια.
Υπάρχει επομένως μια κλίκα γύρω από τον Τραμπ που θέλει η Fed να περιορίσει την αποστολή της. Με άλλα λόγια, οι ατελείωτες φλυαρίες για τη μείωση των επιτοκίων είναι μόνο ένα μέρος της ιστορίας.
Τι θα πρέπει να συμπεράνουμε από όλα αυτά; Συμμερίζομαι την κριτική που ασκείται σε ένα μέρος της. Ενώ η ποσοτική χαλάρωση είχε νόημα κατά την αρχική χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 (και στις αρχές του 2020 που μαστιζόταν από πανδημίες), η επακόλουθη υπερβολική χρήση της διαστρέβλωσης των χρηματοπιστωτικών αγορών και η ανάμεικτη οικονομική επίπτωση ήταν αρνητική. Επιπλέον, η έκκληση για αναθεώρηση της χρηματοπιστωτικής ρύθμισης και του ρόλου της Fed σε αυτήν δεν είναι τρελή, δεδομένου ότι το τρέχον πλαίσιο είναι εξαιρετικά κατακερματισμένο.
Αλλά απεχθάνομαι επίσης την ιδέα του Λευκού Οίκου να προσπαθεί να ελέγξει τη χρηματοπιστωτική ρύθμιση, απεχθάνομαι τις εκδικητικές επιθέσεις του Τραμπ στον Πάουελ και φοβάμαι ότι η επίθεση του προέδρου στην ανεξαρτησία της Fed θα μπορούσε να καταστρέψει τη νομισματική αξιοπιστία .
Υπάρχουν και άλλες αντιρρήσεις για τον Μπέσεντ. Για παράδειγμα, ο οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, υποστηρικτής της ποσοτικής χαλάρωσης, απεχθάνεται τη χρήση από τον υπουργό Οικονομικών μιας λεγόμενης αναλογίας «κέρδους λειτουργίας» με την Covid για να πλαισιώσει τα επιχειρήματά του, καθώς αυτό συνδέεται με τις θεωρίες συνωμοσίας που κυριαρχούν σε πολλούς στη βάση του MAGA.
Σε κάθε περίπτωση, καθώς εντείνεται η νομισματική βλασφημία, υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερα ερωτήματα που πρέπει να σκεφτούν οι επενδυτές. Το ένα είναι αν η δηλωμένη πίστη των Μπέσεντε, Χάσετ, Γουόρς και Μίραν στην ανεξαρτησία της Fed μπορεί να επιβιώσει από τις αδιάκριτες επιθέσεις του Trump.
Ένα δεύτερο είναι το αν ο Μπέσεντ μπορεί πραγματικά να σταματήσει ή να μειώσει τις αγορές περιουσιακών στοιχείων, δεδομένου ότι η Fed υπήρξε μεγάλος αγοραστής ομολόγων του Δημοσίου – και θα χρειαστούν περισσότεροι αγοραστές στο μέλλον. Όσο περισσότερο αυξάνεται το έλλειμμα των ΗΠΑ, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η πίεση για δημοσιονομική κυριαρχία (εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής για τη διαχείριση του χρέους). Πράγματι, είναι ήδη εδώ: Ο Τραμπ δικαιολόγησε πρόσφατα την έκκλησή του για μείωση των επιτοκίων κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες σημειώνοντας ότι αυτό θα « μας εξοικονομούσε 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως» σε πληρωμές τόκων.
Ένα τρίτο ερώτημα είναι πώς οι απόψεις του Μπέσεντ σχετικά με τις αγορές περιουσιακών στοιχείων θα μπορούσαν να συμβαδίσουν με τα επιτόκια. Αν ο Γουόρς, ας πούμε, διαδεχθεί τον Πάουελ, μήπως θα μειώσει λίγο τα επιτόκια για να ευχαριστήσει τον Τραμπ, αλλά ταυτόχρονα θα συρρικνώσει τον ισολογισμό για να ικανοποιήσει τα δικά του γερακίστικα ένστικτα; Αυτό φαίνεται αρκετά πιθανό.
Ένα τέταρτο και τελευταίο ερώτημα αφορά τον αντίκτυπο για άλλες κεντρικές τράπεζες. Η Fed δεν είναι η μόνη που αντιμετωπίζει ερωτήματα σχετικά με τον υποτιθέμενο «ερπυσμό» και την «διογκωμένη» θέση της — για παράδειγμα, ένα τρομακτικό δράμα εκτυλίσσεται αυτή τη στιγμή στην κεντρική τράπεζα της Νέας Ζηλανδίας.
Μην περιμένετε, ωστόσο, ότι αυτά τα τέσσερα ζητήματα θα τεθούν στην επιφάνεια στη συνεδρίαση της επόμενης εβδομάδας. Σε αυτήν θα κυριαρχήσει η συζήτηση για τα επιτόκια. Και η δική μου εικασία είναι ότι η Fed θα μειώσει λίγο τα επιτόκια, αλλά στη συνέχεια θα παραμείνει ακίνητη για λίγο, για να παρακολουθήσει πώς οι δασμοί επηρεάζουν τον πληθωρισμό (ή όχι) — ιδίως δεδομένων των ειδήσεων για τις αυξήσεις των τιμών της Πέμπτης.
Το βασικό σημείο είναι ότι αυτά τα δράματα με τα επιτόκια δεν είναι το μόνο που υπάρχει — η μάχη για τον ισολογισμό και την αποστολή της Fed έχουν επίσης σημασία. Και αν το χρέος συνεχίσει να εκρήγνυται, η μάχη αυτή θα γίνει ακόμη πιο έντονη. Προετοιμαστείτε: η πραγματικά μεγάλη μάχη γύρω από την Fed μόλις έχει ξεκινήσει.
