Ποδηλατόδρομος: Ορθοπεταλιές από τα Μέγαρα έως την Καλαμάτα

Στις ράγες των τρένων που άλλοτε ένωναν πόλεις, θα περνούν ποδήλατα. Στις αποβάθρες όπου περίμεναν οι ταξιδιώτες θα κάθονται ποδηλάτες για καφέ. Και κατά μήκος της διαδρομής, κιόσκια θα προσφέρουν ανάσες ξεκούρασης σε περιπατητές και επισκέπτες. Στην Πελοπόννησο σχεδιάζεται ο μεγαλύτερος ποδηλατόδρομος της χώρας για… ορθοπεταλιές – μια διαδρομή 288 χιλιομέτρων από τα Μέγαρα έως την Καλαμάτα.

Η μετατροπή της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής σε ποδηλατόδρομο αναμένεται να φέρει τουρίστες αν και, όπως λένε οι επικριτές του έργου, αποτελεί «καμπανάκι» ενός οριστικού αποχαιρετισμού στο τρένο για την Πελοπόννησο. Σε κάθε περίπτωση, το σχέδιο έχει πάρει μπρος. Οι διαγωνισμοί για την εκπόνηση των προμελετών και των τευχών δημοπράτησης των έργων που έχει σχεδιάσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), εκτιμώμενου προϋπολογισμού 4,542 εκατομμύρια ευρώ, προκηρύχτηκαν από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) με ορίζοντα αποσφράγισης των οικονομικών προσφορών την 5η Νοεμβρίου.

Η μεγάλη διαδρομή

Ο υπερποδηλατόδρομος θα ξεκινά από τα Μέγαρα και θα καταλήγει στην Καλαμάτα. Για τη διαμόρφωση της ποδηλατικής διαδρομής «Κόρινθος – Καλαμάτα» ο ανάδοχος θα έχει στη διάθεσή του 5,5 μήνες για την ολοκλήρωση της προμελέτης η οποία θα αφορά τη διαμόρφωση 244 χλμ. ποδηλατόδρομου ενώ για το τμήμα «Μέγαρα – Κόρινθος», μήκους 44 χιλιομέτρων, το χρονοδιάγραμμα φτάνει τους επτά μήνες.

Η ανάπλαση δεν θα περιοριστεί μόνο στον ποδηλατόδρομο. Προβλέπεται δημιουργία πεζοδρόμων, μικρών κοινόχρηστων χώρων των 50 τ.μ. ανά χιλιόμετρο, περιοχών πρασίνου και ασφαλών διαβάσεων που θα ενώσουν ξανά οικισμούς που βρίσκονται εκατέρωθεν της γραμμής. Η διαδρομή θα φωτίζεται με συστήματα ηλιακής ενέργειας για ασφαλή πρόσβαση τη νύχτα, ενώ οι παλιοί οικίσκοι θα μετατραπούν σε τουαλέτες ή σημεία στάσης. Παράλληλα, θα τοποθετηθούν περίπτερα αναψυχής και θα αξιοποιηθούν υλικά και στοιχεία του σιδηροδρομικού εξοπλισμού, δίνοντας στη διαδρομή χαρακτήρα «υπαίθριου μουσείου»

Το μετρικό σιδηροδρομικό δίκτυο Πελοποννήσου χαρακτηρίζεται επισήμως ενεργό σε προσωρινή αναστολή λειτουργίας, περιλαμβανομένων και των τμημάτων Μέγαρα – Κόρινθος, Κιάτο – Διακοπτό και Αίγιο – Ρίο. Στην πράξη όμως, πολλά μικρά τμήματα έχουν αποξηλωθεί και καταστραφεί με συνέπεια ο άξονας του παλαιού σιδηροδρομικού δικτύου να μην έχει συνέχεια.

Από εγκατάλειψη σε ευκαιρία

Παρά τη μεγάλη ιστορική, αρχιτεκτονική και οικονομική σημασία της γραμμής, η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα είναι εκείνη της εγκατάλειψης. Η φύση έχει καταλάβει ξανά τις ράγες με πυκνή βλάστηση, τα κιγκλιδώματα και οι κατασκευές παραμένουν σκουριασμένα, ενώ μεγάλα τμήματα λειτουργούν ως χώροι απόθεσης μπαζών και σκουπιδιών. Οι παλιοί σιδηροδρομικοί σταθμοί μένουν κλειδωμένοι και παραμελημένοι, συμβάλλοντας στην υποβάθμιση του τοπίου. Επίσης, η ανενεργή γραμμική ζώνη διαιρεί σε πολλά σημεία την Περιφέρεια, δημιουργώντας εμπόδια στην καθημερινή κίνηση των πεζών. Αντί να λειτουργεί ως συνδετικός άξονας, έχει μετατραπεί σε «νεκρή ζώνη», γεμάτη αγριόχορτα και απορρίμματα.

Ένα νέο πρότυπο τουρισμού

Η πρόταση του ποδηλατόδρομου υπόσχεται να γυρίσει σελίδα. Θα αποτελέσει έναν εναλλακτικό τρόπο τουρισμού και άθλησης ενώ μπορεί να λειτουργήσει και ως πρότυπο για άλλες περιοχές της χώρας, ανοίγοντας τον δρόμο για τη δημιουργία εκτεταμένων δικτύων ποδηλατοδρόμων πάνω σε ανενεργές σιδηροδρομικές γραμμές.

Το δίλημμα της Πελοποννήσου

Πίσω όμως από το «πράσινο» όραμα του ποδηλατόδρομου, κρύβεται και ο φόβος ότι η Πελοπόννησος θα χάσει οριστικά το σιδηροδρομικό της δίκτυο. Κάθε μέτρο που θα μετατρέπεται σε ποδηλατική διαδρομή απομακρύνει την πιθανότητα επιστροφής του σιδηροδρόμου, αφήνοντας την περιοχή χωρίς μια κρίσιμη υποδομή. Τοπικοί και άλλοι φορείς, όπως το Συμβούλιο της Δημοτικής Κοινότητας Καλαμάτας και ο Σύλλογος Φίλων του Σιδηροδρόμου, βουλευτές όλων των αποχρώσεων που εκλέγονται στην περιοχή, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και ζητούν την άμεση επαναλειτουργία του προαστιακού σιδηροδρόμου πριν η ευκαιρία χαθεί για πάντα.