Μια δεκαετία μετά τα σκάνδαλα και τις λανθασμένες διεθνείς περιπέτειες, η Tesco επιστρέφει εκεί όπου πάντα ανήκε — στην καρδιά της βρετανικής καθημερινότητας.
Χωρίς τυμπανοκρουσίες, η άλλοτε αμφιλεγόμενη αλυσίδα ξανακερδίζει το κοινό, όχι με υπερμάρκετ-γίγαντες αλλά με μικρές κινήσεις, ψηφιακές πλατφόρμες και έξυπνη χρήση δεδομένων.
Η μεγαλύτερη αλυσίδα λιανεμπορίου του Ηνωμένου Βασιλείου έχει ξαναγίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας, όπως είπε και ο διευθύνων σύμβουλος Κεν Μέρφι με υπερηφάνεια: η Tesco καταγράφει σχεδόν το ένα τρίτο όλων των αγορών τροφίμων στη χώρα και απορροφά πάνω από μία λίρα σε κάθε δέκα που ξοδεύονται στο λιανεμπόριο.
Μετά από μια δεκαετία κρίσεων, σκανδάλων και λανθασμένων διεθνών επεκτάσεων, η Tesco δείχνει να ξαναβρίσκει τον βηματισμό της – και αυτή τη φορά, η κυριαρχία της εκδηλώνεται πιο σιωπηλά αλλά και πιο ουσιαστικά.
Tesco: Από το «Tescopoly» στο ψηφιακό μονοπώλιο
Ο όρος “Tescopoly” γεννήθηκε στις αρχές των 2000s – μας πληφοροφορεί στο εκτενές ρεπορτάζ της η Guardian – όταν η αλυσίδα κατηγορήθηκε ότι κατέστρεφε τις μικρές τοπικές αγορές. Υπό τον σερ Τέρι Λίχι, η Tesco εξαγόρασε την αλυσίδα T&S Stores το 2002, μπήκε στα ηλεκτρικά είδη και στα ρούχα μέσω των Homeplus καταστημάτων και δημιούργησε παράλληλες δραστηριότητες σε τραπεζικές υπηρεσίες και τηλεπικοινωνίες.
Σύντομα κατηγορήθηκε ότι «έπνιγε» τον ανταγωνισμό, αγοράζοντας εκτάσεις απλώς για να εμποδίσει άλλες αλυσίδες να αναπτυχθούν. Οι τεράστιες επενδύσεις αποδείχθηκαν υπερφιλόδοξες: τα Homeplus, τα tablet Hudl και οι αλυσίδες εστιατορίων Giraffe έμειναν ως απομεινάρια μιας εποχής ύβρεως. Το 2014, ένα σκάνδαλο λογιστικών παρατυπιών φάνηκε να βάζει τέλος στην παντοκρατορία της.
Ωστόσο, η Tesco δεν εξαφανίστηκε. Απλώς άλλαξε πρόσωπο. Το νέο της μοντέλο δεν βασίζεται στα τεράστια καταστήματα των προαστίων, αλλά σε χιλιάδες μικρότερα σημεία πώλησης, ψηφιακές πλατφόρμες και τη δύναμη των δεδομένων πελατών.
Οι «βασιλιάδες της ευκολίας»
Από το 1994, τα μικρά Tesco Express κατέκλυσαν τις άδειες αγορές των πόλεων, εξυπηρετώντας τους κατοίκους σε ακτίνα λίγων τετραγώνων. Ενώ οι εποχές των υπερμάρκετ μοιάζουν να τελείωσαν, τα Express αυξάνονται συνεχώς: μόνο το 2025 προστέθηκαν 43 νέα σημεία, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό στα 1.675.
Παράλληλα, η Tesco διαχειρίζεται 730 καταστήματα One Stop και προμηθεύει πάνω από 350 μέσω franchise. Μέσω της θυγατρικής Booker, ελέγχει επίσης δεκάδες χιλιάδες ανεξάρτητα σημεία πώλησης υπό τις επωνυμίες Premier, Londis και Budgens. Μόνο τα Premier φθάνουν τα 4.800, τα Londis τα 2.490 και τα Budgens τα 452.
Αυτό το πυκνό δίκτυο έχει μετατρέψει την Tesco στον απόλυτο κυρίαρχο της «γειτονιάς». Και σε αντίθεση με το παρελθόν, η ισχύς της δεν προκύπτει από φυσική παρουσία, αλλά από ψηφιακό έλεγχο και άμεση πρόσβαση στον καταναλωτή.
Η ψηφιακή υπεροχή
Η Tesco σήμερα δεν είναι απλώς ένα σούπερ μάρκετ. Είναι ένας τεχνολογικός οργανισμός που γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλον τι αγοράζουν οι πελάτες του. Το 14% των πωλήσεών της γίνεται πλέον διαδικτυακά – το υψηλότερο ποσοστό στη βρετανική αγορά. Στον χώρο του ηλεκτρονικού εμπορίου, κατέχει το 37% των online αγορών τροφίμων, ξεπερνώντας κάθε ανταγωνιστή.
Το 14% των πωλήσεών της γίνεται πλέον διαδικτυακά – το υψηλότερο ποσοστό στη βρετανική αγορά
Το 2024 εγκαινίασε το δικό της marketplace, μια πλατφόρμα που φιλοξενεί περισσότερα από 600.000 προϊόντα – από παιχνίδια και laptop μέχρι είδη για κατοικίδια και κάμπινγκ. Παράλληλα, εγκατέλειψε τις παλιές εκπτωτικές κάρτες και προσφέρει προσωποποιημένες προσφορές μέσω της εφαρμογής Clubcard.
Clubcard: το «όπλο» της Tesco
Η Clubcard είναι σήμερα το πιο ισχυρό εργαλείο στη φαρέτρα της Tesco. Με πάνω από 24 εκατομμύρια νοικοκυριά να τη χρησιμοποιούν, η αλυσίδα συλλέγει τεράστιο όγκο δεδομένων που της επιτρέπουν να προβλέπει τις καταναλωτικές συνήθειες και να προσαρμόζει τις τιμές και τις εκπτώσεις.
Η Clubcard είναι σήμερα το πιο ισχυρό εργαλείο στη φαρέτρα της Tesco
Οι κάτοχοι Clubcard πληρώνουν πλέον χαμηλότερες τιμές, κερδίζουν πόντους, συμμετέχουν σε «προκλήσεις» και βλέπουν την εμπειρία των αγορών τους να μετατρέπεται σε παιχνίδι.
Τα δεδομένα αυτά χρησιμοποιούνται και για την προώθηση μη διατροφικών προϊόντων — από χαρτικά και δώρα μέχρι παιχνίδια, σε συνεργασίες με εταιρείες όπως η Paperchase ή η The Entertainer.
Όπως λέει στη Guardian ο αναλυτής Ρίτσαρντ Χάιμαν, «η Tesco έχει τεράστια ευκαιρία να επεκταθεί πέρα από τα τρόφιμα — γνωρίζει τους πελάτες της καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον».
Κριτική και ανισότητες
Η επιστροφή της Tesco δεν έχει περάσει απαρατήρητη. Η Ένωση Unite καταγγέλλει ότι τα 3,1 δισ. λίρες κέρδη της εταιρείας και οι απολαβές των στελεχών, με 9,2 εκατομμύρια λίρες για τον CEO Μέρφι, είναι «προσβολή» για τους εργαζομένους που παλεύουν με την ακρίβεια.
«Η Tesco είναι τόσο μεγάλη που το παιχνίδι είναι στημένο από την αρχή», δήλωσε η γενική γραμματέας Σάρον Γκρέιαμ. «Συμπιέζει τους προμηθευτές, αυξάνει τα περιθώρια κέρδους της και επιδεινώνει την κρίση κόστους ζωής».
Παρ’ όλα αυτά, οι προμηθευτές αναγνωρίζουν ότι ο Μέρφι, αν και «απαιτητικός», είναι συνεργατικός και όχι αυταρχικός, δίνοντας το στίγμα μιας πιο ήπιας αλλά αποτελεσματικής ηγεσίας.
Ανταγωνισμός και επόμενα βήματα
Η Tesco εκμεταλλεύεται και τη συγκυρία. Ανταγωνιστές όπως η Asda και η Morrisons βυθίζονται στα χρέη, ενώ οι Aldi και Lidl έχουν επιβραδύνει την ανάπτυξή τους. Έτσι, η Tesco κερδίζει έδαφος, με στόχο να ξεπεράσει και πάλι το 30% μερίδιο αγοράς, έναντι 28,3% σήμερα.
Ωστόσο, οι απειλές δεν λείπουν. Οι γερμανικές αλυσίδες συνεχίζουν να ανοίγουν δεκάδες νέα καταστήματα κάθε χρόνο, ενώ η άνοδος της Amazon, της Shein και της Temu απειλεί τις μη διατροφικές πωλήσεις.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι τα επόμενα χρόνια θα αλλάξει ολόκληρος ο χάρτης του βρετανικού λιανεμπορίου, ίσως με συγχωνεύσεις ή εξαγορές. «Δεν βλέπω πώς η Asda και η Morrisons μπορούν να επιβιώσουν ως ανεξάρτητες επιχειρήσεις για μια δεκαετία ακόμη», σημειώνει ένας βιομηχανικός αναλυτής.
Το Tescopoly 2.0
Η Tesco δεν χρειάζεται πλέον να φαίνεται παντού — είναι ήδη παντού. Από τα ψώνια της εβδομάδας μέχρι το κινητό, την πιστωτική κάρτα ή την online διαφήμιση, ο βρετανικός κολοσσός έχει ξαναγίνει σημείο αναφοράς της σύγχρονης καταναλωτικής ζωής.
Ίσως το νέο «Tescopoly» να μην έχει τεράστια κτίρια, αλλά αόρατους αλγόριθμους.
Και αυτή τη φορά, η εξουσία του φαίνεται μεγαλύτερη αλλά και πιο ανθεκτική από ποτέ.
