Αντιμέτωπη με τους εμπόρους φουντουκιών στην Τουρκία βρίσκεται η ιταλική βιομηχανία Ferrero, δημιουργός της διάσημης Nutella, καθώς η κακή φετινή συγκομιδή έχει εκτινάξει τις τιμές του καρπού στα ύψη.
Η Τουρκία, που παράγει σχεδόν τα δύο τρίτα των φουντουκιών παγκοσμίως —μεταξύ 600.000 και 700.000 τόνων σε μια κανονική χρονιά- φέτος είδε την παραγωγή της να καταρρέει. Ένας παγετός την άνοιξη και η εισβολή ενός εντομολογικού «εχθρού», το «καστανό σκαθάρι», περιόρισαν δραματικά τις αποδόσεις.
Οι τιμές των αποφλοιωμένων φουντουκιών σχεδόν διπλασιάστηκαν, από 9.000 δολάρια τον τόνο τον Ιούνιο σε 18.000 σήμερα
Οι εκτιμήσεις των εμπόρων κάνουν λόγο για παραγωγή κάτω από 500.000 τόνους, ενώ ορισμένοι συνεταιριστές προβλέπουν ακόμη χαμηλότερα επίπεδα -ίσως και 300.000 τόνους.
Οι τιμές των αποφλοιωμένων φουντουκιών σχεδόν διπλασιάστηκαν, από 9.000 δολάρια τον τόνο τον Ιούνιο σε 18.000 σήμερα. Παράλληλα, το Τουρκικό Γραφείο Σιτηρών (TMO), το οποίο καθορίζει κατώτατες τιμές, αύξησε την τιμή στήριξης κατά 20%, αλλά η αγορά την ξεπέρασε πολύ γρήγορα.
«Πάγωμα» αγορών από τη Ferrero
Αντλώντας από αποθέματα και εναλλακτικές πηγές προμήθειας, ο ιταλικός όμιλος επιδιώκει να αποφύγει την εξάρτηση από την τουρκική αγορά, αλλά οι τοπικοί έμποροι απαντούν με κερδοσκοπικές κινήσεις που απειλούν να ανατρέψουν την ισορροπία του κλάδου.
Έτσι, η Ferrero, που απορροφά περίπου το 25% της παγκόσμιας παραγωγής, έχει αναστείλει τις μεγάλες αγορές, αξιοποιώντας τα αποθέματά της και προμηθευόμενη φουντούκια από τη Χιλή και τις ΗΠΑ.
Ωστόσο, η στάση αυτή δεν έχει ρίξει τις τιμές. Οι έμποροι στην Τουρκία αγοράζουν με μεγαλύτερη ένταση από τους παραγωγούς, στοιχηματίζοντας ότι ο ιταλικός όμιλος θα αναγκαστεί σύντομα να επανέλθει στην αγορά.
«Οι τοπικοί αντιπρόσωποι στην Τουρκία έχουν αγοράσει σχεδόν τα πάντα που μπορούσαν να βρουν, καθώς περιμένουν την Ferrero να αγοράσει ό,τι χρειάζεται», δήλωσε στους FT, ο Τζάιλς Χάκινγκ της CG Hacking, εταιρεία εμπορίας με έδρα το Λονδίνο, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «αυτοί οι τύποι κρατούν την Ferrero σε κατάσταση ομηρίας».
Ο Μάρκο Μπότα, γενικός διευθυντής της Ferrero Hazelnut Company, αστειεύτηκε λέγοντας ότι η Ferrero «έγινε ο νέος Γκοντό για τους βασιλιάδες των φουντουκιών στην Τουρκία». Παρ’ όλα αυτά, τόνισε ότι η εταιρεία διαθέτει στρατηγικά αποθέματα και «δεν βιάζεται να αγοράσει». «Όλοι παίζουν παιχνίδια», είπε στους Financial Times.
Σε μια κανονική χρονιά, η Τουρκία συγκομίζει μεταξύ 600.000 και 700.000 τόνους φουντουκιών – σχεδόν τα δύο τρίτα της παγκόσμιας προσφοράς, η οποία ανέρχεται συνολικά σε περίπου 1,1 εκατ. τόνους
Μια κανονική χρονιά
Σε μια κανονική χρονιά, η Τουρκία συγκομίζει μεταξύ 600.000 και 700.000 τόνους φουντουκιών – σχεδόν τα δύο τρίτα της παγκόσμιας προσφοράς, η οποία ανέρχεται συνολικά σε περίπου 1,1 εκατ. τόνους. Οι έμποροι πιστεύουν ότι φέτος η παραγωγή της Τουρκίας θα μπορούσε να μειωθεί σε 500.000 τόνους ή λιγότερο, περιορίζοντας μια ήδη μικρή αγορά.
Σε αντίθεση με τις επίσημες προβλέψεις της Τουρκίας για συγκομιδή 450.000 τόνων, «δεν νομίζω ότι ο πραγματικός αριθμός θα ξεπεράσει τους 300.000 τόνους», δήλωσε ο Cemil Temiz, πρόεδρος της τοπικής οργάνωσης της Ulubey της συνεταιριστικής οργάνωσης Fiskobirlik, της πρώτης και μεγαλύτερης οργάνωσης πώλησης φουντουκιών στην Τουρκία.
Ένας όψιμος παγετός στην ανατολική Μαύρη Θάλασσα και μια προσβολή από το καστανό σκαθάρι — γνωστό τοπικά ως «Σπούτνικ» — έχει μειώσει περαιτέρω την αποδοτικότητα. Ο Hacking αναφέρει ότι το κόστος των φυσικών φουντουκιών αυξήθηκε από περίπου 9.000 δολάρια ανά τόνο τον Ιούνιο σε 18.000 δολάρια.
Η Τουρκική Επιτροπή Σιτηρών (TMO), η οποία καθορίζει μια ελάχιστη τιμή για τα φουντούκια, αύξησε το επίπεδο στήριξης κατά περίπου 20% αυτή τη σεζόν, αλλά η αγορά το ξεπέρασε γρήγορα.
«Δεν βιαζόμαστε να αγοράσουμε»
Παρά την μείωση των αποθεμάτων, η Ferrero εξακολουθεί να ελπίζει ότι οι τιμές των φουντουκιών θα μειωθούν. «Έχουμε πολύ μεγάλη κάλυψη φέτος… δεν βιαζόμαστε να αγοράσουμε», δήλωσε ο Μπόττα.
Η Ferrero πέρασε τις δύο τελευταίες δεκαετίες αναπτύσσοντας την παραγωγή φουντουκιών στη Χιλή και τις ΗΠΑ, οι οποίες πλέον παράγουν περίπου 100.000 τόνους ετησίως η καθεμία.
Η διαφοροποίηση των προμηθειών της εταιρείας, η οποία περιλαμβάνει επίσης τη Σερβία και την Ιταλία, της επέτρεψε να αποφύγει τις ασταθείς περιόδους, δήλωσε ο Μπόττα. «Μας δίνει την ευκαιρία να διαχειριστούμε χρόνια όπως αυτό, όπου υπήρξε παγετός στην Τουρκία και ξηρασία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού».
Παρόλα αυτά, η Τουρκία παραμένει στο επίκεντρο της αλυσίδας εφοδιασμού της εταιρείας. Ο Φερρέρο δεν είχε γραπτή συμφωνία με το τουρκικό συμβούλιο σιτηρών, δήλωσε ο Μπόττα, αλλά «η δέσμευσή μας σε αυτή τη χώρα είναι μακροπρόθεσμη».
Η Ferrero αρνήθηκε να σχολιάσει εάν η αύξηση των τιμών των φουντουκιών θα μπορούσε να την αναγκάσει να αυξήσει την τιμή της Nutella. Ο κ. Μπόττα δήλωσε ότι οι κατασκευαστές ζαχαρωτών θα βρουν γενικά έναν τρόπο να διαχειριστούν τυχόν «ακόρεστα υψηλές» τιμές, προσαρμόζοντας τις συνταγές για να αλλάξουν τα γλυκίσματα ή να μειώσουν τα ακριβά συστατικά.
«Όταν η τιμή του φουντουκιού έφτασε τα 320 λίρες ανά χιλιόγραμμο, η Ferrero δήλωσε ότι θα το αγοράσει στα 260 λίρες»
Λιγότερα κέρδη παρά τις υψηλές τιμές
Όπως και οι έμποροι, έτσι και οι μικροί παραγωγοί αποθηκεύουν φουντούκια, είπαν Τούρκοι εξαγωγείς. Παρόλα αυτά, για πολλούς Τούρκους αγρότες, η κακή σοδειά του τρέχοντος έτους έχει εξαλείψει τα κέρδη, παρά τις υψηλότερες τιμές.
Στους τουρκικούς λόφους κοντά στην Ορντού, μικροπαραγωγοί όπως ο Σααντετίν Ιρμακτσί βλέπουν τα κέρδη τους να εξαφανίζονται. «Η παραγωγή μου έπεσε από 1,5 τόνο σε μόλις 30 κιλά», λέει, εξηγώντας ότι, παρά την άνοδο των τιμών, η αύξηση του κόστους εργασίας και ο πληθωρισμός άνω του 30% εξανεμίζουν κάθε όφελος. «Οι ψαράδες της Μαύρης Θάλασσας κερδίζουν σε μια μέρα ό,τι κερδίζουμε εμείς σε ένα χρόνο», επισήμανε χαρακτηριστικά.
Η στρατηγική διαφοροποίησης της Ferrero και η εμφάνιση νέων παραγωγών προκαλεί φόβο στην τουρκική βιομηχανία φουντουκιών
«Υπάρχει μια παράνοια ότι η Τουρκία θα χάσει το μερίδιό της στην αγορά», δήλωσε ο Φιράτ Μπακίρ, διευθυντής εξαγωγών στην Poyraz Poyraz Hazelnut, μία από τις πέντε μεγαλύτερες εταιρείες εξαγωγής φουντουκιών της χώρας. «Η Χιλή αναπτύσσεται επιθετικά – έχουν στόχο να αυξήσουν τη συγκομιδή τους στα 200.000 τόνους και φαίνεται ότι θα μπορούσαν να φτάσουν αυτόν τον στόχο μέσα σε πέντε έως δέκα χρόνια».
Πρόσθεσε δε, ότι η αύξηση του κόστους εργασίας στην Τουρκία είχε ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του ανταγωνισμού: «Το φουντούκι είναι το αρνί των ξηρών καρπών – υψηλής ποιότητας, με εκλεπτυσμένο άρωμα. Η Τουρκία όμως δεν κατάφερε να δημιουργήσει μια μάρκα. Πάντοτε δρούσε ως υπεργολάβος για την Ευρώπη».
Ο κ. Μπακίρ δήλωσε ότι η στάση της Ferrero είχε αυξήσει την ένταση στην αγορά. «Όταν η τιμή του φουντουκιού έφτασε τα 320 λίρες ανά χιλιόγραμμο, η Ferrero δήλωσε ότι θα το αγοράσει στα 260 λίρες», είπε. «Έτσι, κανείς δεν πούλησε».
Ανέφερε ότι η ιταλική ομάδα είχε γίνει πολύ ισχυρή. «Μετατρέψαμε έναν από τους μεγαλύτερους αγοραστές φουντουκιών στον κόσμο σε έναν από τους μεγαλύτερους μεσίτες φουντουκιών στον κόσμο. Κανένα λογικό κράτος δεν κάνει κάτι τέτοιο».
Ωστόσο, η Ferrero δεν έχει σχέδια να επιβραδύνει. Η εταιρεία στοχεύει να διπλασιάσει τον κύκλο εργασιών της μέσα σε οκτώ χρόνια, συνεχίζοντας ένα μοτίβο που την έχει ήδη καταστήσει μία από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές εταιρείες τροφίμων στην Ευρώπη.
